Wyrok TK: w ZUS emeryci nie wiedzieli o złym przeliczeniu kapitału emerytalnego. Bali się jednak zwolnienia z pracy i uciekli na niekorzystne emerytury

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
W ZUS emeryci zgodzili się na źle przeliczane emerytury. Musieli bo inaczej przed emeryturą zwolnienie z pracy / Shutterstock

Publikujemy list od czytelnika, który opowiada, że zgodził się przejść na niekorzystnie rozliczaną przez ZUS emeryturę wcześniejszą z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy.

15 lat temu duża część Polaków była przekonana, że emerytura wcześniejsza to rodzaj bonusu. Za pracę w szkodliwych warunkach otrzymywano “premię” w postaci wcześniejszej emerytury. Nikt nie przewidział, że będzie kara za "wcześniejszą" emeryturę w postaci obniżenia (dożywotniego) emerytur powszechnych (60 lat i 65 lat). Osoby wybierające emerytury wcześniejsze miały też presję albo obawę o zwolnienie z pracy - "Jak nie pójdę na taką emeryturę, to mnie zwolnią". I taką historię opowiedział nam czytelnik (jego list w dalszej części artykułu).

Niekorzystne przeliczenie emerytury powszechnej za okres 2013 – 2015 r.

W praktyce jest często obniżenie emerytury powszechnej o około 1000 zł. Wynika z zastosowania przez ZUS artykułu 21 ust. 1b ustawy emerytalnej - przepis nakazuje ZUS pomniejszenie podstawy emerytalnej o kwoty wypłacone emerytowi w okresie emerytury wcześniejszej. W wyroku z 4 czerwca 2024 Trybunał Konstytucyjny uznał takie pomniejszające przeliczenie emerytury za niekonstytucyjne. Ale tylko w odniesieniu do emerytów, którzy byli na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r.

Przykład:

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2010 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2010– 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt ma szanse na odzyskanie części straconych pieniędzy. Na dziś tylko na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Z uwagi na brak publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw ZUS odmawia dokonania prawidłowego rozliczenia wypłaconych emerytur oraz podniesienie kwoty emerytury na przyszłość.

Na ochronę konstytucyjną ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie mogą liczyć emeryci którzy na wcześniejszą emeryturę przeszli po 2013 r. 

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2014 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2014 – 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt nie ma szans na odzyskanie części straconych pieniędzy. Nawet na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Jedyną jego szansą jest specustawa.

Oba przykłady różnią się tylko datą przejścia na wcześniejszą emeryturę - 2010 r. kontra 2014 r.

Obawa o pracę przyczyną przechodzenia na wcześniejsze emerytury w okresie 2010-2015?

Tak tłumaczą swoje decyzje o przejściu na wcześniejszą emeryturę (tak niekorzystną w w porównaniu do emerytury powszechnej). “Baliśmy się że zostaniemy zwolnieni z pracy” pracodawca jednoznacznie mówił: „Nie przejdziesz na wcześniejszą emeryturę zwolnimy cię z pracy.” Poniżej list czytelnika do redakcji z takim argumentem:

Przykład

Dlaczego przeszedłem na niekorzystną emeryturę wcześniejszą? Musiałem. Traciłem pracę. Straciłem zdrowie.

Chciałbym w tym temacie (przejścia na niekorzystnie przeliczaną emeryturę wcześniejszą - dopisek redakcji) dodać jeszcze, że mnie właśnie dotyczył brak ochrony przedemerytalnej. Jak skończyłem 60 lat w listopadzie 2015 r., to przestała mnie obowiązywać ochrona ponieważ w 2011 r. zgłosiłem chęć przejścia na wcześniejszą emeryturę. Po ukończeniu 60 lat wypowiedziano mi warunki płacy i pracy (tj. zmieniono stanowisko kierownika działu technologii na technologa i zmieniono płacę z 8500 zł na 4600 zł), czyli ponad 45 procent mniej.

I co wtedy co miałem zrobić po pół roku przeszedłem na wcześniejszą emeryturę.

Nie tylko że względu na zmianę warunków umowy o pracę ale władze firmy dały mi do zrozumienia że ze względu na stan zdrowia (ubytek słuchu 70 procent w 2019 r. uznana jako choroba zawodowa) powinien przejść na wcześniejszą emeryturę .

