„Ustawodawca posłużył się w przepisie określeniem ocennym, jakim jest zwrot "niezbędna potrzeba". Tego rodzaju technika legislacyjna skutkuje tym, że na podmiot stosujący przepis nałożony jest obowiązek oceny, w jakim stopniu uzasadnione jest zaspokojenie danej potrzeby. Stopień tego zaspokojenia zależny jest od rodzaju potrzeby. W przypadku leku niezbędny zakres zaspokojenia wyznaczany jest potrzebami terapeutycznymi i znaczeniem terapii dla życia i zdrowia osoby ubiegającej się o wsparcie” – podkreślił przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 lipca 2024 r. (I OSK 1451/23).

Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 września 2024 r.( I OSK 2287/23) „ani organy administracji publicznej, ani Sąd I instancji nie zanegowały faktu, że skarżąca kasacyjnie jest osobą niepełnosprawną, schorowaną oraz znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Trafnie jednak wskazały, że powyższe okoliczności podlegają ocenie w kontekście wszystkich okoliczności sprawy. Nie ulega przy tym wątpliwości, że organy administracji publicznej, realizując zadania z zakresu pomocy społecznej i działając w granicach uznania administracyjnego, uprawnione są do rozdzielenia pozostających w ich dyspozycji środków finansowych pomiędzy osoby ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej, nie mając jednocześnie obowiązku, ani nawet możliwości, zaspokojenia wszystkich potrzeb zgłaszanych przez osoby ubiegające się o świadczenia. Realizując wskazane zadania organy muszą bowiem mieć na uwadze zarówno zasady i cele pomocy społecznej, określone w art. 3 ust. 1-4 ups, jak i fakt, że na realizację wymienionych zadań posiadają ograniczony budżet, którym muszą zarządzać”.

„W okolicznościach sprawy odmowa przyznania skarżącemu zasiłku celowego na pokrycie kosztów prywatnej wizyty u okulisty nie narusza granic uznania administracyjnego ani obowiązującego prawa. Istotnym jest przy tym, że skarżący, jako będący ubezpieczony w KRUS, ma możliwość korzystania z publicznej służby zdrowia gwarantującej dostęp do opieki oraz świadczeń zdrowotnych. Może korzystać z niezbędnej bezpłatnej opieki zdrowotnej na zasadach ogólnych dotyczących osób objętych powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Okoliczność, że skarżący nie zamierza korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych w całości ze środków publicznych, lecz chciałby korzystać z prywatnej opieki specjalistycznej nie uzasadnia sfinansowania tego rodzaju oczekiwań strony ze środków przeznaczonych na pomoc społeczną, a więc na zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych” – uznał z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 19 lipca 2024 r. (II SA/Łd 130/24).

„W tym kontekście zasadnicze znaczenie w rozpoznawanej sprawie mają okoliczności związane z brakiem reakcji skarżącego na podejmowane przez organ pomocy społecznej próby uzyskania od skarżącego dokumentów. Należy podkreślić że w przypadku zgłoszenia potrzeby dofinansowania zakupu leków lub zwrotu kosztów dojazdu na rehabilitację, samo złożenie wniosku nie jest wystarczające dla ustalenia zakresu i niezbędności tej potrzeby. Przyznanie świadczenia na ten cel jest bowiem uzasadnione w sytuacji, kiedy wnioskodawca udokumentuje, że stosowanie leków i uczęszczanie na rehabilitację jest konieczne i niezbędne z medycznego punktu widzenia. Wymóg stosowania określonych leków i rehabilitacji musi być zatem potwierdzony stosownym zaświadczeniem lekarskim, receptą bądź kartą informacyjną leczenia szpitalnego. Dopiero na podstawie takich dokumentów organ może ocenić potrzeby wnioskującego o pomoc w pokryciu kosztów leczenia (por. wyrok NSA z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt I OSK 2259/13). Zaniechanie w tym zakresie zostało opisane w uzasadnieniach organów, a sąd podzielił stanowisko, że zachowanie skarżącego jest przejawem braku dążenia do wyjaśnienia kluczowej dla przyznania wnioskowanego zasiłku okoliczności, co wypełnia hipotezę art. 11 ust. 2 u.p.s. Podkreślić należy, że to na osobie ubiegającej się o przyznanie pomocy spoczywa obowiązek umożliwienia organowi dokonania ustaleń faktycznych, mających zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Aby otrzymać pomoc społeczną, osoba zainteresowana zobowiązana jest do udzielenia organowi pomocy w ustaleniu sytuacji faktycznej” – czytamy w uzasadnieniu wyroku Sądu Administracyjnego w Łodzi z 19 lipca 2024 r. (II SA/Łd 131/24).

„Objęty wnioskiem strony specjalny zasiłek celowy w wysokości 660 zł miał być przy tym przeznaczony na ściśle określony cel, tzn. pokrycie kosztów przejazdów z [...] do [...] i z powrotem na 12 cykli chemioterapii, na które skarżący został skierowany w związku z chorobą nowotworową, a zatem niewątpliwie na sfinansowanie wydatku wynikającego z nadzwyczajnej sytuacji zdrowotnej, której nie sposób zaliczyć do zdarzeń codziennych. Stąd też podstawy odmowy przyznania skarżącemu specjalnego zasiłku celowego nie mogły stanowić zawarte w decyzji organu I instancji szczegółowe wyliczenia dotyczące jego miesięcznych wydatków zakończone konkluzją, iż pozostaje mu do dyspozycji kwota ok. 1.700 zł miesięcznie ani okoliczność, iż skarżący jest objęty pomocą w formie posiłków, ponosi częściową odpłatność za posiłki, zaś Ośrodek Pomocy Społecznej pokrywa koszty ich przygotowania” – podkreślił na przykład WSA w Gorzowie Wlkp. (wyrok z 25 września 2024 r. II SA/Go 376/24).