Zestawienie wyroków sądów cywilnych rozstrzygających spór o przeliczenie emerytur na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Przeliczenie emerytur. Wyrównania. Odsetki. Jak orzekają sądy? Przykłady
Autor artykułu: dr Andrzej Hańderek, radca prawny; opracowanie redakcyjne: Tomasz Król
Przegląd orzecznictwa w związku z wyrokiem TK z 4 czerwca 2024 r.
Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego
Orzecznictwo w sprawach art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20 jest bardzo niejednolite. Wskazana niejednolitość przejawia się na wielu płaszczyznach, przede wszystkim niektóre sądy powszechne orzekają na korzyść emerytów poprzez zmianę decyzji ZUS, inne z kolei orzekają na niekorzyść, oddalając odwołania emerytów. Również w ramach orzeczeń korzystnych, można zaobserwować spore różnice. We wpisie przedstawiam zbiór znanych mi korzystnych orzeczeń dotyczących art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, wydanych po wyroku TK z 4 czerwca 2024 roku sygn. akt SK 140/20. Wskazać również należy, iż jeden z pierwszych korzystnych wyroków wydanych po ww. orzeczeniu TK jest już prawomocny. Chodzi o wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 lipca 2024 r. VI U 528/24, który stał się prawomocny na skutek wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt III AUa 347/24 z dnia 12 marca 2025 roku, oddalającego apelację ZUS.
Orzeczenia przedstawię z punktu widzenia 4 zagadnień, tj.:
1. zakresu sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, o jakie pomniejszono podstawę obliczenia emerytury w wieku powszechnym;
2. wyrównania;
3. odsetek.;
4. szacunkowej kwoty, o jaką wzrośnie emerytura po uprawomocnieniu się orzeczenia (szacunkową kwotę podaję tylko w przypadku, gdy w treści uzasadnienia wyroku, sąd przywołuje wartość dokonanych w decyzji emerytalnej potrąceń oraz dalszą długość trwania życia).
Za wyrok w pełni korzystny uznaję wyrok odpowiadający co najmniej rozwiązaniu legislacyjnemu przewidzianemu dla rocznika 53’ (art. 194i oraz 194j ustawy emerytalnej).
Jak dotąd z takim rozstrzygnięciem się nie spotkałem. Mając na uwadze wskazane powyżej 3 zagadnienia, „wzorcowy” korzystny wyrok powinien uwzględniać:
1. pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
2. wyrównanie za okres do dnia przyznania emerytury w wieku powszechnym do dnia wydania decyzji o ponownym obliczeniu emerytury z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej;
3. odsetki od dnia wydania przez ZUS pierwszej decyzji emerytalnej o przyznaniu emerytury w wieku powszechnym.
Emerytom, którzy uzyskali mniej korzystny wyrok od ww. „wzorcowego”, pozostaje środek odwoławczy w postaci apelacji.
Poniżej przedstawiam zapadłe wyroki (zgodnie z moją wiedzą, oprócz pierwszego wszystkie są jeszcze nieprawomocne):
1. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 3 lipca 2024 r. VI U 528/24 (prawomocny na skutek wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt III AUa 347/24 z dnia 12 marca 2025 roku)
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki nienależne - stwierdzenie przez Sąd braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji.
2. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 15 października 2024 r. sygn. akt VI U 1016/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od 17 lipca 2021 r., tj. 3 lata od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki od 4 lipca 2024 r., tj. 30 dni od wydania wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20.
3. Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 14 listopada 2024 r. sygn. akt IV U 320/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia.
d) szacunkowa kwota, o jaką wzrośnie emerytura – 1.289,00 zł miesięcznie
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
4. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 19 listopada 2024 r. sygn. akt VI U 1053/24
a) ograniczony zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania części pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur, tj. od dnia rozpoczęcia pobierania emerytury wcześniejszej do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia - sprawa dotyczyła wniosku o przyznanie emerytury po raz pierwszy, a nie wniosku o ponowne obliczenie emerytury, można więc założyć, iż wyrównania od miesiąca wydania decyzji pierwszorazowej;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia
5. Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 4 grudnia 2024 r. sygn. akt V U 1524/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia.
6. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej, Wydział VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 10 grudnia 2024 r. sygn. akt VI U 1155/24
a) ograniczony zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania części pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur, tj. od dnia rozpoczęcia pobierania emerytury wcześniejszej do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego;
b) wyrównanie od 21 sierpnia 2021 r., tj. 3 lata od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki od 4 lipca 2024 r., tj. 30 dni od wydania wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20.
7. Sąd Okręgowy w Legnicy V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 13 grudnia 2024 r. sygn. akt V U 502/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od 18 czerwca 2024 r., tj. od dnia złożenia wniosku o ponownie obliczenie emerytury;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia.
