Mitem jest to, że jedna osoba z MOPS otrzyma zazwyczaj jeden zasiłek. W artykule wyrok sądu w sprawie 6 zasiłków w trzy miesiące. Jedzenie, buty, ciuchy, leki i lekarz, czynsz. Beneficjentka zasiłków poszła do sądu nie dlatego, że nie otrzymała zasiłku. Spierała się (skutecznie) o zbyt niską wartość zasiłku.
MOPS mają opinię instytucji wypłacającej jeden marny zasiłek dla jednego potrzebującego. I poniższa historia jej przeczy. Praktyka pokazała, że może wystąpić sytuacja, gdy jedna osoba na przestrzeni kilku miesięcy otrzymała …. 6 rodzajów zasiłków. W artykule przedstawiam taki przypadek na bazie wyroku WSA w Lublinie z 8 października 2024 r. (II SA/Lu 559/24).
WSA: MOPS przyznał 6 zasiłków w trzy miesiące
Otrzymała je samotna osoba (w języku ustawy „prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe”). Jest to osoba bezrobotna – uzasadnieniem dla przyznawania zasiłków z MOP jest brak prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Dlaczego osoba ta nie pracuje? MOPS ustalił na podstawie dokumentacji medycznej i wywiadu środowiskowego, że ma poważne kłopoty ze zdrowiem. I przyznał szereg świadczeń. Np. na przestrzeni 3 miesięcy było to 6 zasiłków celowych (z wyroku wynika, że tych zasiłków w całym 2024 r. i 2023 r. było znacznie więcej, sędziowie wymienili tylko te):
1) na zakup posiłku lub żywności w marcu 2024 r.
2) na pokrycie w części kosztów leków i leczenia w marcu 2024 r.
3) na dofinansowanie do zadłużenia na czynsz w marcu 2024 r.
4) na dofinansowanie do zakupu odzieży w kwietniu 2024 r.
5) na dofinansowanie do zakupu obuwia w kwietniu 2024 r.
6) na zakup posiłku lub żywności w maju 2024 r.
Wynika z tego, że nieprawdą jest, że MOPS przyznają w skąpym zakresie tego typu zasiłki – w przypadku osób w trudnej sytuacji możliwe jest - w ramach posiadanych środków - wsparcie na wielu płaszczyznach.
Dlaczego bohaterka otrzymała te zasiłki?
Kolegium powołało się na poczynione w sprawie ustalenia, z których wynika, że skarżąca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, ma status osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku. Nie podejmuje żadnego zatrudnienia, ponieważ ma poważne, przewlekłe problemy zdrowotne i objęta jest stałym wsparciem lekarza psychiatry. Uczestniczy w terapii grupowej i indywidualnej. Okresowo bywa hospitalizowana. Skarżąca utrzymuje się z zasiłku celowego. Nie jest w stanie dokonywać wszystkich opłat związanych z użytkowaniem mieszkania. W miarę terminowo stara się opłacać rachunki za energię elektryczną i za gaz, ma zaległości w opłatach za czynsz. Środki finansowe, którymi dysponuje skarżąca, nie pozwalają na zabezpieczenie jej wszystkich potrzeb.
Co więcej jest i 7 zasiłek z MOPS
W sprawie z wyroku WSA w Lublinie z 8 października 2024 r. (II SA/Lu 559/24) bohaterka tej historii otrzymała dużo więcej niż 6 zasiłków w 2024 r. Jest osobą stale składającą kolejne i kolejne wnioski o zasiłki. I ma sukcesy. Dlaczego poszła do sądu przeciwko MOPS? Bo kolejny zasiłek otrzymała w kwocie 200 zł. A chciała 1000 zł. Chodziło o świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w ramach wieloletniego rządowego programu "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2024-2028 w lipcu 2024 r. w kwocie 200 zł. Od tego skarżąca wniosła odwołanie, wskazując na trudną sytuację zdrowotną i materialną i wnosząc o przyznanie zasiłku celowego w kwocie 1000 zł.
Przedmiotem sporu było więc 1000 zł zamiast 200 zł. Na dziś nie wiemy, czy bohaterce historii uda się zdobyć 1000 zł bo WSA nakazał raz jeszcze rozpatrzyć jej wniosek. Na pewno otrzymała 200 zł. 1000 zł jest na stole gry
Podstawa prawna dla 6 zasiłków dla jednej osoby
Zasiłki celowe opisane przeze mnie w artykule (za wyrokiem sądu) są wypłacane na podstawie art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej. W przepisie czytamy, że zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Słowo „w szczególności” wskazuje, że jest o otwarty katalog. Np. zasiłek celowy może otrzymać osoba bezdomna na świadczenia medyczne, zdrowotne i lekarskie.
Sądy o zasiłku celowym
Zasiłek celowy przyznawany jest w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 4.09.2014 r. (II SA/Go 482/14) niezbędna potrzeba to taka, bez zaspokojenia której osoba nie może egzystować, to potrzeba związana z codziennym funkcjonowaniem każdego człowieka i niezbędna do normalnej, godnej egzystencji na poziomie elementarnym.
Limity wypłat zasiłków z MOPS
Trzeba pamiętać, że budżet MOPS albo DZOPS nie są z gumy. MOPS i inne ośrodki pomocy społecznej mają prawo limitować przyznawane świadczenia limitem posiadanych pieniędzy. Potwierdził to niedawno NSA w wyroku z 27 listopada 2024 r. (I OSK 3089/23). Wyrok jest niekorzystny dla osoby starającej się o kolejny zasiłek z OPS w sytuacji, gdy:
- Dzielnicowy Ośrodek Pomocy Społecznej dysponował kwotą 4 038 663,70 zł,
- a z pieniędzy tych przyznano prawie 79 350 świadczeń.
NSA stwierdził: Przyznanie w takiej sytuacji zasiłku okresowego dla wyżej wymienionej, która została już objęta stałym świadczeniem z opieki społecznej przyznanym bezterminowo, a także korzystającej z innych form pomocy społecznej takich jak zasiłki celowe, pozostawałoby w sprzeczności z możliwościami ośrodka pomocy społecznej powodując ryzyko niemożności zapewnienia stosownej ochrony innym osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Stanowi to przesłankę negatywną przyznania świadczenia wynikającą z art. 3 ust. 4 u.p.s., która – jak wskazano w powyższych rozważaniach – może stanowić przesłankę do odmowy przyznania pomocy finansowej w postaci zasiłku okresowego.