Są już opublikowane 4 dokumenty ważne dla osób niepełnosprawnych mających prawo do otrzymania orzeczenia stałego o niepełnosprawności. To wytyczne dla WZON i PZON. Komisje będą w szerszym zakresie (niż jeszcze kilka dni temu) orzekały takie orzeczenia dla zarówno dzieci jak i dorosłych chorujących na jedną z wskazanych w wytycznych chorób. Wytyczne dotyczą przede wszystkim dzieci bo choroby te są od dnia narodzin. Można jednak nowe zasady stosować także wobec dorosłych.
- Dokument 1 - Wytyczne co do kwalifikowania do niepełnosprawności osób cierpiących na rzadkie schorzenia genetyczne charakteryzujące się jednorodnym przebiegiem i nie rokujące zgodnie z aktualną wiedzą medyczną poprawy klinicznej ani funkcjonalnej
- Dokument 2 - punkt 7 i 8 w orzeczeniach o niepełnosprawności
- Dokument 3. Schorzenia, w przypadku potwierdzenia których u orzekanego dziecka istnieje zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności z ustaleniem wskazania w pkt 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji na okres do ukończenia 16 roku życia.
- Dokument 4 - pkt 7 i 8 dla dziecka z zespołem Downa w orzeczeniu o niepełnosprawności (trisomia chromosomu 21)
- Świadczenie pielęgnacyjne a pkt 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności
- Porównajmy zasady przyznawania lekkiego stopnia niepełnosprawności, umiarkowanego - nowe wytyczne w praktyce dotyczą znacznego stopnia niepełnosprawności
- Wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności [Wykaz]
- Nowe wytyczne dla WZON i PZON dotyczą także zasiłku pielęgnacyjnego
Te korzystne zasady dotyczą dwóch grup chorób osób niepełnosprawnych (tak podzielił je pełnomocnik) i ułatwią otrzymywanie takich świadczeń jak:
- zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł),
- odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej,
- świadczenia w MOPS,
- sanatoria i rehabilitacja.
Wytyczne dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności ułatwią też uzyskiwanie świadczenia pielęgnacyjnego (w 2025 r. 3287 zł). W przypadku świadczenia pielęgnacyjnego powinny być w orzeczeniu o niepełnosprawności jednocześnie pkt 7 i 8.
Dokument 1 - Wytyczne co do kwalifikowania do niepełnosprawności osób cierpiących na rzadkie schorzenia genetyczne charakteryzujące się jednorodnym przebiegiem i nie rokujące zgodnie z aktualną wiedzą medyczną poprawy klinicznej ani funkcjonalnej
W poniższym dokumencie mamy katalog chorób dających stałe orzeczenie o niepełnosprawności. Katalog został podzielony na dwie grupy. Choroby te nie rokują poprawy medycznej ani funkcjonalnej. Jeżeli mamy spełnienie się tych warunków:
Warunek 1) Brak rokowań na wyleczenie
Warunek 2) Brak perspektyw na poprawę w codziennym funkcjonowaniu,
- to WZON albo PZON powinien (kierując się wytycznymi), wydać osobie orzeczenia o niepełnosprawności na okres do ukończenia 16 roku życia.
Dokument 2 - punkt 7 i 8 w orzeczeniach o niepełnosprawności
Grupa 1 - niepełnosprawność wynika z chorób rzadkich (jest ich około 150). Łukasz Krasoń w wytycznych (zaleceniach) wskazał, że osoby niepełnosprawne powinny otrzymać orzeczenia o niepełnosprawności na stałe z uwzględnieniem wskazań dla punktów 7 i 8.
Chodzi tu o takie choroby jak: mukowiscydoza, choroba Huntingtona, zespół Retta, Dysplazja tanatoforyczna, Pradera-Willego, Edwardsa i SMA, zespół Ohdo.
Jeżeli osoba niepełnosprawna cierpi na jedną z poniższych chorób, to wytyczne wskazują na zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności wskazania:
- pkt 7) - konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz ustaleniem wskazania oraz jednocześnie
- pkt 8) - konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia rehabilitacji i edukacji na okres do ukończenia 16 roku życia.
Poniżej plik do ściągnięcia:
W dokumencie orzeczenia z WZON albo PZON będą widniały symbole przyczyn niepełnosprawności oraz wskazania dla pkt 7 i 8 (wskazania omawiam w dalszej części artykułu).
