Kwestią wymagającą analizy jest podstawa prawna podejmowanych decyzji. Jak zostało to zaznaczone, Kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.) nie zna takiej formy weryfikacji decyzji administracyjnej. W tej sytuacji wydaje się, że niezbędne będzie wykorzystanie takiej instytucji, która to umożliwi. Na gruncie k.p.a. ustawodawca przewiduje możliwość zmiany decyzji ostatecznej np. w art. 163. Jak zostało to powyżej zaakcentowane, wstrzymanie świadczenia pieniężnego nie jest jego pozbawieniem, lecz jedynie czasowym zaprzestaniem jego realizacji. W tej sytuacji wydaje się, że wstrzymanie to można uznać za rodzaj zmiany decyzji administracyjnej w części dotyczącej jej realizacji. Zaproponowana wykładnia daje nam podstawę prawną podjęcia takiej decyzji – jest nią art. 163 k.p.a. oraz art. 11 ust. 2 u.p.s. Podjęcie realizacji przysługującego świadczenia będzie następowało na podstawie analogicznej podstawy prawnej, choć w tym zakresie można opowiedzieć się za poglądem, że będzie to zwykłe postępowanie administracyjne, a decyzję wydaje się na podstawie art. 104 k.p.a.
Postępowanie w omawianych sprawach uruchamiane jest z urzędu przez organ administracji publicznej wtedy, gdy zaistnieje przesłanka to uzasadniająca. Przedmiotowe decyzje podejmowane są w warunkach uznania administracyjnego z wykorzystaniem pojęć niedookreślonych, co oznacza, że organy administracji w tym zakresie dysponują dużą władzą dyskrecjonalną.
Zobacz również: Na jaki okres wstrzymuje się świadczenia pieniężne?
Przesłanki uzasadniające uruchomienie omawianego trybu weryfikacji ostatecznej decyzji administracyjnej wymienione są w art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej (u.p.s.).
Zgodnie z tym przepisem z wstrzymaniem świadczenia pieniężnego będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy wystąpi: brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym lub asystentem rodziny w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymanie postanowień zawartego kontraktu socjalnego, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach u.p.z., nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną. Istota wymienionych przesłanek była już przedmiotem analizy w ramach omawiania fakultatywnych przesłanek weryfikacji ostatecznej decyzji administracyjnej, a rozważania te mogą być tu w całości uwzględnione.
Katalog przesłanek uzasadniających wstrzymanie świadczenia pieniężnego jest zamknięty i organ administracji nie może go samodzielnie rozszerzyć.
Tylko ustawodawca dysponuje możliwością korekt w tym zakresie. W ramach interpretacji poszczególnych przesłanek organy administracji, z uwagi na ich restrykcyjny charakter, jak również powszechne wykorzystanie pojęć niedookreślonych, będą zobligowane do zastosowania zawężającej ich wykładni.
Wymienione przesłanki charakteryzują się tym, że każda z nich nastawiona jest na umożliwienie osobie lub rodzinie przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej i stworzenie warunków pozwalających na samodzielne funkcjonowanie, tzn. bez konieczności korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. Zachowania wyczerpujące znamiona wymienionych przesłanek świadczą o braku chęci przezwyciężenia trudnej sytuacji oraz samodzielnego funkcjonowania i dlatego wstrzymanie świadczenia pieniężnego będzie dodatkowym instrumentem, za pomocą którego organ będzie się starał nakłonić stronę do zmiany swojego postępowania.
Zobacz również serwis: Pomoc społeczna
Tekst pochodzi z poradnika Pomoc społeczna. Procedura i tryb przyznawania świadczeń Stanisława Niteckiego, Wydawnictwo Gaskor.