Emerytalna dyskryminacja polega na tym, że przy świadczeniu wspierającym korzystniej są opłacane składki ubezpieczeniowe (emerytalna i rentowa) niż przy świadczeniu pielęgnacyjnym. Dla pielęgnacyjnego składki są opłacane tylko 20 i 25 lat. Dla świadczenia wspierającego nie ma tego ograniczenia. W obu przypadkach składki płacą w imieniu rządu samorządowcy (na przykład wójt). Z niewiadomych powodów w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego składki płaci się tylko przez krótszy okres. Dotyczy to nie tylko świadczenia pielęgnacyjnego, ale także specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna. Szczegóły w artykule.
Świadczenie pielęgnacyjne ściśle wiąże się ze znacznym stopniem niepełnosprawności (często orzeczenia stałe). W praktyce oznacza to dożywotnią opiekę opiekuna nad najczęściej niepełnosprawnym członkiem rodziny. często jest to naprawdę całodobowa opieka, która wyklucza podjęcie pracy nie tylko na papierze, na potrzeby uzyskania świadczenie, ale w rzeczywistości. Nawet jeżeli jest to opieka dożywotnia, to dla to przepisy wspierają opiekunów co do ich przyszłych emerytur tylko przez okres maksymalnie 20 lat (kobiety) albo 25 lat (mężczyźni). Tylko przez taki okres czasu ze środków publicznych wójt, burmistrz albo prezydent miasta opłacają składki emerytalne. W praktyce nie jest to nawet 20 lat albo 25 lat - składki są opłacane ze środków publicznych do momentu osiągnięcia minimalnego okresu składkowego dla emerytury (czyli emerytury minimalnej).
Przykład
Opiekun osoby niepełnosprawnej ma 10 lat składkowych w ZUS. Osobą niepełnosprawną jest jego syn, który jest całkowicie niesamodzielny (np. poważna niepełnosprawność intelektualna). Załóżmy, że ojciec będzie się opiekował synem 30 lat aż do swojej śmierci. Składki burmistrz będzie opłacał do ZUS tylko przez 15 lat Bo po dodaniu 10 lat otrzymujemy 25 lat określonych przez prawo.
Takich ograniczeń nie ma w przypadku świadczenia wspierającego.
Podstawa prawna niekorzystnej zasady dla świadczenia pielęgnacyjnego
Art. 6 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Przepis wprowadza taką normę:
Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio:
- pobieranego świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,
- pobieranego zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
- przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Podstawa prawna korzystnej zasady dla świadczenia wspierającego
Art. 6 ustawy o świadczeniu wspierającym
Przepis wprowadza dwie reguły:
Reguła nr 1. Za osobę, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie, o której mowa w art. 3 ust. 2, wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.).
Reguła nr 2. Prawo do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje tylko jednej osobie, o której mowa w ust. 1.