Sądy administracyjne bronią staruszków pozbawionych świadczenia pielęgnacyjnego. MOPS ignorują korzystny wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Wszyscy już wiedzą, że jak się ignoruje wyrok TK, to zapewne przez neosędziów. W 2014 r. nie było jednak tego problemu. Więc gminy nie mogą twierdzić, że nie wykonując tego wyroku z uwagi na obecny spór polityczny wobec TK. Postępowanie urzędników jest niezrozumiałe biorąc pod uwagę stanowisko WSA i NSA - sędziowie w dziesiątkach wyroków uznają moc wyroku TK z 2014 r.
Chodzi o to, że MOPS powołują się na przepis archiwalny ustawy o świadczeniach rodzinnych, który został uznany za niezgodny z Konstytucja RP w 2014 r. (przez TK). Przepis pozwalał na przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, gdy nie później niż w wieku 25 lat. Wiadomo, że staruszka 87 lat to nie dotyczy. Ale gminy nie mogą powoływać się na tą regułę bo TK uznał przepis za niezgodny z Konstytucją RP. Co prawda przepis był formalnie wciąż w ustawie. Ale sądy nakazywały go ignorować.
W artykule omawiam wyrok WSA w Gdańsku z 1 października 2024 r. (sygn. akt II SA/Gd 876/24), który jest przykładem takiego ignorowania. Link
Świadczenie pielęgnacyjne w wyrokach sądów. Spory z MOPS
Sprawa dotyczyła staruszka 87 lat o takim stanie zdrowia:
- zespół otępienny z elementami Alzheimera i nadciśnienie,
- jest po zawale serca,
- ma podwyższony poziom cukru we krwi,
- problem z nerkami.
Czynności wykonywane przy ojcu, zakres opieki, co staruszek wykona samodzielnie:
- Przygotowywanie posiłku, robienie zakupów, pranie, sprzątanie, podawanie leków, wydawanie leków, wizyty oraz transport do lekarzy, wyjście do kościoła. Są to czynności stałe i codzienne, wykonywane 7 dni w tygodniu.
- Ojciec jest w stanie samodzielnie zjeść przygotowany posiłek, umyć twarz i ręce. Samodzielnie porusza się po własnym mieszkaniu, natomiast wszelkie wyjścia poza jego obszar wymagają nadzoru córki.
- Pomoc opiekuna niezbędna jest przy kąpieli, wyborze ubioru i ubraniu się.
- Staruszek może pozostać sam na 3 godziny- dłuższa samotność wywołuje niepokój i zagubienie, w wyniku których zdarzały się niekontrolowane wyjścia z domu. Sprawowana opieka nad ojcem jest ciągła i uniemożliwia podjęcie zatrudnienia córce (jednak z przesłanek "starego" świadczenia pielęgnacyjnego.
Wywiad środowiskowy - a świadczenie pielęgnacyjne
Podczas wywiadu kontakt ojca skarżącej z pracownikiem był utrudniony, gdyż ojciec nie potrafił udzielić odpowiedzi na pytania. Z wniosków pracownika socjalnego wynika, iż zakres sprawowanej nad ojcem przez córkę opieki wymaga stałego i ciągłego zaangażowania. Sprawowana opieka uniemożliwia córce podjęcie zatrudnienia nawet w niewielkim wymiarze czasu. Opieka sprawowana jest całodobowo i wykonywana w sposób prawidłowy i nie budzi zastrzeżeń.
Dlaczego córka staruszka nie otrzymała świadczenia wspierającego?
Przez ten przepis ustawy o świadczeniach rodzinnych:
Art. 17 ust. 1b. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Niepełnosprawność staruszka powstała w późnym wieku więc zdaniem gminy nie "łapie się" on i jego córka na "stare" świadczenie pielęgnacyjne. Bo niepełnosprawność pojawiła się już 18-stym albo 25. roku życia
Ale jest jedno poważnie ale:
Przepis ten utracił moc na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21.10.2014 r., sygn. akt K 38/13 (Dz. U. poz. 1443). Dziś nie
Gmina oczywiście wie o tym wyroku, co jasno wynika z poniższego fragmentu w uzasadnieniu wyroku NSA:
" (…)pomimo tego wyroku oraz upływu czasu, władza ustawodawcza nadal nie wprowadziła zmian w ustawie o świadczeniach rodzinnych, zrównujących prawa opiekunów dzieci oraz osób dorosłych. W związku z powyższym do momentu wejścia w życie nowych przepisów, mimo uznania przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności art. 17 ust. 1b u.ś.r., nie ma - zdaniem Prezydenta - odpowiedniej regulacji prawnej do przyznania wnioskodawcy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego."
NSA nie zgodził się z taką argumentacją odmawiającą przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, o czym poniżej:
Fragment wyroku NSA (link):
Nie jest dopuszczalne oparcie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na tej części przepisu art. 17 ust. 1b u.ś.r., która została uznana za niezgodną z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. W tej sytuacji, mimo że art. 17 ust. 1b nie został usunięty z u.ś.r. i nadal zachowuje dotychczasowe brzmienie, wywodzenie odmowy przyznania wnioskodawczyni świadczenia pielęgnacyjnego przez organ I instancji z powołaniem się na literalne brzmienie tego przepisu jawi się jako prawnie niedopuszczalne i nie znajduje uzasadnienia.
Na mocy art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, orzeczenia TK mają bowiem moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Dlatego niezrozumiałe jest dlaczego gminy seryjnie odmawiają przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego opiekunom starszych osób (tu 87 lat) z argumentacją "niepełnosprawność powstała zbyt późno w stosunku do limitu 18 i 25 lat.