Konsekwencją tego było wpadnięcie w moc art. 21 ust. 1b ustawy emerytalnej przez naszego czytelnika, a jego historię opisaliśmy tutaj:

Prawo
Ryszard Cyba (morderca pracownika biura PiS) zwolniony z zakładu karnego - przebywa w szpitalu psychiatrycznym
01 kwi 2025

Ryszard Cyba skazany za zabójstwo Marka Rosiaka w biurze PiS w Łodzi w 2010 r. został zwolniony z zakładu karnego z uwagi na stan zdrowia. Nie oznacza to, że został uwolniony – poinformował rzecznik łódzkiego sądu okręgowego. Z więzienia Cyba trafił do DPS-u, a stamtąd do szpitala psychiatrycznego.

13 emerytura - terminy wypłat w 2025 roku
01 kwi 2025

We wtorek 1 kwietnia pierwszej grupie emerytów i rencistów jest przekazywane dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, czyli tzw. trzynasta emerytura. To pierwsza transza tego świadczenia, w ramach którego 1,67 mld zł trafi tego dnia do 889 tys. osób. Co powinni wiedzieć uprawnieni do „trzynastki”, wyjaśnia ekspertka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Aneta Adamiak z Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w centrali ZUS i apeluje do seniorów, którzy jeszcze nie mają kont bankowych, o ich założenie ze względów bezpieczeństwa.

Znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu. Czym skutkuje w prawie karnym?
01 kwi 2025

Przestępstwa są nagannymi, zabronionymi czynami. Ich popełnienie grozi określoną karą. Niemniej jednak sprawca nie zawsze będzie poddany karze. Co więcej, możliwa jest też sytuacja, w której takie zachowanie, choć wypełnia znamiona czynu określone w ustawie, to jednak w bardzo niewielkim stopniu narusza dobro chronione prawem i w konsekwencji nie będzie przestępstwem.

Orzeczenia o niepełnosprawności w 2025 r. Jak długo są ważne? [FAQ]
01 kwi 2025

Kwestia ważności niektórych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności rodzi szereg praktycznych wątpliwości. W artykule odpowiadamy na kilka najważniejszych pytań.

Jerzyki – naturalni pogromcy komarów. Czy te ptaki mogą skutecznie chronić nas przed owadami?
01 kwi 2025

Walka z uciążliwymi komarami to temat powracający każdego lata. Coraz więcej miast decyduje się na ekologiczne rozwiązania, które są zarówno skuteczne, jak i przyjazne dla środowiska. Jednym z nich jest wspieranie jerzyków – ptaków potrafiących zjeść tysiące owadów dziennie. Jak wygląda akcja rozdawania budek lęgowych dla jerzyków i dlaczego warto wziąć w niej udział?

Masz wadę wzroku i prawo jazdy? Możesz dostać areszt, 1500 zł grzywny a nawet zakaz prowadzenia pojazdów jeśli nie stosujesz się do kodu na dokumencie
01 kwi 2025

Jeśli masz wadę wzroku i jeździsz samochodem sprawdź swoje prawo jazdy. Chodzi o rewers i specjalne kody. Okazuje się, że na kierowców nakładane są wysokie grzywny a nawet odbierane są uprawnienia czy stosowany jest areszt, za to, że nie stosują się do wytycznych na dokumencie uprawniającym do poruszania się samochodem czy innym pojazdem mechanicznym.

MOPS czy ZUS? Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. [TABELA]
31 mar 2025

Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.

Renta tytoniowa – czym jest, kto może się o nią ubiegać, na jakiej podstawie prawnej?
01 kwi 2025

Renta tytoniowa to pojęcie, które choć w powszechnym użyciu nie funkcjonuje, coraz częściej pojawia się w kontekście dyskusji o świadczeniach z tytułu niezdolności do pracy. Choć alkoholizm jest uznawany za jedno z najpoważniejszych uzależnień, jego konsekwencje zdrowotne nie są jedynymi powodami przyznawania rent. W artykule wyjaśniamy, czym jest renta tytoniowa, kto może się o nią ubiegać oraz na jakiej podstawie prawnej można starać się o to świadczenie.

Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?
01 kwi 2025

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.

Skoro nieznajomość prawa szkodzi, to czyja to jest wina, że go nie znamy? [5 POWODÓW]
31 mar 2025

Prawo dotyka wszystkich. Tymczasem prawdziwie poznają je osoby decydujące się na studia prawnicze. Brak znajomości prawa rodzi niesprawiedliwość społeczną. Jakie są powody nieznajomości prawa? Czy możliwe są zmiany pozwalające na zrozumienie przepisów prawnych przez każdego?

pokaż więcej