Osoby z niepełnosprawnościami. Co może się zmienić w 2026 r.? [FAQ]

• Kiedy nastąpi likwidacja ubezwłasnowolnienia? Czy planowane zmiany wejdą w życie w 2026 r.?
• Kto będzie mógł skorzystać z ustawowej asystencji osobistej i od kiedy?
• Ile punktów w decyzji WZON wystarczy do świadczenia wspierającego w 2026 r.?
• Co z dodatkiem do renty chorobowej dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji?
• Które świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wzrosną w 2026 r.?

Kiedy nastąpi likwidacja ubezwłasnowolnienia? Czy planowane zmiany wejdą w życie w 2026 r.?

Projekt ustawy o instrumentach wspieranego podejmowania decyzji jest aktualnie na etapie konsultacji i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia. Ustawa przewiduje też szereg przepisów przejściowych. Co do zasady jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy sąd prawomocnie orzekł o ubezwłasnowolnieniu, to w dniu wejścia w życie nowych przepisów osoby ubezwłasnowolnione całkowicie staną się osobami wspieranymi, a dotychczasowy opiekun prawny - na okres 5 lat tymczasowym kuratorem reprezentującym do prowadzenia wszelkich spraw w imieniu osoby, dla której został ustanowiony. Podobnie ma być z osobami ubezwłasnowolnionymi częściowo. W ich przypadku dotychczasowy kurator stanie się kuratorem reprezentującym do prowadzenia spraw określonego rodzaju upoważnionym do wyrażania zgody na czynności prawne dokonywane przez osobę, dla której został ustanowiony i w zakresie wynikającym z orzeczenia sądu. Być może nowe przepisy wejdą w życie jeszcze w 2026 r., jednak, biorąc pod uwagę fakt, iż projekt nie trafił jeszcze do prac w parlamencie, trudno określić realny termin.

Kto będzie mógł skorzystać z ustawowej asystencji osobistej i od kiedy?

Asystencja osobista, według projektu, nad którym pracuje obecnie rząd, będzie wprowadzana etapami. Co do zasady nowe przepisy mają wejść w życie 1 września 2026 r., zaś pierwsze wnioski o ustalenie asystencji będą składane 5 maja 2026 r. W 2026 r. o prawo do asystencji osobistej, będą mogły ubiegać się osoby, które ukończyły 18 rok życia do ukończenia 65. roku życia i które w skali potrzeby wsparcia uzyskały co najmniej 90 punktów. W 2027 r. z asystencji mają też skorzystać osoby, które ukończyły 18 rok życia do ukończenia 65. roku życia i które w skali potrzeby wsparcia uzyskały co najmniej 85 punktów. Pamiętajmy jednak, iż w toku prac legislacyjnych przepisy te mogą się jeszcze zmienić.

Ile punktów w decyzji WZON wystarczy do świadczenia wspierającego w 2026 r.?

Od 1 stycznia 2026 r. świadczenie wspierające będzie dostępne również dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 punktów.

Co z dodatkiem do renty chorobowej dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji?

Podczas prac nad wdrożeniem dodatku dopełniającego do renty socjalnej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiadało wprowadzenie analogicznego dodatku również dla osób na rencie z tytułu niezdolności do pracy niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Pisaliśmy o tym m.in. w artykułach:

Aktualnie jednak taki dodatek nie został jeszcze wprowadzony. Do resortu rodziny wpływa szereg pytań o dalsze losy planowanego świadczenia. „W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowywane są dodatkowe rozwiązania legislacyjne dotyczące pobierających inne świadczenia niż renta socjalna osób z orzeczoną całkowitą niezdolnością do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Przygotowano założenia projektu ustawy o dodatku dopełniającym dla osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy. Wniosek o wpis projektu do Wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów został już złożony. Zgodnie z ustaleniami Zespołu do Spraw Programowania Prac Rządu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zagadnienie to wymaga jednak pogłębionej analizy. Na dzień dzisiejszy trwają w tym zakresie uzgodnienia z Ministrem Finansów” – poinformował Łukasz Krasoń, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, w odpowiedzi (opublikowanej 4 kwietnia 2025 r.) na zapytanie nr 2319 w sprawie osób pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy.

Które świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wzrosną w 2026 r.?

Co roku w powiązaniu z podwyżką płacy minimalnej wzrasta kwota świadczenia pielęgnacyjnego, a zatem wysokość tego świadczenia zmieni się od 1 stycznia 2026 r. W marcu zostaną zwaloryzowane świadczenia emerytalno-rentowe m.in. renta socjalna, renta chorobowa czy dodatek pielęgnacyjny. Wraz ze wzrostem wysokości renty socjalnej powinny zostać podwyższone kwoty świadczenia wspierającego. Jeśli aktualne przepisy nie ulegną zmianie, to w 2026 r. nie wzrośnie wysokość zasiłku pielęgnacyjnego.