MOPS: Rząd może naprawić błąd w (starym) świadczeniu pielęgnacyjnym
REKLAMA
REKLAMA
Jak widać wszystko to jest skomplikowane. I dodatkowo to artykuł o "starym" świadczeniu pielęgnacyjnym, które dziś można otrzymać jedynie na podstawie praw nabytych (na zasadzie kontynuacji praw nabytych przed 2024 r.). Opisany okres wadliwego stosowania przez MOPS przepisów dotyczy lat 2014 r. - 2024 r. I jest to wciąż aktualny temat.
REKLAMA
Obecny rząd odziedziczył całą sytuację i zadecyduje do końca stycznia 2025 r., czy będzie kontynuował postępowanie poprzedników krzywdzące osoby niepełnosprawne i ich opiekunów. Do końca stycznia 2025 r. Ministerstwo Finansów powinno zadecydować, czy stanie po stronie osób niepełnosprawnych i opiekunów i zakończy spór między Sopotem a wojewodą pomorskim o 2,5 mln zł (żądanie zwrotu dotacji). To zmieniłoby postępowanie wszystkich MOPS, które wydają seryjnie błędne decyzje odmowne o świadczeniu pielęgnacyjnym.
Kalendarz wydarzeń – dlaczego MOPS krzywdzą osoby niepełnosprawne i ich opiekunów?
Wyrok TK - W 2014 r. TK orzeka, że niezgodny z Konstytucją RP jest przepis, który ogranicza świadczenie pielęgnacyjne tylko do tych przypadków, gdy niepełnosprawność powstała przez 18 rokiem życia (albo 25 rokiem w przypadku studentów).
Sejm nic nie robi - Kontrowersyjny przepis nie zostaje zmieniony przez Sejm – ustawa wciąż wymaga powstania niepełnosprawności w młodości. Dlaczego? Zmiana art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, a w efekcie przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom sprawującym opiekę nad osobami, których niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 roku życia bądź w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej po 25 roku życia doprowadziłaby do poszerzenia grupy uprawnionych o ok. 142 000 osób, co wiązałoby się z dodatkowymi kosztami dla budżetu państwa w wysokości 1394 mln zł rocznie. W 2015 r. wynosiło 1200 zł. W 2025 jest prawie 3 razy wyższe
Dlatego przepis w dalszym ciągu brzmi:
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
REKLAMA
Przepis w publikatorach jednolitych aktów prawnych takich jak Inforlex jest opatrywany przypisem, że utracił moc z dniem 23.10.2014 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21.10.2014 r., sygn. akt K 38/13 (Dz. U. poz. 1443) (chodzi tu kryterium daty powstania niepełnosprawności różnicujące prawo do świadczenia pielęgnacyjnego).
MOPS Nie stosują wyroku TK bo grozi im za to obcięcie środków budżetowych. Np. w 2018 roku wojewoda pomorski żądał od Sopotu, który wprost zaczął stosować wyrok TK z 2014 r., zwrotu prawie 2,5 mln zł dotacji na świadczenie pielęgnacyjne wypłacone zgodnie z wyrokiem TK, ale niezgodnie z wciąż niezmienioną ustawą o świadczeniach rodzinnych.
Ministerstwo Finansów Spór o ww. 2,5 mln zł do dziś nie został rozstrzygnięty. Obecne Ministerstwo Finansów być może zrobi to do końca stycznia 2025 r. (Chodzi o rozpatrzenie odwołania Sopotu od decyzji wojewody pomorskiego z 2018 r.).
Świadczenie pielęgnacyjne i MOPS. Czy rząd premiera D. Tuska naprawi błędy poprzedników?
MOPS uznają, że jeżeli niepełnosprawność powstała po 18 roku życia (25. dla uczących się), to nie ma prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Tak jest zapisane w ustawie o świadczeniach rodzinnych. W 2014 r. przepis został uznany za niezgodny z Konstytucją, ale Sejm nie poprawił ustawy. Więc winny w sposób oczywisty jest Sejm za okres od 2014 r. do 2024 r. Ale winne są także MOPS bo seryjnie otrzymywały wskazówki od sądów administracyjnych, że muszą stosować wyrok TK, a nie przepis ustawowy.
