Świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku - dla kogo, kwota, zasady przyznawania, przepisy

• Co to jest świadczenie pielęgnacyjne?
• Komu należy się świadczenie pielęgnacyjne?
• Dochody uzyskiwane przez rodzica lub opiekuna, status bezrobotnego, rolnika, emeryta, rencisty
• Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku?
• Świadczenie pielęgnacyjne a podatek
• Kto nie może otrzymać świadczenia pielęgnacyjnego?
• Jak uzyskać świadczenie pielęgnacyjne?
• Świadczenie pielęgnacyjne na przełomie 2023/2024 - stare czy nowe przepisy? Wyjaśnienia MRPiPS

Co to jest świadczenie pielęgnacyjne?

Świadczenie pielęgnacyjne jest jednym ze świadczeń rodzinnych, określonych przepisami ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Świadczenie to jest przeznaczone dla osób, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnymi dziećmi do ukończenia 18. roku życia. W przepisach i zasadach dotyczących świadczenia pielęgnacyjnego zaszły spore zmiany od początku 2024 roku. Zmiany te wynikają z ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, która weszła w życie właśnie od 1 stycznia 2024 r.

Komu należy się świadczenie pielęgnacyjne?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 17 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Z tego przepisu wynika, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w 2024 roku:
1) matce albo ojcu,
2) innym osobom, na których zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3) opiekunowi faktycznemu dziecka,
4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego

– jeżeli te osoby sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się:
a) orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo 
b) orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (takie orzeczenie zawiera informację w punktach 7 i 8 o treści: „wymaga”).

Warto wiedzieć, że jeżeli niepełnosprawne dziecko skończy 18 lat, to - jako osoba pełnoletnia - będzie miało prawo ubiegać się o świadczenie wspierające.

Trzeba też podkreślić, że od 2024 roku świadczenie pielęgnacyjne przysługuje ww. osobom na każde uprawnione dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie, a nie tylko na jedno. 

Natomiast od 1 stycznia 2024 r. osoby, które wcześniej nie pobierały świadczeń opiekuńczych, nie będą mogły uzyskać specjalnego zasiłku opiekuńczego ani świadczenia pielęgnacyjnego na niepełnosprawne osoby dorosłe.

Dochody uzyskiwane przez rodzica lub opiekuna, status bezrobotnego, rolnika, emeryta, rencisty

Rodzic lub opiekun prawny, który pobiera świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach obowiązujących od 2024 roku ma prawo podjęcia zatrudnienia i dorabiania do tego świadczenia bez limitu dochodu. To bardzo ważna zmiana w porównaniu do wcześniejszego stanu prawnego sprzed 2024 roku.

Warto też wiedzieć, że rejestracja w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśniło również, że posiadany przez rodzia lub opiekuna status rolnika, małżonka rolnika, czy domownika rolnika, nie jest przeszkodą w otrzymywaniu od 1 stycznia 2024 r. świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach, bez konieczności rezygnacji przez opiekuna będącego rolnikiem, małżonkiem rolnika lub domownikiem rolnika z prowadzenia gospodarstwa rolnego lub z pracy w gospodarstwie rolnym. Wynika to z uchylenia przepisu art. 17b ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Ponadto świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (obowiązujących od 1 stycznia 2024 r.) przysługuje również w sytuacji gdy opiekun dziecka w wieku do ukończenia 18 r. życia ma ustalone prawo do własnej emerytury, renty czy innego świadczenia emerytalno-rentowego z ZUS, czy KRUS. 

Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku?

Aktualnie (w 2024 roku) świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2988 zł. Kwota ta została ogłoszona obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 13 listopada 2023 r., opublikowanym w Monitorze Polskim z 15 listopada 2023 r., poz. 1224.

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego podlega waloryzacji od 1 stycznia każdego roku, o taki procent o jaki wzrasta minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące od 1 stycznia tego roku w porównaniu do minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia roku poprzedniego. Wynika to z art. 17 ust. 3a-3c ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Zatem świadczenie pielęgnacyjne nie wzrośnie od 1 lipca 2024 r., kiedy to minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 4300 zł (obecnie od 1 stycznia 2024 r. wynosi 4242 zł brutto). Bowiem waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego opiera się o wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą 1 stycznia danego roku w porównaniu do 1 stycznia roku poprzedniego.

W przypadku gdy rodzic lub opiekun prawny (także rodzina zastępcza i osoba prowadząca rodzinny dom dziecka) sprawuje opiekę nad więcej niż jednym niepełnosprawnym dzieckiem, to świadczenie pielęgnacyjne jest podwyższane o 100 proc. na drugie i każde kolejne dziecko z niepełnosprawnościami. Wynika to z art. 17 ust. 3e ustawy o świadczeniach rodzinnych i jest to nowość obowiązująca od 2024 roku.

Świadczenie pielęgnacyjnego przysługuje także za niepełny miesiąc. W takim przypadku kwotę świadczenia pielęgnacyjnego oblicza się dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę. Wynika to z art. 17 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Jeżeli niepełnosprawne dziecko umrze, osoba sprawująca nad nim opiekę (rodzic, opiekun prawny) zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon. Zasada ta jest zapisana w art. 17 ust. 4a ustawy o świadczeniach rodzinnych, obowiązującym od 1 stycznia 2024 r.

Świadczenie pielęgnacyjne a podatek

Świadczenie pielęgnacyjne (tak jak inne świadczenia rodzinne z ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych)  jest w całości zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Oznacza to, że uzyskanych z tego tytułu przychodów nie trzeba wykazywać w rocznych zeznaniach podatkowych PIT i nie oblicza się od nich ani nie płaci podatku dochodowego.

Więcej na temat zasiłków i świadczeń rodzinnych zwolnionych z PIT w artykule: Zasiłki, dodatki i świadczenia rodzinne - które są zwolnione z podatku (PIT)

Kto nie może otrzymać świadczenia pielęgnacyjnego?

Na podstawie art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;

2) osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;

3) osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;

4) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;

5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

Jak uzyskać świadczenie pielęgnacyjne?

Aby uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku trzeba złożyć wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie. Te organy samorządowe są upoważnione zarówno do przyjmowania i rozpatrywania wniosków jak i wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego. 

Wniosek o świadczenie pielęgnacyjne można złożyć na papierowym formularzu, który powinien udostępniać urząd gminy lub jakaś inna jednostka organizacyjna gminy (np. ośrodek pomocy społecznej) albo w formie elektronicznej (formularz SR-5) na portalu Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl.

Składając ten wniosek trzeba:
- okazać dokument stwierdzający tożsamość osoby ubiegającej się o świadczenie pielęgnacyjne,
- załączyć orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
lub
- orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jak informuje Gdańskie Centrum Świadczeń, dodatkowo w przypadku cudzoziemców potrzebna jest:

- karta pobytu, w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium RP na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
- karta pobytu i decyzja o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium RP lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium RP, który uprawnia do wykonywania pracy.

A przypadku pieczy zastępczej trzeba dysponować zaświadczeniem o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym, wraz z datą umieszczenia - w przypadku gdy wnioskodawcą jest rodzina zastępcza, osoba prowadząca rodzinny dom dziecka, dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektor regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektor interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,

W przypadku ubiegania się przez wnioskodawcę także o objęcie ubezpieczeniem:
1. społecznym:
- trzeba złożyć oświadczenie o posiadanych okresach ubezpieczeniowych składkowych i nieskładkowych uprawniających do otrzymania emerytury (druk ZUS-Rp6),
- trzeba złożyć wniosek o ustalenie okresu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne;
2. społecznym i zdrowotnym, konieczne są:
- zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej (druk ZUS-ZUA),
- zgłoszenie danych o członkach rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego (druk ZUS-ZCNA),
- zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych (druk ZUS-ZZA).

