Jestem mamą dziecka, u którego w badaniach przesiewowych zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni (SMA). Córka ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na 3 lata, prawomocne. Według nowych wytycznych wprowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej choroba córki jest na liście chorób, które kwalifikują do orzeczenia o niepełnosprawności do ukończenia 16 lat oraz przyznania 7 i 8 punktu orzeczenia. W związku z tymi zmianami pojawia się pytanie: czy mogę złożyć ponownie wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności, czy kolejne rozpatrzenie będzie możliwe dopiero pod koniec ustalonego okresu orzeczenia?
List przyszedł do naszej redakcji kilka dni temu. Dotyczy nowych wytycznych wydawania orzeczeń o niepełnosprawności przez WZON i PZON. Omówiliśmy je w tym artykule:
Kiedy jest możliwe - z uwzględnieniem nowych wytycznych - staranie się o "nowe" orzeczenie o niepełnosprawności przed upływem np. trzyletniego okresu obowiązywania "starego"?
Kiedy nowe orzeczenie o niepełnosprawności przed upływem terminu "starego" orzeczenia?
Zasadniczo wtedy, gdy nastąpiła zmiana stanu zdrowia osoby niepełnosprawnej. Jeżeli dziewczynka ma dziś taki sam stan zdrowia jak w momencie wydawania orzeczenia o niepełnosprawności, to nie ma podstawy do ponownego stawania przed komisją ds. niepełnosprawności. Taka weryfikacja powinna się odbyć planowo, a dziecko skorzysta z nowych wytycznych w przyszłości - następne orzeczenia będą miały charakter stały (1) najpierw do 16. roku życia, a potem 2) jako orzeczenie stałe dla osoby dorosłej).
Dziewczynka (8 lat) cierpi na chorobę genetyczną, która jest objęta najnowszymi wytycznymi pełnomocnika rządu ds. niepełnosprawności. Ma orzeczenie o niepełnosprawności ważne do 2027 r. Nie ma zmian w stanie jej zdrowia. Kolejne orzeczenie będzie za okres po 2027 r. z ważnością do ukończenia 16 roku życia. Wytyczne nie są podstawą do wcześniejszego wydania takiego orzeczenia.
Nowe orzeczenie o niepełnosprawności, gdy był pkt 8 a mogą być pkt 7 i 8
Przykład
Dziewczynka (8 lat) cierpi na chorobę genetyczną, która jest objęta najnowszymi wytycznymi pełnomocnika rządu ds. niepełnosprawności. Ma orzeczenie o niepełnosprawności ważne do 2027 r. Orzeczenie to wskazuje jedynie punkt 8, a wytyczne mówią o punkcie 7 i 8. Ta różnica jest podstawą do wystąpienia o nowe orzeczenie o niepełnosprawności (bez czekania na 2027 r.).
Nowe wytyczne dla WZON I PZON w sprawie wydawania orzeczeń o niepełnosprawności dla m.in. 200 rzadkich chorób genetycznych
Celem wytycznych nie jest korekta w 2025 r. wydanych do tej pory orzeczeń o niepełnosprawności. Nie chodzi o to, aby osoby niepełnosprawne aktualizowały teraz w 2025 r. w pośpiechu swoje orzeczenia o niepełnosprawności z czasowych na stałe (według wytycznych). Celem jest wprowadzenie pewnego standardu. Standard ten mają realizować WZON i PZON. Pełnomocnik chciałby, aby w całej Polsce WZON i PZON w stosunku do osób cierpiących na przeszło 200 chorób genetycznych, wydawały te same orzeczenia o charakterze stałym. Jak stworzono katalog 200 chorób? Są to choroby, które charakteryzują się dwiema cechami:
Cecha 1) Choroba przebiega w sposób jednolity dla wielu osób i tak samo obciąża organizm - mamy np. 50 identycznych przebiegów choroby, z czego wynika wiedza, że choroba jest nieuleczalna dla każdego kolejnego chorego.
Cecha 2) Według aktualnej wiedzy medycznej nie ma żadnej szansy nie tylko na wyleczenie, ale także poprawę funkcjonowania w życiu codziennym.
Celem nowych wytycznych, które pełnomocnik do spraw niepełnosprawności rozesłał do WZON i PZON, jest wprowadzenie jednolitego standardu wydawania orzeczeń o niepełnosprawności zarówno dla dzieci i nastolatków do lat 16 jak i osób dorosłych. Celem tych wytycznych nie jest aktualizacja w 2025 r. już wydanych orzeczeń, które nie odpowiadają wytycznym i są czasowe.
Grupa A - osoby niepełnosprawne powinny otrzymać orzeczenia o niepełnosprawności na stałe (dla dzieci do 16 roku życia) z uwzględnieniem wskazań dla punktów 7 i 8.
Jeżeli osoba niepełnosprawna cierpi na jedną z poniższych chorób, to wytyczne wskazują na zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności wskazania:
- pkt 7) - konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz ustaleniem wskazania oraz jednocześnie
- pkt 8) - konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia rehabilitacji i edukacji na okres do ukończenia 16 roku życia.
Grupa B - osoby niepełnosprawne powinny otrzymać orzeczenia o niepełnosprawności na stałe (dla dzieci do 16 roku życia) z uwzględnieniem wskazań dla punktu 8 (bez punktu 7).
Kiedy można złożyć wniosek o ponowne wydanie orzeczenia o niepełnosprawności - nowe wytyczne
§ 15.[Wniosek o ponowne wydanie orzeczenia]
1. (....)
2. W przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w § 6 ust. 1, o wydanie orzeczenia o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.
3. W przypadku gdy załączona dokumentacja medyczna oraz badanie osoby, o której mowa w ust. 2, przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, nie wskazują na zmianę stanu zdrowia tej osoby, skład orzekający wydaje orzeczenie o odmowie wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.
Akt prawny - ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności.
Zmiany w Dziennikach Ustaw z dnia 15 lipca 2003 r. (Dz.U. z 2003 r., Nr 139, poz. 1328):
- t.j. z dnia 6 sierpnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1110)
- t.j. z dnia 23 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 2027)
- t.j. z dnia 6 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r., poz. 857)