Staruszek stał się niepełnosprawny w wieku 68 lat (stopień znaczny). Syn opiekuje się ojcem. Nie otrzymał starego" świadczenia pielęgnacyjnego bo niepełnosprawność nie powstała przed 18 rokiem życia. Syn znał wyrok TK z 2014 r., ale MOPS świadomie zignorował ten wyrok, krzywdząc osobę niepełnosprawną. I zrobił to w celu uniknięcia konfliktu z MF o odebranie dotacji do świadczenia pielęgnacyjnego.
Osoby niepełnosprawne: Na czym polega ich krzywdzenie przez MOPS?
REKLAMA
Świadome krzywdzenie osób niepełnosprawnych (ściślej opiekunów) polega na tym, że pracownicy MOPS doskonale wiedzą, że muszą wydawać decyzje o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13). Nie robią jednak tego. Od wielu lat. Bo jeżeli zrobią to nie otrzymają od strony rządowej dotacji budżetowej. Urzędnicy w MOPS świadomie więc za ostatnie 10 lat wydawali decyzje niezgodne z prawem byle nie narażać się na konflikt z wojewodami i Ministerstwem Finansów.
Głównym winowajcą jest Sejm, który w okresie 2014 r. - 2024 r. nie wprowadził odpowiednich zmian w przepisach, ale to nie tłumaczy urzędników MOPS, którzy mogli wejść w spór prawny najpierw z wojewodami, a potem Ministerstwem Finansów.
Skąd wiemy, że pracownicy MOPS przez 10 lat łamali prawo? Dlaczego tak mocną tezę można postawić? Bo od lat potwierdzają to łamanie prawa przez MOPS wyroki NSA. Urzędnicy zapoznawali się z kolejnym takim wyrokiem i jak gdyby nigdy nic wydawali kolejną decyzję niezgodną z wyrokiem TK z 2014 r. Byle tylko nie narazić się Ministerstwu Finansów. I wszystko to krzywdząc osoby niepełnosprawne i ich rodziny, a więc jednostki często najsłabsze.
O tu przykładowy wyrok: wyrok NSA sprzed miesiąca z 13 grudnia 2024 r. (I OSK 318/24) Link do wyroku NSA. Czytamy w nim, że:
Wbrew twierdzeniom skarżącego kasacyjnie organu, nie można również przyjąć, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, że niezawarcie w Orzeczeniu Komisji Lekarskiej KRUS początkowej daty powstania niezdolności męża skarżącej do samodzielnej egzystencji stanowi o braku podstaw do zastosowania art. 24 ust. 2a u.ś.r. Trafne jest spostrzeżenie Sądu I instancji, że data powstania niepełnosprawności jest irrelewantna w kontekście negatywnych przesłanek przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Zauważenia bowiem wymaga, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 (Dz.U.2014.1443), z dniem 23 października 2014 r., art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, został uznany za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.
wyrok z 13 grudnia 2024 r. NSA
wyrok z 13 grudnia 2024 r. NSA
gov.pl
Nawet SKO wiedzą, że tak nie można postępować
Co więcej coraz częściej nawet samorządowo kolegia odwoławcze (tak blisko będące spraw lokalnych w gminach) wskazują gminom, że tak nie można postępować. Przykładem jest wyrok NSA 27 listopada 2024 r. OSK 3122/23. Link:
PROMOCJA: Polecamy prenumeratę startową DGP. Opłata tylko 19,99 zł
Kolegium nie zgodziło się jednakże z organem I instancji w kwestii zaistnienia negatywnej przesłanki z art. 17 ust. 1b u.ś.r. W ocenie Kolegium nie jest dopuszczalne oparcie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na tej części przepisu art. 17 ust. 1b u.ś.r., która została przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 uznana za niezgodną z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. W ocenie Kolegium decyzję odmowną uzasadniał natomiast brak spełnienia przez skarżącego przesłanki z art. 17 ust. 1 u.ś.r. Z przepisu tego wynika, że osoba wnioskująca o świadczenie pielęgnacyjne musi sprawować opiekę nad osobą niepełnosprawną w takim wymiarze, że w związku z tym rezygnuje lub nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a między obiema tymi okolicznościami zachodzi bezpośredni związek przyczynowy.
Michalina Topolewska
Chcesz wiedzieć więcej? Zadaj pytanie
REKLAMA
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat