Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym nie ma nic wspólnego z orzeczeniem o niesamodzielności. Osoba niepełnosprawna i dodatkowo po leczeniu onkologicznym jest uznawana przez ZUS za osobę samodzielną (na podstawie niekorzystnych opinii biegłych). Samodzielną według ZUS i sądu jest osoba, która nie może sama wejść po schodach. I nie może się sama wykąpać.
Dane wyroku: VIII U 61/22, Sąd Okręgowy w Łodzi z 2023-02-03 link
Aby uzyskać prawo do dodatku pielęgnacyjnego, lekarz orzecznik ZUS musi stwierdzić u danej osoby dwa warunki: pełną niezdolność do pracy oraz brak zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Ustawodawca zdecydował, że jedynie osoby, które ukończyły 75 lat, mają prawo do dodatku pielęgnacyjnego bez konieczności weryfikacji ich stanu zdrowia poprzez badanie lekarskie.
Osoba niepełnosprawna, której historię opisujemy nie spełniła tych warunków, co do dodatku pielęgnacyjnego. Tak samo było ze świadczeniem uzupełniającym.
Jaki był stan zdrowia osoby niepełnosprawnej
1) rak trzonu macicy –po leczeniu operacyjnym i radioterapii,
2) choroba niedokrwienną serca (tu przebyta angioplastyka wieńcowa z implantacją),
3) cukrzyca typu II powikłana polineuropatią,
4) zespół ciaśni nadgarstka prawego leczony dwukrotnie operacyjnie, dna moczanowa,
5) zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z zespołem bólowo – dysfunkcyjnym,
6) Zmiany popromienne pęcherza moczowego.
Osoba niepełnosprawna ze znacznym stopniem niepełnosprawności twierdziła przed sądem, że schorzenia natury onkologicznej, kardiologicznej, urologiczne, pulmonologiczne, diabetologiczne, neurologiczne ortopedyczne i alergologiczne nie pozwalają jej na samodzielne funkcjonowanie - odmowa przyznania przez ZUS dodatku pielęgnacyjnego i świadczenia 500+ narusza więc prawo.
Z opinii biegłych sądowych neurologa, kardiologa i onkologa wynika, że D.A nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki osób trzecich w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, choć wymaga dalszego leczenia – co nie jest kwestionowane. W związku z powyższym D.A. nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS - nie jest uprawniona zarówno do dodatku pielęgnacyjnego jak i świadczenia uzupełniającego.
PROMOCJA: Polecamy prenumeratę startową DGP. Opłata tylko 19,99 zł
Jakie ograniczenia miała osoba niepełnosprawna
Samodzielność:
1) jest zdolna do samodzielnego spożywania posiłków,
2) przejdzie sama z łóżka na krzesło i z powrotem,
3) umyje twarz, zęby,
4) samodzielnie korzysta z toalety,
Niesamodzielność:
5) Sama się nie wykąpie – kąpiel wymaga pomocy osoby trzeciej,
6) Przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach potrzebuje pomocy,
7) Po chodniku spaceruje z pomocą jednej osoby,
Samodzielność:
8) Sama rozbiera się w gabinecie,
Cechy medyczne:
9) Panuje nad oddawaniem stolca.
10) Czasami popuszcza mocz (z przyczyn urologicznych i onkologicznych).
Wnioski ZUS: Wnioskodawczyni z uwagi na wskazane schorzenia przy wskazanej sprawności w dacie wydania decyzji nie była niezdolna do samodzielnej egzystencji.
„Lekarz stwierdził, iż przy wskazanych schorzeniach badana jest samodzielna w zakresie potrzeb życiowych – 80 pkt w skali B.. Przy dokonywaniu ustaleń orzeczniczych uwzględniono sprawność psychofizyczną organizmu w zakresie zdolności do samodzielnego zaspokajania potrzeb życiowych, konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Stwierdzono dysfunkcję wieloukładową, naruszającą sprawność organizmu w stopniu znacznym, ale nieuzasadniającym niezdolności do samodzielnej egzystencji.”
Orzeczenie o niepełnosprawności a niesamodzielność
Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności nie jest równoznaczne z orzeczeniem lekarza ZUS o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, stała lub długotrwała opieka oraz pomoc innych osób są konieczne do pełnienia przez osobę niepełnosprawną ról społecznych. Natomiast zgodnie z art. 13 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, taka opieka jest niezbędna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych.
Obowiązujące przepisy nie pozwalają utożsamiać pojęć "całkowita niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji" oraz "znaczny stopień niepełnosprawności", ponieważ każde z nich ma inną definicję prawną. W rezultacie, uznanie kogoś za osobę z znacznym stopniem niepełnosprawności nie oznacza automatycznie, że jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji.
Sąd o dodatku pielęgnacyjnym
Aby uzyskać prawo do dodatku pielęgnacyjnego, lekarz orzecznik ZUS musi stwierdzić u danej osoby dwa warunki: pełną niezdolność do pracy oraz brak zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Ustawodawca zdecydował, że jedynie osoby, które ukończyły 75 lat, mają prawo do dodatku pielęgnacyjnego bez konieczności weryfikacji ich stanu zdrowia poprzez badanie lekarskie.