Podział Polski na powiaty jest efektem wejścia w życie ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Zgodnie z tą ustawą po ponad 20 latach przywrócono w Polsce trójstopniowy podział kraju.
Powiaty ziemskie
Najczęściej myśląc o powiatach mamy na myśli powiaty ziemskie. Powiaty ziemskie bowiem obejmują kilka gmin. Natomiast kilka powiatów tworzy województwo.
Zobacz również serwis: Gmina
Powiaty takie mają swoje organy w postaci rady powiatu i zarządu powiatu oraz urzędy stanowiące administrację powiatową (np. starostwo powiatowe). Mieszkańcy takich powiatów chcąc załatwić sprawy urzędowe, zastrzeżone dla administracji powiatowej, kierują swoje kroki do starostwa powiatowego.
Zobacz również: Powiat
Warto również wiedzieć jak powstają nazwy powiatów. Pochodzą one od nazw miast powiatowych, albo od krain geograficznych tworzących dany powiat (np. powiat tatrzański).
Powiaty miejskie
Odrębna kategorią powiatów są powiaty miejskie. Powiaty takie swoim obszarem obejmują teren większych miast. Powiaty miejskie nazywa się również grodzkimi lub miastami na prawach powiatu. Nazwy te są równoznaczne i określają tę samą grupę podmiotów.
W Polsce funkcjonuje na dzień dzisiejszy 65 powiatów grodzkich.
Tego typu powiaty nie mają organów przewidzianych przez ustawę dla powiatów ziemskich. Nie funkcjonuje w nich rada powiatu i zarząd powiatu. Funkcje te wykonują bowiem organy gminy (rada gminy i prezydent miasta/burmistrz).
W związku z tym mieszkańcy miast na prawach powiatu często nie mają świadomości czy sprawy urzędowe załatwiają w „gminie czy w powiecie”. W każdej bowiem z tych spraw kierują się do urzędu gminy albo urzędu dzielnicy (w sytuacji gdy gmina miejska podzielona jest na dzielnice).