Świadczenie pielęgnacyjne na przełomie 2023/2024 - stare czy nowe przepisy? Wyjaśnienia MRPiPS

W dniu 1 stycznia 2024 r. został uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. 
Jednakże – jak wyjaśnia Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - na podstawie przepisów przejściowych ustawy o świadczeniu wspierającym,  specjalny zasiłek opiekuńczy może być nadal przyznawany także po 31 grudnia 2023 r. na zasadzie zachowania praw nabytych.

MRPiPS wskazuje także, że ochrona praw nabytych dotyczy również opiekunów, którym przyznano świadczenie pielęgnacyjne na poprzednich zasadach obwiązujących do 31 grudnia 2023 r. 

Dlatego też osoby, które przed 1 stycznia 2024 r. nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia  31 grudnia 2023 r. i za okres co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r.  będą uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, zachowają prawo do tych świadczeń na zasadzie ochrony praw nabytych na obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. dotychczasowych zasadach przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych  – jednak nie dłużej niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.

Jak wyjaśnia MRPiPS, te osoby zachowają prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., także gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. W takim przypadku jednak warunkiem zachowania prawa - odpowiednio - do świadczenia pielęgnacyjnego  i specjalnego zasiłku opiekuńczego -  będzie:
1) złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie 
2) złożenie wniosku o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla, że prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach dotychczasowych przysługiwać będzie ww. osobom korzystającym z ochrony praw nabytych również po upływie okresu zasiłkowego na który ten zasiłek został przyznany (czyli także na kolejne okresy zasiłkowe) pod warunkiem, że wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy (czyli w ciągu 3 miesięcy od dnia 31 października danego roku kalendarzowego). 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dla zilustrowania problemów związanych z opisanymi wyżej zmianami przepisów przygotowało poniższe kazusy.

Opiekun dorosłej osoby legitymującej się od 5 lat orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności złożył wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego 20 grudnia 2023 r. Organ właściwy rozpatruje wniosek w styczniu 2024 r., czyli po wejściu w życie nowych przepisów regulujących zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Jakie przepisy (stare czy nowe) należy w tym przypadku zastosować rozpatrując wniosek o świadczenie pielęgnacyjne?

Wyjaśnienia MRPiPS: Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych,  prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego. Ponadto, zgodnie z art. 24 ust. 4 ww. ustawy, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

W związku z powyższym, organ właściwy, rozpatrując w styczniu 2024 r. wniosek, który został złożony w grudniu 2023 r. ma obowiązek ustalić czy w tej sprawie prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powstało od grudnia 2023 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku o świadczenie pielęgnacyjne. Czyniąc to organ właściwy ustala, że opiekun spełnia wszystkie warunki do przyznania  świadczenia pielęgnacyjnego już od grudnia 2023 r. na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., co oznacza, że w tym przypadku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powstało do 31 grudnia 2023 r.  Oznacza to,  że stosując art. 63 ust. 1 ustawy o świadczeniu wspierającym, organ właściwy ma obowiązek przyznać świadczenie pielęgnacyjne w oparciu o przepisy dotychczasowe ustawy o świadczeniach rodzinnych od grudnia 2023 r. do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa  ważność orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

Opiekun dorosłej osoby legitymującej się od 5 lat orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności złożył wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego 20 grudnia 2023 r. Jednak dopiero 2 stycznia 2024 r. ten opiekun zrezygnował z zatrudnienia (rozwiązał umowę o pracę). Organ właściwy rozpatruje wniosek w styczniu 2024 r., czyli po wejściu w życie nowych przepisów regulujących zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Jakie przepisy (stare czy nowe) należy w tym przypadku zastosować rozpatrując wniosek o świadczenie pielęgnacyjne.

Wyjaśnienia MRPiPS:  Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych  prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego. Ponadto, zgodnie z art. 24 ust. 4 ww. ustawy, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

W związku z powyższym, organ właściwy, rozpatrując w styczniu 2024 r. wniosek, który został złożony w grudniu 2023 r. ma obowiązek ustalić czy w tej sprawie prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powstało od grudnia 2023 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku o świadczenie pielęgnacyjne. Czyniąc to, organ właściwy ustala, że opiekun nie spełnia  wszystkich dotychczasowych warunków do przyznania  świadczenia pielęgnacyjnego  od grudnia 2023 r., a dopiero od 2 stycznia 2024 r, ponieważ rezygnacja z zatrudnienia opiekuna nastąpiła dopiero w styczniu 2024 r. Oznacza to, że w tym przypadku nie powstało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do dnia 31 grudnia 2023 r. na podstawie przepisów dotychczasowych, co w konsekwencji oznacza, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy przejściowe art. 63 ust. 1 ustawy o świadczeniu wspierającym dotyczące ochrony praw nabytych. W związku z powyższym wniosek powinien zostać rozpatrzony w oparciu o obowiązujące od 1 stycznia 2024 r. przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli poprzez wydanie decyzji o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na wiek osoby niepełnosprawnej powyżej 18 r. życia (art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2024 r.).

Dorosła osoba z niepełnosprawnością złożyła wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności  1 grudnia 2023 r. Orzeczenie ustalające znaczny stopień niepełnosprawności zostało wydane 15 grudnia 2023 r. Z kolei opiekun tej osoby składa wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach 10 lutego 2024 r. Czy w tym przypadku przy rozpatrywaniu wniosku o świadczenie pielęgnacyjne będą miały zastosowanie dotychczasowe przepisy, które obowiązywały do 31 grudnia 2023 r.?

Wyjaśnienia MRPiPS:  Zgodnie z obowiązującym w niezmiennym brzmieniu art. 24 ust. 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności (jest to od wielu lat obowiązujący przepis na podstawie którego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego może powstać nie od miesiąca złożenia wniosku o to świadczenie lecz za okres wcześniejszy, tj. od miesiąca złożenia wniosku o odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności/stopniu niepełnosprawności osoby wymagającej opieki).
Organ właściwy, rozpatrując w lutym 2024 r. w opisanym przypadku wniosek o świadczenie pielęgnacyjne złożony w lutym 2024 r., ma zatem obowiązek ustalić, czy w tej sprawie, na podstawie przepisów dotychczasowych, przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego od grudnia 2023 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku o orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, w szczególności czy zachowany jest termin na złożenie wniosku o świadczenie pielęgnacyjne wskazany w art. 24 ust. 2a i czy spełnione są co najmniej na dzień 31 grudnia 2023 r. warunki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego określone w art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, tj. obowiązującym do 31 grudnia 2023 r.
Czyniąc to, organ właściwy ustala, że opiekun spełnia wszystkie warunki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego już od grudnia 2023 r. na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. oraz ustala, że zachowany został termin na złożenie wniosku o świadczenie pielęgnacyjne wskazany w ww. art. 24 ust. 2a, co oznacza, że w tym przypadku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powstało od  grudnia 2023 r. (tj. od miesiąca złożenia wniosku o wymagane orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, a nie od miesiąca złożenia wniosku o świadczenie pielęgnacyjne na podstawie tego orzeczenia). Oznacza to,  że stosując art. 63 ust. 1 ustawy o świadczeniu wspierającym, organ właściwy ma obowiązek w tym przypadku przyznać świadczenie pielęgnacyjne w oparciu o przepisy dotychczasowe ustawy o świadczeniach rodzinnych od grudnia 2023 r. do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa ważność orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

Podstawa prawna: art. 17 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2023 r., poz. 390, ostatnia zmiana: Dz.U. z 2023 r., poz. 1429).

oprac. Paweł Huczko