Dokument 3. Schorzenia, w przypadku potwierdzenia których u orzekanego dziecka istnieje zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności z ustaleniem wskazania w pkt 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji na okres do ukończenia 16 roku życia.
Grupa 2 – niepełnosprawność wynika z 58 chorób rzadkich . Wytyczne (zalecenia) podpisane przez Łukasza Krasonia mówią o zaleceniu stosowania wskazań tylko z pkt 8.
Chodzi tu o takie choroby jak np. wodogłowie wrodzone, choroba Parkinsona o wczesnym początku, zespół Bartha, zespół Pompego, Wrodzona sztywność wielostawowa, artrogrypoza.
W przypadku chorób, których u orzekanego dziecka istnieje zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności z ustaleniem wskazania w pkt 8) konieczności stałego współudziału na co dzień.
Poniżej plik do ściągnięcia
Dokument 4 - pkt 7 i 8 dla dziecka z zespołem Downa w orzeczeniu o niepełnosprawności (trisomia chromosomu 21)
Dla dzieci z Downa zasadnym jest wydanie orzeczenia o z ustaleniem wskazania w pkt 7 lub opieki lub pomocy innej osoby ze znacznie samodzielnej egzystencji oraz ustaleniem wskazania w pkt 8 opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji na okres do przez dziecko 16 roku
W wytycznych czytamy:
"(...) z powodu znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu dzieci te wymagają systematycznych i częstych zabiegów leczniczych oraz rehabilitacyjnych w domu i poza domem, jak również opieki lub pomocy w związku z realizacją podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: higiena osobista, ubieranie się, spożywanie posiłków i napojów, poruszanie się oraz porozumiewanie się.
"(...) z powodu znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu dzieci te wymagają systematycznych i częstych zabiegów leczniczych oraz rehabilitacyjnych w domu i poza domem, jak również opieki lub pomocy w związku z realizacją podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: higiena osobista, ubieranie się, spożywanie posiłków i napojów, poruszanie się oraz porozumiewanie się.
Świadczenie pielęgnacyjne a pkt 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności
Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne wiąże się tylko z opieką nad osobą niepełnosprawną, która nie jest pełnoletnia. Jest to tzw. "nowe świadczenie pielęgnacyjne" w odróżnieniu od "starego świadczenia pielęgnacyjnego" (to dotyczy nie tylko osób do 18. życia i zawiera zakaz pracy opiekuna). Więc jak dzisiaj rozmawiamy o przyznawaniu świadczenia pielęgnacyjnego to w praktyce jest to świadczenie dla opiekuna dziecka (albo nastolatka).
Dla osób niepełnosprawnych i pełnoletnich jest przeznaczone (jako wsparcie) świadczenie wspierające (w 2025 r. maksymalnie 4134 zł).
Kluczowym warunkiem otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego ("nowego") jest to, aby w orzeczeniu o niepełnosprawności były zaznaczone pkt 7 i 8. W orzeczeniu musi być przesądzone jednoznacznie wskazanie:
1) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (pkt 7) oraz
2) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (pkt 8).
W dokumencie orzeczenia dla pkt. 7 i 8 powinna być adnotacja “WYMAGA”.
Na opisany problem pkt 7 i 8 jako pierwsza zwróciła uwagę red. Michalina Topolewska (DGP, Są wytyczne do orzekania przy chorobach rzadkich) informując, że w przesłanych wytycznych zespół Downa jest wśród schorzeń kwalifikujących do pkt 7 i 8 w orzeczeniu. Link do artykułu.
Porównajmy zasady przyznawania lekkiego stopnia niepełnosprawności, umiarkowanego - nowe wytyczne w praktyce dotyczą znacznego stopnia niepełnosprawności
Art. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Link do ustawy w Sejmie. dzieli stopnie niepełnosprawności na
1) Znaczny - dla osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2) Umiarkowany - dla osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
3) Lekki - dla osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności [Wykaz]
Wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności dotyczą np.:
- odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby,
- szkolenia, w tym specjalistycznego,
- zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
- uczestnictwa w terapii zajęciowej,
- konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
- korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (tu pkt 7, o którym mówimy w artykule),
- konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (tu pkt 8, o którym mówimy w artykule),
- spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (to o kartach parkingowych),
- zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, o którym mowa w art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych.
Nowe wytyczne dla WZON i PZON dotyczą także zasiłku pielęgnacyjnego
Przypominamy, że zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia;
- osobie, która ukończyła 75 lat.
Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:
- osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego;
- osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie;
- jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Poniżej plik do ściągnięcia: