Zasiłek stały może zostać przyznany jedynie po spełnieniu ustawowych warunków, które są określone przepisami ustawy o pomocy społecznej (Dz.U.2013.182). Zgodnie z art. 37 tej ustawy zasiłek stały przysługuje:
- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku (mężczyznę, który ukończył 65 lat lub kobietę, która ukończyła 60 lat i którym nie przysługuje renta lub emerytura) lub całkowicie niezdolnej do pracy (wymaga orzeczenia komisji ZUS lub lekarza orzecznika o całkowitej niezdolności do pracy ewentualnie niezdolności do samodzielnej egzystencji albo przyznania I lub II grupy inwalidztwa), jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Oznacza to, że do otrzymania tego rodzaju świadczenia należy spełnić kryterium podmiotowe, jak również kryterium dochodowe. Zgodnie z sentencją wyroku WSA w Krakowie z dnia 30 stycznia 2013 r. (III SA/Kr 352/12), z brzmienia art. 37 ust. 1 u.p.s. wynika, że zasiłek stały należny osobie spełniającej warunki do jego uzyskania ma charakter świadczenia obligatoryjnego, co oznacza, że organ administracyjny powinien go wypłacać za cały okres gdy spełnione są ustawowe przesłanki określone w tym przepisie.
Zobacz również: Zwrot świadczeń z pomocy społecznej
Kryterium dochodowe
Przyznanie większości świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej zależy od spełnienia określonego kryterium dochodowego. Oznacza to, że prawo do zasiłku stałego przysługuje osobom:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 524 zł,
- osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 456 zł,
- rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Sposoby ustalania dochodu zostały określone w art. 8 ust. 3 ustawy i zależą od źródeł przychodu i kategorii podatników. Wobec tego za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
- miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Wysokość zasiłku stałego i termin jego wypłaty
Zasiłek stały ustala się w wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem osoby samotnie gospodarującej, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 529 zł miesięcznie, a w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie. Kwota zasiłku stałego nigdy nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.
Zasiłek stały jako świadczenie pieniężne przyznawany jest w drodze decyzji administracyjnej na wniosek osoby zainteresowanej, przyznawane jest z pomocy społecznej i wypłacane za okres miesiąca kalendarzowego począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją. W przypadku gdy uprawnienie do świadczenia nie obejmuje pełnego miesiąca, świadczenie przyznaje się za niepełny miesiąc, a kwotę świadczenia ustala się, dzieląc pełne kwoty przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni objętych świadczeniem (art. 106 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej). Istotne jest, że podjęcie pracy przez osobę uprawnioną wiąże się z utratą prawa do zasiłku stałego, z wyjątkiem sytuacji, gdy pracę podejmuje osoba niepełnosprawna w zakładzie pracy chronionej.
Zasiłku stałego nie wolno łączyć z innymi świadczeniami, jak renta socjalna, świadczenia pielęgnacyjne, zasiłek rodzinny, dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka.
Zobacz też: Zasiłek rodzinny 2013