Luka polega na tym, że po decyzjach MOPS opiekunowie osób niepełnosprawnych tracą ubezpieczenie zdrowotne w NFZ (np. za pół roku wstecz). Powinien je przyznać ZUS za taki sam okres, ale nie może bo zakazują mu tego przepisy wprowadzone przez stosunkowo nową ustawę o świadczeniu wspierającym.
W artykule omawiamy taką sytuację. Jest skomplikowana bo dotyczy zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna i jego problemów z utratą ubezpieczenia w NFZ z mocą wsteczną (tak twierdzą MOPS, zobaczymy co na to powiedzą sądy).
1) Osoba niepełnosprawna - w sierpniu 2024 r. złożyła wniosek o świadczenie wspierające i otrzymała je z mocą wsteczną (to legalne) od lutego 2024 r.
2) Opiekun - symetrycznie do nabycia prawa do świadczenia wspierającego przez osobę niepełnosprawną - traci z mocą wstecz prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Musi oddać świadczenie pielęgnacyjne za okres luty - sierpień 2024 r. MOPS zabiera też ubezpieczenie zdrowotne za ten okres. Luka w przepisach polega na tym, że ZUS nie może zrekompensować utraty ubezpieczenia NFZ od lutego 2024 r. (z mocą wsteczną) a dopiero od sierpnia 2024 r. Dlaczego od sierpnia 2024 r.? Bo wtedy ZUS otrzymał wniosek o ubezpieczenie NFZ - wniosek nie może być rozpatrzony z mocą wsteczną. I na tym polega luka w przepisach. Można odebrać wstecznie świadczenie pielęgnacyjne dając rekompensatę w postaci świadczenie wspierającego. Ale takiego mechanizmu nie ma dla ubezpieczenia zdrowotnego.
W naszym przykładzie, jeżeli opiekun korzystał z ubezpieczenia zdrowotnego w okresie luty-sierpień 2024 r., to ma kłopoty.
Ubezpieczenie w 2024 r. i 2025 r. w NFZ opiekuna osoby niepełnosprawnej a świadczenie pielęgnacyjne a świadczenie wspierające dla osoby niepełnosprawnej
Otrzymywanie świadczenia pielęgnacyjnego wiąże się z nabyciem ubezpieczenia zdrowotnego. Opłaca je MOPS (ściślej gmina). Jeżeli opiekun odda świadczenie pielęgnacyjne od lutego 2024 r., to MOPS cofa ubezpieczenie zdrowotne od lutego 2024 r. Za ten okres opiekun nie był ubezpieczony. Rodzi to kłopoty z sytuacjami, kiedy korzystał w tym okresie z ubezpieczenia.
Po co i kiedy zwraca się świadczenie pielęgnacyjne? Taka sytuacja występuje przy staraniach o świadczenie wspierające. Przez okres potrzebny do nabycia prawa do świadczenia wspierającego można pobierać świadczenie pielęgnacyjne. Jeżeli osoba niepełnosprawna wybierze świadczenie wspierające, to opiekun zwraca świadczenie pielęgnacyjne.
Opiekun osoby niepełnosprawnej zwrócił świadczenie pielęgnacyjne za 8 miesięcy (styczeń – sierpień 2024 r.) bo osoba niepełnosprawna wybrała świadczenie wspierające w sierpniu 2024 r. MOPS za okres styczeń – sierpień 2024 r. cofnął ubezpieczenie zdrowotne. ZUS nie może tego ubezpieczenia przyznać. Może to zrobić najwcześniej w okresie po sierpniu 2024 r. W okresie styczeń - sierpień 2024 r. opiekun osoby niepełnosprawnej w rejestrach NFZ figuruje jako osoba nieubezpieczona. Powoduje to problemy w przypadku korzystania w tym okresie z ubezpieczenia NFZ.
Przykład wynika z tego przepisu:
Art. 73 pkt 10c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.) stanowi, że obowiązek ubezpieczenia powstaje od dnia określonego we wniosku, jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad osobą pobierającą świadczenie wspierające, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony.
Podsumujmy w przykładzie kłopoty ze świadczeniem pielęgnacyjnym (dla opiekuna) i świadczeniem wspierającym (także kłopoty dla opiekuna)
styczeń 2024 r. to wniosek o ustalenie poziomu wsparcia - adresat wniosku WZON
wrzesień 2024 r. to wniosek o świadczenie wspierające - adresat wniosku ZUS
grudzień 2024 r. to wniosek o objęcie opiekuna ubezpieczeniem zdrowotnym - ubezpieczenie przysługuje od grudnia 2024 r. a nie od stycznia 2024 r. (pomimo, że świadczenie wspierające jest wypłacane od stycznia 2024 r.)
Problem 1. Dlaczego osoba niepełnosprawna złożył wniosek we wrześniu a otrzymała świadczenie wspierające od stycznia? To wynika z tego przepisu:
Mamy art. 26 ustawy o świadczeniu wspierającym
Art. 26. 1. Prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
2. Jeżeli w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, zostanie złożony wniosek, prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym złożono wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.
Problem 2. Dlaczego osoba opiekująca się osobą niepełnosprawną ze świadczeniem wspierającym ma mieć ubezpieczenie zdrowotne?
To wynika z art. 66 ust. 1 pkt 28d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.). Przepis wprowadza obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego, któremu podlegają osoby niepodejmujące zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające.
Polecamy: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce