Co MOPS wlicza do dochodu? [Przykład]

• Jakie kryteria dochodowe w 2025 r.?
• Co jest dochodem w pomocy społecznej?
• Czy MOPS wlicza do dochodu alimenty? [Przykładowy wyrok NSA]

Jakie kryteria dochodowe w 2025 r.?

Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej – poza wyjątkami - przysługują:

• osobie samotnie gospodarującej
• osobie w rodzinie
• rodzinie,

- spełniającym odpowiednie kryteria dochodowe.

Jednocześnie powinna wystąpić co najmniej jedna z następujących sytuacji:

• sieroctwo;
• bezdomność;
• bezrobocie;
• niepełnosprawność;
• długotrwała lub ciężka choroba;
• przemoc domowa;
• potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
• potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
• bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
• trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Polsce status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z nadaniem statusu uchodźcy lub udzieleniem ochrony uzupełniającej,
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
• alkoholizmu lub narkomanii;
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.
• inna okoliczność uzasadniająca udzielenie pomocy społecznej.

Kryterium dochodowe ma zastosowanie co do zasady do takich świadczeń jak zasiłek stały, okresowy czy celowy. Jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:

• specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;
• zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

Co jest dochodem w pomocy społecznej?

Za dochód w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej uważa się sumę miesięcznych przychodów (bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania) z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, a w przypadku utraty dochodu - z miesiąca, w którym wniosek został złożony. Sumę tę pomniejsza się o:

• miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne; 
• kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. 

Do tak ustalonego dochodu nie wlicza się szeregu świadczeń m.in.:

• zasiłku celowego;
• dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
• świadczenia wychowawczego, 
• kwoty dodatku energetycznego, 
• kwoty dodatku osłonowego, 
• kwoty dodatku węglowego, 
• kwoty dodatku elektrycznego, 
• kwoty bonu energetycznego.

Warto pamiętać, iż do dochodu wlicza się m.in. dochód z gospodarstwa rolnego. Jest on określany ryczałtowo. Aktualnie przyjmuje się, iż z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 459 zł.

Przy ustalaniu prawa do zasiłków stałego i okresowego w składzie rodziny nie uwzględnia się dzieci wychowywanych w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka oraz pełnoletnich wychowanków rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka. Do dochodu rodziny nie wlicza się ich dochodów oraz świadczeń na pokrycie kosztów ich utrzymania i dodatków przyznanych na podstawie przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Czy MOPS wlicza do dochodu alimenty? [Przykładowy wyrok NSA]

Naczelny Sąd Administracyjny w jednym z wyroków podkreślił, iż dochody z alimentów stanowią dochód osoby, na rzecz której są one wpłacane, a nie osoby, na której ręce ta wypłata nastąpiła.

W przedmiotowej sprawie kobieta zwróciła się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z wnioskiem o przyznanie pomocy w formie zasiłku celowego na zakup żywności w ramach programu wieloletniego "Posiłek w szkole i w domu". Nie uzyskała jednak świadczenia z powodu przekroczenia kryterium dochodowego wymaganego dla osoby samotnej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wskazał, że otrzymane alimenty nie zostały wykluczone z przychodów składających się na dochód beneficjenta świadczeń pomocy społecznej. Ich uzyskanie spowodowało w tym przypadku przekroczenie wymaganego progu dochodowego. 

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny. Zwrócił on uwagę na fakt, iż sprawa dotyczy alimentów wypłaconych na dzieci przez ich ojca. Jak podkreślił NSA, brzmienie przepisów ustawy o pomocy społecznej powoduje, że otrzymane świadczenia alimentacyjne wchodzą w skład dochodu, w tym również dochodu osoby samotnie gospodarującej. 

„Nie oznacza to jednak, że do dochodu osoby samotnie gospodarującej ubiegającej się o zasiłek celowy należy zaliczyć wszystkie kwoty otrzymanych alimentów. O ile bowiem do dochodu osoby samotnie gospodarującej niewątpliwie zaliczyć należy alimenty wypłacone jej na podstawie art. 130 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (obecnie: Dz.U. z 2023 r. poz. 2809, z późn. zm.), dalej: k.r.o., to alimenty na wspólne dzieci, stanowią przychód (dochód) dzieci, a nie ich rodzica sprawującego nad nimi opiekę” – czytamy w uzasadnieniu wyroku z 13 grudnia 2024r. (I OSK 191/24).

NSA przyznał rację autorowi skargi kasacyjnej, że „dochód dziecka oznacza dochód, do którego zalicza się kwotę otrzymywanej renty wraz z dodatkiem dla sierot zupełnych, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny, otrzymywane alimenty oraz kwotę odpowiadającą dochodom uzyskiwanym z majątku dziecka. Dochody z alimentów stanowią tym samym dochód osoby, na rzecz której są one wpłacane, a nie osoby, na której ręce ta wypłata nastąpiła. Koresponduje to z treścią art. 133 § 1 k.r.o., zgodnie z którą rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka”.

Polecamy: VAT w gminach PDF (wersja elektroniczna)