Jak zostać oskarżycielem posiłkowym
Aby zostać oskarżycielem posiłkowym należy do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie (czyli do czasu odczytania aktu oskarżenia) złożyć sądowi oświadczenie o przystąpieniu do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Można to zrobić zarówno ustnie, jak i pisemnie.
Oskarżyciel posiłkowy może mieć pełnomocnika, który będzie działał w jego imieniu
Co może oskarżyciel posiłkowy
Oskarżyciel posiłkowy może zadawać pytania przesłuchiwanym przez sąd: oskarżonemu, świadkom, biegłym etc. Sędzia powinien zapytać się, czy oskarżyciel posiłkowy ma pytania - jeśli tego nie uczyni i zwróci się tylko do prokuratora należy poprosić sędziego o głos i poinformować, że ma się pytanie. Jeżeli oskarżyciel posiłkowy chce się ustosunkować do tego, co powiedział oskarżony lub jego adwokat należy powiedzieć, że chce się skorzystać z prawa do wypowiedzi.
Oskarżyciel posiłkowy może zgłaszać wnioski dowodowe, np. o przesłuchanie dodatkowych świadków lub dołączenie do akt dodatkowych dokumentów, taki wniosek można zgłosić pisemnie lub ustnie.
Oskarżyciel posiłkowy może przeglądać akta sprawy sądowej i sporządzać z nich odpisy, tzn. robić notatki, prosić o zrobienie kserokopii; składać wnioski o sprostowanie protokołu rozprawy, jeżeli uzna się że nie zapisano czegoś co uważa za ważne dla sprawy lub źle zapisano to co powiedział świadek; zgłaszać wnioski o wyłączenie sędziego, prokuratora, ławników, protokolanta i biegłego.
Oskarżyciel posiłkowy może przemawiać na etapie głosów stron, tzn. na zakończenie przewodu sądowego. Oskarżyciel posiłkowy może wówczas ustosunkować się do całego przewodu sądowego i powiedzieć o co wnosi, np. o ukaranie karą pozbawienia wolności. Może również domagać się uzupełnienia przewodu sądowego, jeżeli uznaje się że istotne dla sprawy kwestie nie zostały wyjaśnione
Oskarżyciel posiłkowy może żądać uzasadnienia wyroku, wnosić apelację od wyroku etc. Może również złożyć w sądzie wniosek, aby sędzia penitencjarny lub dyrektor zakładu karnego zawiadomił go o zwolnieniu skazanego z zakładu karnego po odbyciu kary, o ucieczce skazanego z zakładu karnego, a także o wydaniu decyzji o udzieleniu skazanemu przepustki, czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego, przerwy w wykonaniu kary, warunkowego zwolnienia. O prawie do złożenia takiego wniosku oskarżyciela posiłkowego poucza sąd.
Zobacz też: Jakie dowody w sprawie karnej w sytuacji przemocy w rodzinie
Ponadto zasadna jest współpraca z prokuratorem podczas całego przewodu sądowego, konsultowanie z nim swoich wniosków, szukanie u niego wsparcia i porady. Należy tez pamiętać, że uprawnienia oskarżyciela posiłkowego są niezależne od prokuratora i oskarżyciel posiłkowy może działać samodzielnie.
Co się dzieje, gdy oskarżyciel posiłkowy zmarł
W razie śmierci oskarżyciela posiłkowego, osoby najbliższe mogą przystąpić do postępowania w tym charakterze na każdym etapie postępowania. Jeżeli sam pokrzywdzony wniósł prywatny akt oskarżenia do sądu i w ciągu 3 miesięcy osoba uprawniona nie wstąpi w jego prawa, sąd umorzy postępowanie.
Zobacz też serwis: Sprawy karne