"Wracamy do jednego świadczenia, świadczenia pielęgnacyjnego dla osób, które opiekują się osobami niepełnosprawnymi w stopniu znacznym" - powiedziała dziennikarzom we wtorek wiceminister pracy Elżbieta Seredyn. Do tej pory przepisy różnicowały świadczenia dla opiekunów w zależności od tego, kiedy powstała niepełnosprawność ich podopiecznego.
Seredyn zaznaczyła, że osoby, które będą chciały pozostać w starym systemie, będą mogły to zrobić. Zachowanie praw nabytych jest ważne nawet wówczas, gdy osoba niepełnosprawna uzyskuje nowe orzeczenie o niepełnosprawności.
Projekt realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z jesieni 2014 r. Uznał on, że nie można różnicować prawa do świadczenia ze względu na moment powstania niepełnosprawności.
Konsultacje społeczne nad projektem mają się zakończyć do 3 kwietnia.
Zobacz serwis: Sprawy rodzinne
Resort proponuje, by wszystkim osobom, które nie podejmują lub rezygnują z pracy, by zajmować się niepełnosprawnym członkiem rodziny, przysługiwało świadczenie pielęgnacyjne. Zróżnicowana zostanie jego wysokość. Gdy będzie to osoba do 18. roku życia lub do 25., jeżeli się uczy, opiekun otrzyma w tym roku 1200 zł netto miesięcznie i od 2016 r. - 1300 zł. W przypadku gdy podopieczny będzie starszy - 800 zł netto miesięcznie.
Począwszy od roku 2017 wysokość świadczenia pielęgnacyjnego ma podlegać corocznej waloryzacji.
Świadczenie zależne będzie od kryterium dochodowego wynoszącego tysiąc zł na osobę w rodzinie; jeżeli ta kwota zostanie przekroczona - świadczenie nie przysługuje. Do tej pory opiekunów dzieci niepełnosprawnych ten wymóg nie dotyczył. Opiekunowie dorosłych niepełnosprawnych otrzymywali 520 zł specjalnego zasiłku opiekuńczego i nie mogli miesięcznie przekroczyć 664 zł dochodu na osobę w rodzinie.
Do osób, które nabyły uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na podstawie obowiązujących obecnie przepisów, stosowane będą przepisy dotychczasowe. Co oznacza, że świadczenia na nowych warunkach otrzymają nowe osoby w systemie. Opiekunowie dzieci, które już mają orzeczenie o niepełnosprawności zachowaliby prawa do obecnego świadczenia (bez kryterium dochodowego i bez zmniejszenia kwoty po 18. roku życia).
Świadczenie ma przysługiwać osobie, która rezygnuje z pracy, by zająć się niepełnosprawnym członkiem rodziny, w sytuacji, gdy inny członek rodziny już ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inną osobę niepełnosprawną w rodzinie. Do tej pory nie było to możliwe.
Resort ponadto proponuje przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego tym opiekunom, którzy pobierają emeryturę czy rentę. Będzie im przysługiwać różnica między świadczeniem a kwotą pobieranej emerytury czy renty. Świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwać w przypadku, gdy różnica kwot będzie niższa niż 20 zł.
W projekcie jest też zapis mówiący, że w przypadku śmierci podopiecznego i jednocześnie utraty świadczenia pielęgnacyjnego opiekun nabywa prawo do zasiłku dla bezrobotnych.
21 października 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uzależnienie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej od wieku, w którym powstała niepełnosprawność podopiecznego, jest niezgodne z konstytucją. Wyrok dotyczył znowelizowanej ustawy o świadczeniach rodzinnych obowiązującej od początku 2013 r. Pozbawiła ona część opiekunów osób niepełnosprawnych prawa do świadczeń pielęgnacyjnych. Nowela była jedną z przyczyn protestów opiekunów osób niepełnosprawnych wiosną 2014 r.
Zobacz serwis: Pomoc społeczna
Wprowadzając tę ustawę, MPiPS argumentowało, że część osób pobierających świadczenie "nadużywała pomocy finansowej". Dlatego po zmianach prawo do świadczenia pielęgnacyjnego utracili opiekunowie osób, u których niepełnosprawność pojawiła się po ukończeniu 18. roku życia, lub - w przypadku nauki - po ukończeniu 25. roku życia. Ustawa przewidziała możliwość rekompensaty dla opiekunów, którzy utracili świadczenie pielęgnacyjne i wprowadziła do systemu nowe rozwiązanie - specjalny zasiłek opiekuńczy. Prawo do tego nowego zasiłku uzależniono jednak od kryterium dochodowego. Ten ostatni warunek TK uznał za zgodny z konstytucją.
Obecnie osoby opiekujące się dorosłą osobą niepełnosprawną w tym samym wieku mogą być różnie traktowane w zależności od tego, czy niepełnosprawność ich podopiecznego powstała przed, czy po osiągnięciu przez niego dorosłości.
Źródło: PAP