Dawna poprawka Senatu do ustawy o świadczeniu wspierającym dotyczyła tego, aby świadczenie to (3919 zł w 2024 r.) nie było wliczane do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. Jeżeli wliczymy, to osoba niepełnosprawna traci prawo do szeregu ulg przyznawanych przez ustawę o pomocy społecznej (i finalnie) MOPS. Teraz przypomniał o tej poprawce Rzecznik Praw Obywatelskich - trafiają do niego skargi osób niepełnosprawnych, które nagle muszą płacić w MOPS blisko 4000 zł. Niedługo ten sam problem będą mieli prawdopodobnie beneficjenci dodatku dopełniającego (2520 zł). Dodatek ten będzie doliczany do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. W tym wariancie (czekamy na ostateczną wersję ustawy) otrzymanie tego dodatku też spowoduje utratę wielu ulg w MOPS.
Od 1 stycznia 2024 r. osoby niepełnosprawne mają ograniczony dostęp do usług opiekuńczych z ulgą oferowaną przez MOPS. Powodem jest doliczanie świadczenie wspierającego do ich dochodów, co odbiera ulgi w MOPS co do np. usług opiekuńczych.
Koszt usług opiekuńczych jest ustalany przez każdą gminę lokalnie według takiego schematu
Krok 1) Gmina przyjmuje 100% zwolnienia , że nie ponosi odpłatności osoba, która ma dochody poniżej kryterium dochodowego - 600 zł na osobę w rodzinie i 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej
Krok 2) w przypadku przekroczenia limitów 600 zł i 776 zł wchodzi w grę częściowa odpłatność - np. za 20% przekroczenia trzeba zapłacić 10% wartości usługi.
Jeżeli do dochodu osoby niepełnosprawnej dodamy świadczenie wspierające blisko 400 zł, to osoba taka nie ma żadnej szansy na ulgi. I za pomoc opiekunka z MOPS będzie musiała zapłacić np. 3500 zł
Warto zauważyć, że problem odebrania osobom niepełnosprawnym (przez świadczenie wspierające) ulg w MOPS był znany w Sejmie. Rzecznik Praw Obywatelskich tak o tym pisze:
Problem był już dostrzeżony przez ustawodawcę na etapie prac legislacyjnych nad ustawą o świadczeniu wspierającym. Po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm ustawy Senat wprowadził do niej poprawkę, że świadczenie wspierające nie będzie wliczane do dochodu przy ustalaniu odpłatności za usługi opiekuńcze. Poprawka Senatu nie została jednak przyjęta.
Rzecznik informuje, że trafiła do jego biura skarga osoby niepełnosprawnej, która ma świadczenie wspierające w wysokości 220% renty socjalnej - 3919 zł. Skutek? Wzrost miesięcznej opłaty w MOPS za usługi opiekuńcze z 560 zł do aż 3700 zł.
Zasady ustalania dochodu (żeby skorzystać ze zwolnienia z MOPS) to art. 8 ustawy o pomocy społecznej
W przepisie są wymienione świadczenia, które nie wchodzą do dochodu w ustawie o pomocy społecznej. To katalog negatywny. Poniżej fragment tego katalogi z art. 8 ust. 4.
Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się:
1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
2) zasiłku celowego;
3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
4) wartości świadczenia w naturze;
5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
(…)
Proszę zwrócić uwagę, że w tym katalogu negatywnym są wszystkie świadczenia ostatnich lat takie jak dodatek osłonowy, dodatek węglowy, dodatek elektryczny. i oczywiście ostatnie świadczenie "masowe", czyli bon energetyczny (wnioski do 30 września 2024 r.). Ale nie ma świadczenia wspierającego.
Otrzymanie świadczenia wspierającego powoduje utratę przywileju korzystania z niskokosztowych usług opiekuńczych, które oferuje MOPS osobom potrzebującym.
