Pojęcie kosztów w sprawach cywilnych
Koszty procesu to koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony jakie obowiązana jest zwrócić strona przegrywająca sprawę przeciwnikowi, na jego żądanie.
Strona może żądać zwrotu tylko niezbędnych kosztów.
Koszty nie są zwracane automatycznie - strona, która wygrała sprawę musi zażądać zwrotu kosztów poprzez złożenie wniosku.
Rodzaje kosztów postępowania
Koszty postępowania dzielą się na:
- koszty sądowe,
- koszty związane z działaniem pełnomocnika,
- koszty związane z działaniem uczestnika.
Koszty sądowe
Koszty sądowe dzielą się na opłaty i wydatki.
Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewiduje następujące rodzaje opłat:
- stała, pobierana w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 5.000 złotych;
- stosunkowa, pobierana w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 procent wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100.000 złotych;
- podstawowa, pobierana w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej. Opłata podstawowa wynosi 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba, że ustawa stanowi inaczej;
- tymczasowa, pobierana od pisma wniesionego w sprawie o prawa majątkowe, w której wartości przedmiotu sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 1.000 złotych.
- kancelaryjna.
Katalog wydatków zawiera artykuł 5 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jest to katalog otwarty.
Koszty związane z działaniem pełnomocnika
Obejmują wynagrodzenie i wydatkipełnomocnika.
Zadaj pytanie: Forum prawników
Koszty związane z działaniem uczestnika
Obejmują koszty osobistego stawiennictwa uczestnika w sądzie, a w szczególności koszty przejazdu oraz równowartości utraconego zarobku.
Zasady orzekania o kosztach w sprawach cywilnych
Kodeks postępowania cywilnego przewiduje przede wszystkim następujące zasady przy orzekaniu o kosztach:
- przyznawania kosztów procesu niezbędnych do celowego dochodzenia w procesie praw, (np. koszty przejazdu, adwokata, zarobek utracony itd.);
- odpowiedzialności za wynik procesu, strona przegrana zwraca koszty;
- stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, w sytuacji, gdy proces przegrała częściowo każda ze stron i każda powinna zwrócić przeciwnikowi koszty w innej wysokości. Następuje kompensata do kwoty niższej i druga strona zwraca nadwyżkę;
- kompensaty kosztów procesu;
- słuszności, w wypadkach szczególnie uzasadnionych strona przegrana zwraca przeciwnikowi tylko część kosztów.
Zwolnienie od kosztów sądowych
Osoba, której nie stać na pokrycie kosztów procesowych może ubiegać się o zwolnienie z obowiązku ich uiszczania.
Zwolnienie od kosztów sądowych może wynikać z mocy ustawy albo z mocy postanowienia sądu lub referendarza sądowego.
Zwolnienie od kosztów może być całkowite lub częściowe.
Katalog podmiotów zwolnionych z kosztów sądowych z mocy ustawy znajduje się w artykule 96 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Warunkiem przyznania zwolnienia od kosztów jest zgłoszenie wniosku na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy lub ma być wytoczona. Postanowienie w przedmiocie zwolnienia od kosztów procesu wydaje sąd lub referendarz sądowy.
Na postanowienie sądu o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych przysługuje zażalenie.
Strona w całości zwolniona od kosztów sądowych z mocy ustawy nie uiszcza opłat sądowych i nie ponosi wydatków, które obciążają tymczasowo Skarb Państwa.
Podstawa prawna: ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych; ustawa z 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, która ma zastosowanie do sprawa wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy z 28 lipca 2005 r.
Zobacz również serwis: Sprawy urzędowe