500 plus dla seniorów i niepełnosprawnych
Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji często potocznie nazywane jest świadczeniem 500 plus dla niepełnosprawnych czy seniorów. Jego celem jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
Wsparcie przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona określonym orzeczeniem. Ustawa wskazuje tu na:
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo
- orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
- orzeczenie o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Do uzyskania świadczenia niezbędne jest spełnianie kryterium dochodowego. Przysługuje ono bowiem co do zasady osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe nie przekracza określonej kwoty.
Aktualnie kryterium dochodu wynosi 1750 zł.
W takiej sytuacji świadczenie przysługuje w wysokości 500 zł. W przeciwnym razie osoba uprawniona otrzyma wsparcie w kwocie, która stanowi różnicę między kwotą 1750 zł i łączną kwotą przysługujących świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, przy czym świadczenie uzupełniające nie może być wyższe niż 500 zł.
Świadczenia pieniężne finansowane ze środków publiczny, które ZUS czy KRUS bierze pod uwagę ustalając dochód to m.in. emerytury i renty z FUS, renty inwalidzkie, świadczenia i zasiłki przedemerytalne. Do dochodu nie wlicza się zaś m.in. zasiłków stałych.
500 plus dla seniora – dochód brutto czy netto?
Jak informuje ZUS świadczenia pieniężne, które są uwzględniane w kwotach „brutto” (przed dokonaniem wszelkich odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, np. z tytułu podatku dochodowego od osób, fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne, czy też zmniejszenia świadczenia w związku z osiąganiem przychodu) to przede wszystkim emerytury i renty. Świadczenia, które nie podlegają opodatkowaniu są uwzględniane w kwocie, w jakiej są wypłacane, czuli „netto”.
500 plus dla seniora - czy wlicza się do dochodu?
Czy świadczenie dla osób niesamodzielnych wlicza się do dochodu w przypadku świadczeń z pomocy społecznej?
Kwestie te rozstrzyga art. 8 ust 4a ustawy o pomocy społecznej. Z przepisu tego wynika, iż świadczenia 500 plus dla osób niesamodzielnych nie wlicza się do dochodu w przypadku:
- ubiegania się o świadczenie pieniężne z systemu pomocy społecznej oraz
- ustalania odpłatności (małżonka, zstępnych i wstępnych) za pobyt osoby najbliższej w domu pomocy społecznej.
Świadczenie „500 plus dla seniora” wlicza się zatem do dochodu w przypadku w przypadku ustalania prawa do świadczenia niepieniężnego z pomocy społecznej.
„Tym samym w przypadku ustalenia prawa do świadczeń niepieniężnych wskazane świadczenie jest wliczane do dochodu, gdy dotyczy np. przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych, posiłków, pobytu i usług w domu pomocy społecznej. W praktyce wygląda to tak, że odpłatność za m.in. SUO wzrosła z 200 zł do 600 zł miesięcznie” – piszą w interpelacji poselskiej nr 22803 posłanki Iwona Hartwich, Iwona Maria Kozłowska.
„Ta sytuacja jest oburzająca, biorąc pod uwagę, że dotyczy osób z niepełnosprawnościami, niezdolnych do samodzielnej egzystencji, o bardzo niskich dochodach” – podkreślają. Autorski interpelacji zapytały Ministra Rodziny i Polityki Społecznej czy ustawodawca planuje zmianę przepisów w taki sposób, aby świadczenie uzupełniające nie było wliczane do dochodu osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji ubiegających się o przyznanie świadczeń niepieniężnych?
„Biorąc pod uwagę pojawiające się postulaty środowisk osób z niepełnosprawnościami uprzejmie informuję, że w obecnej chwili analizowana jest kwestia możliwości dokonania zmian mających na celu całkowite wyłączenie z dochodu do celów ustalania świadczeń z pomocy społecznej kwoty świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji”- odpowiedział 29 kwietnia 2021 r. Stanisław Szwed - sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2020 r., poz. 1936; ost. zm. Dz.U. z 2021 r., poz. 353);
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2020 r. poz. 1876; ost. zm. Dz.U. z 2020 r., poz. 2369).