W nowym systemie oceny stopnia niepełnosprawności przyznaje się punkty określające poziom niesamodzielności (od 70 do 100 punktów). Ustawowa nazwa "poziom potrzeby wsparcia". Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydaje się na okres, na który osoba została zaliczona do osób niepełnosprawnych na podstawie m.in. ostatecznego orzeczenia, które ustala stopień niepełnosprawności (często na stałe). Dlatego osoby niepełnosprawne nie rozumieją dlaczego muszą co 7 lat zgłaszać się do WZON na weryfikację punktów. Dlaczego WZON musi odnawiać decyzję osobie z ciężkim kalectwem (np. osoba trwale sparaliżowana)? Takie pytanie zadały osoby niepełnosprawne. I skierowały w tej sprawie do Sejmu wniosek o zmianę przepisów.
Początkowo wydawało się, że otrzymają taką odpowiedź:
Stan faktyczny związany z ustaleniem poziomu potrzeby wsparcia (zwłaszcza stan zdrowia zainteresowanego) może ulegać zmianie w miarę upływu czasu i wpływać tym samym na wysokość przysługującego świadczenia wspierającego i dlatego nie ma możliwości przyznawania stałego świadczenia wspierającego.
Ale ostatecznie komisja sejmowa widzi sens dla ciężko okaleczonych osób niepełnosprawnych, aby otrzymały stałe świadczenie wspierające (bez okresu końcowego - dziś wynosi on 7 lat). Przykłady:
1) osoba sparaliżowana - trwałe przerwanie rdzenia kręgosłupa,
2) osoba po amputacjach,
3) osoba z trwałym deficytem intelektualnym.
W takich przypadkach nie ma po prostu sensu co 7 lat weryfikować ich stanu niesamodzielności. Osoby niepełnosprawne mające 95-100 punktów mogą otrzymać stałe świadczenie wspierające (kwoty świadczenia waloryzowane co roku). Ma to sens.
Inaczej jest przy osobach, które nie zostały dotknięte najpoważniejszymi rodzajami niepełnosprawności.
Osoba niepełnosprawna ma 84 punkty. Zasada "Co 7 lat na komisję lekarską" oznacza, że zostanie uwzględniona poprawa stanu zdrowia (osoba niepełnosprawna np. otrzyma 78 punktów) jak i pogorszenie stanu zdrowia (osoba niepełnosprawna np. otrzyma 91 punktów - w tym przypadku powinna nie czekając na kolejną komisję złożyć wniosek o ponowną ocenę poziomu potrzeb),
Osoby niepełnosprawne muszą co 7 lat stawać przed WZON. Dla punktów. Gra o pieniądze. Miesięcznie już powyżej 4000 zł
„Jeżeli na przykład zespół oceniający przyznaje komuś 88 punktów (…), to taka osoba potrzebuje znacznego wsparcia. Przyjmując, że przez wiele lat to będzie cały czas 88 punktów, zaprzeczylibyśmy medycynie, rehabilitacji, technologiom, zmieniającemu się światu. Oczywiście może być gorzej po siedmiu latach, ale też wierzymy i chcemy dawać szansę, że będzie przecież lepiej.” – mówił podczas posiedzenia sejmowej Komisji do Spraw Petycji Piotr Cieszewski, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych. „To nie są trzy stopnie niepełnosprawności tylko poziom potrzeby wyrażony w punktach. Dlatego nie chcemy – myślę, że byłoby to wręcz skreślające, dyskwalifikujące osoby z niepełnosprawnością – przyznawać tą samą liczbę punktów na stałe” – argumentował Cieszewski 17 października 2024 r.
Komisja wysłała zapytanie do strony rządowej o możliwość dostosowania przepisów do petycji (pełna treść) poniżej)
Najważniejsze tezy petycji na końcu artykułu
Wskaźnik waloryzacji renty socjalnej 5,52% a świadczenie wspierające w 2025 r.
Po waloryzacji o 5,52% renta socjalna wyniesie nie 1780,96 zł (dziś), a 1879,27 zł brutto. Na tej podstawie otrzymamy taki (wstępny) odczyt wartości świadczenia wspierającego w 2025 r.:
poziom 1 punktów: 1141,02 zł (78–79 pkt); 60% renty socjalnej
poziom 2 punktów: 1503.416 zł (80–84 pkt); 80% renty socjalnej
poziom 3 punktów: 2255.12 zł (85–89 pkt); 120% renty socjalnej
poziom 4 punktów: 3382.69 zł (90–94 pkt), 180% renty socjalnej
poziom 5 punktów: 4134.39 zł (95–100 pkt) 220% renty socjalnej.
Niezależnie od wartości rzeczywistej świadczenia wspierającego w 2025 r. (dziś możemy tylko szacować kwotę renty po waloryzacji), zwiększy się liczba osób otrzymujących je (choć niekoniecznie w najwyższej wysokości).
Główne tezy petycji
1) Zasada "7 lat" jest niezgodna z art. 2, 30, 64, 67, 69 Konstytucji RP.
2) Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas nieokreślony są chronione Konstytucją RP. Natomiast decyzje o poziomie wsparcia są wydawane na nie dłuższy niż 7 lat, na podstawie tych samym dokumentów i określania stanu zdrowia tym samym zapis w/w ustaw. Budzi to poważną wątpliwość, co do respektowania praw nabytych, zawartych w orzeczeniach o stopniu niepełnosprawności i orzeczeń o grupie inwalidzkiej wydawanych przez orzeczników ZUS na okres stały.
3) Żądanie wprowadzenia zapisu o tym, że decyzje świadczeniu wspierającym, są wydawane na okres stały. Obecny okres ważności 7 lat decyzji o potrzebie wsparcia przy zakresie świadczenia wspierającego jest z sprzeczny z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, które to zalicza osoby posiadające orzeczenie ZUS o I grupie inwalidzkiej do stopnia znacznego niepełnosprawności, tym samym zalicza je do grupy najbardziej chorych – całkowicie niezdolnych do samodzielnej egzystencji i całkowicie niezdolnych do pracy.
4) Decyzje o potrzebie wsparcia wydawane na potrzeby świadczenia wspierającego powinny być wydawane na ten sam okres, co wydane orzeczenia o grupie inwalidzkiej i stopniu niepełnoprawności danej osoby ubiegającej się o świadczenie wspierające.
5) Osoby podsiadające orzeczenia ZUS i o stopniu o niepełnosprawności są pokrzywdzone przez zapisy USTAWY z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.
Autorzy petycji domagają się podjęcia przez Sejm RP podjęcia pilnych prac legislacyjnych w celu prowadzenia Konstytucyjnej normy mówiącej: Decyzje o poziomie wsparcia przy orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności i orzeczeń o grupie inwalidzkiej wydawanych przez orzeczników ZUS na okres stały są wydane na ten sam okres co przedmiotowe orzeczenia wydane przez ZUS o grupie inwalidzkiej.