Świadczenie pielęgnacyjne należy do katalogu pieniężnych świadczeń opiekuńczych. Przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad inną osobą. Wymienione warunki muszą zostać spełnione łącznie. Uprawnionymi do jego pobierania są:
- matka albo ojciec,
- opiekun faktyczny dziecka,
- osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- inna osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wymagane jest wówczas spełnienie dodatkowych warunków określonych ustawowo. Ma to miejsce w sytuacji, gdy rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są one małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; nie ma opiekuna faktycznego, ani spokrewnionej rodziny zastępczej lub osoby te legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Osoba niepełnosprawna
Osoba, nad którą sprawowana jest opieka musi legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji. Jej niepełnosprawność musi powstać nie później niż do ukończenia 18 bądź 25 roku życia, jeśli osoba ta uczy się w szkole lub szkole wyższej.
Zobacz również: Karta parkingowa w 2014 roku
Świadczenie pielęgnacyjne w 2014 roku
Od 1 lipca 2013 roku świadczenie to przysługuje w wysokości 620 zł miesięcznie. Jest to wartość niezależna od dochodów rodziny. Świadczenie przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe, wypłaca się je więc w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień.
Skarga RPO
Rzecznik Praw Obywatelskich – Irena Lipowicz zakwestionowała do Trybunału Konstytucyjnego zasadność odebrania od lipca 2013 roku świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które nabyły do niego prawo przed wprowadzeniem bardziej restrykcyjnych przepisów. Zagadnienie to dotyczy około 2,5 tys. osób, które otrzymały świadczenie na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych a nie spełniły kryteriów wprowadzonych nowelizacją. Z dniem 1 lipca 2013 roku wygasły z mocy prawa decyzje przyznające pomoc.
Stanowisko TK (K 27/13)
Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż odebranie uprawnienia do świadczenia narusza konstytucyjne zasady. Ingeruje to w prawa słusznie nabyte oraz zasadę zaufania obywatela do państwa i prawa. Uregulowania obowiązujące do końca 2012 roku stworzyły bezpieczne i klarowne warunki sprawowania opieki nad niepełnosprawnymi. Świadczenie było przyznawane na podstawie decyzji na czas nieokreślony. Racjonalizacja wydatków publicznych oraz trudności w ustaleniu rzeczywistego sprawowania opieki nie mogą być przyczyną zniesienia praw nabytych.
Konsekwencje wyroku TK
- usunięcie z obrotu prawnego niekonstytucyjnych przepisów,
- powrót do stanu prawnego sprzed nowelizacji,
- przywrócenie wsparcia osobom pierwotnie uprawnionym,
- wypłata zaległej pomocy.
Są to konsekwencje daleko idące, sam wyrok nie daje podstaw do roszczeń o utratę korzyści czy prawa do ubiegania się o nowe świadczenie. Wymagana jest więc odpowiednia zmiana prawa.
Polecamy serwis: Pomoc społeczna
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 poz.1548),
- ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2003 nr 228 poz. 2255 z późn. zm.),
- wyrok TK z 5 grudnia 2013 roku, sygn. akt K 27/13.