8. Sąd Okręgowy w Świdnicy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 9 stycznia 2025 r. sygn. akt VII U 1213/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia.
9. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 10 stycznia 2025 r. sygn. akt VI U 1784/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od 1 października 2021 r., tj. 3 lata od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki nienależne - stwierdzenie przez Sąd braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji;
d) szacunkowa kwota, o jaką wzrośnie emerytura – 1.463,00 zł miesięcznie.
10. Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 14 stycznia 2025 r. sygn. akt IV U 790/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia;
d) szacunkowa kwota, o jaką wzrośnie emerytura – 2.920,00 zł miesięcznie.
11. Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 15 stycznia 2025 r. sygn. akt IV U 1089/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od 1 października 2024 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki - brak rozstrzygnięcia;
d) szacunkowa kwota, o jaką wzrośnie emerytura – 654,00 zł miesięcznie.
12. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 21 stycznia 2025 r. sygn. akt V U 699/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki – brak rozstrzygnięcia.
13. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 24 stycznia 2025 r. sygn. akt VI U 1594/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od października 2024 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki nienależne - w ocenie Sądu nie zachodziły przesłanki do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za niewydanie decyzji w terminie.
14. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 28 stycznia 2025 r. sygn. akt VI U 2101/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) roszczenie o wyrównanie przekazane do organu rentowego celem rozpoznania;
c) odsetki nienależne - w ocenie Sądu nie zachodziły przesłanki do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za niewydanie decyzji w terminie.
15. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 5 lutego 2025 r. sygn. akt V U 790/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki – brak rozstrzygnięcia.
16. Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 5 lutego 2025 r. sygn. akt IV U 934/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od 1 sierpnia 2024 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki nienależne - w ocenie Sądu nie zachodziły przesłanki do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za niewydanie decyzji w terminie.
17. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 11 lutego 2025 r. sygn. akt VI U 50/25
a) ograniczony zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania części pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur, tj. od dnia rozpoczęcia pobierania emerytury wcześniejszej do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego;
b) wyrównanie od 31 października 2021 r., tj. 3 lata od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki od 4 lipca 2024r. tj. po upływie 30 dni od daty wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
18. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 14 lutego 2025 r. sygn. akt VI U 1246/24
a) ograniczony zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania części pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur, tj. od dnia rozpoczęcia pobierania emerytury wcześniejszej do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego;
b) wyrównanie od 1 lipca 2021 r., tj. 3 lata od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki – brak rozstrzygnięcia;
d) szacunkowa kwota, o jaką mogłaby wzrosnąć emerytura, gdyby Sąd przyznał prawo do ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania całości pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur wyniosłaby 4.044,00 zł miesięcznie. Sąd przyznał prawo do obliczenia emerytury bez uwzględniania części pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur, zatem można przyjąć szacunkową wartość, o jaką wzrośnie emerytura na połowę ww. kwoty, tj. 2022,00 zł miesięcznie.
19. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 7 marca 2025 r. sygn. akt VI 2204/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) roszczenie o wyrównanie przekazane do organu rentowego celem rozpoznania;
c) odsetki nienależne - w ocenie Sądu nie zachodziły przesłanki do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za niewydanie decyzji w terminie.
20. Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 10 marca 2025 r. sygn. akt VIII U 1784/24
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki – brak rozstrzygnięcia.
21. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 25 marca 2025 r. sygn. akt VI U 193/25
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie od 28 listopada 2021 r., tj. 3 lata od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki od 28 listopada 2024 r., tj. od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
d) szacunkowa kwota, o jaką wzrośnie emerytura – 583,00 zł miesięcznie.
22. Sąd Okręgowy w Świdnicy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 27 marca 2025 r. sygn. akt VII U 239/25
a) pełny zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
b) wyrównanie - brak rozstrzygnięcia – można założyć, iż wyrównanie od miesiąca złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury, gdyż orzekano na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej;
c) odsetki – brak rozstrzygnięcia.
23. Sąd Okręgowy w Katowicach XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 2 kwietnia 2025 r. sygn. akt XI U 1307/24
a) ograniczony zakres sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur, tj. możliwość ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania części pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur, tj. od dnia rozpoczęcia pobierania emerytury wcześniejszej do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego;
b) wyrównanie od 12 listopada 2024 r., tj. od dnia złożenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury;
c) odsetki – brak rozstrzygnięcia.
Więcej informacji w temacie wyroku TK z dnia 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20, w tym propozycję wniosku o ponowne przeliczenie emerytury oraz propozycję odwołania od decyzji odmownej ZUS, można przeczytać na stronie kancelarii pod linkiem