Przykład
Samotna osoba niepełnosprawna otrzymała świadczenie wspierające 3920 zł. Powoduje to, że nie ma już dobrych zniżek na usługi w MOPS. Potrzebuje 100h usług opiekuńczych miesięcznie (stawka 36,31 zł za 1h). Obecnie płaci za 100h pracy opiekunki 363,1 zł. Korzysta z 10% zniżki. Po otrzymaniu świadczenia wspierającego znikło prawo do 10% ulgi. W to miejsce wchodzi 100% płatności. Przy stawce 36,31 jest to 3631 zł (zamiast 363 zł).
[Przykład] Utrata ulg i zwolnień w MOPS przez 3920 zł świadczenia wspierającego
Stosujemy tu następujący algorytm:
Krok 1. Sprawdzamy jakie jest kryterium dochodowe w gminie. Przyjmujemy, że wynosi 600,00 zł na osobę w rodzinie, dla osoby samotnie gospodarującej 776,00 zł.
Krok 2. Sprawdzamy, ile MOPS bierze za swoje usługi opiekuńcze:
W 2024 r. w przykładowej gminie opłaty za usługi specjalistyczne wynoszą:
- 36,31 zł (za 1h usług opiekuńczych),
- 39,81 zł (za 1h usług opiekuńczych specjalistycznych) i
- 31.26 zł (za 1h godzinę usług opiekuńczych sąsiedzkich).
Krok 3. Sprawdzamy jakie są ulgi w ww. opłatach.
W przykładowej gminie ulgi są następujące - przy dochodzie 100% do 150% względem wyjściowych 776 zł (interesuje nas osoba samotna bo tak założyliśmy w przykładzie), opłata wynosi 10%. 100% do 150% to przedział od 776 zł do 1164 zł dochodu.
Dla przedziału 300% - 400% dochód samotnej osoby niepełnosprawnej to 2328 zł do 3104 zł. Jest przekroczenie tych progów, a więc pełna opłata za usługi opiekuńcze.
Przykładowe ceny usług opiekuńczych w gminach (plik PDF do ściągnięcia)
Ważny wyrok sądu: WSA: Abonament RTV płaci Polak za granicą. Zapłaci także ten, który wywiózł narzędzie zbrodni, czyli swój telewizor
Usługi opiekuńcze - ustawa o pomocy społecznej
Poniżej reguły wynikające z art. 50 ustawy o pomocy społecznej:
Reguła 1. Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.
Reguła 2. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Reguła 3. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Reguła 4. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Najważniejsze jest, że usługi te mogą być świadczone przez MOPS z dużymi ulgami. Ale aby z nich skorzystać nie można mieć wysokich dochodów. 3918 zł świadczenia wspierającego to wysoki dochód. Ale otrzymują go najpoważniejszej dotknięte osoby niepełnosprawne. Żadna kwota pieniędzy nie jest w stanie zrekompensować niepełnosprawności
Podstawowe informacje o świadczeniu wspierającym
W ciągu kilku najbliższych lat świadczeniem wspierającym będą obejmowane osoby, jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia wyniesie:
- 95–100 punktów – świadczenie 220 procent renty socjalnej,
- 90–94 punktów – 180 procent renty socjalnej,
- 85–89 punktów – 120 procent renty socjalnej,
- 80–84 punktów – 80 procent renty socjalnej,
- 75–79 punktów – 60 procent renty socjalnej,
- 70–74 punktów – 40 procent renty socjalnej.
Świadczenia MOPS
ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE:
- zasiłek stały,
- zasiłek okresowy,
- zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
- pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,
- świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców,
- wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd;
ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE:
- praca socjalna,
- bilet kredytowany,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- składki na ubezpieczenia społeczne,
- pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
- sprawienie pogrzebu,
- poradnictwo specjalistyczne,
- interwencja kryzysowa,
- schronienie,
- posiłek,
- niezbędne ubranie,
- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
- mieszkanie chronione,
- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych.