Wyrok TK: Emeryci tak bali się utraty pracy, że nie sprawdzili zasad przeliczania emerytur przez ZUS. Tracą do dziś

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
podwyżki / podwyżki / Shutterstock

Emeryci przeszli na niekorzystnie rozliczaną przez ZUS emeryturę wcześniejszą z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy. Tak wynika z przykładowego listu czytelnika.

15 lat temu duża część Polaków była przekonana, że emerytura wcześniejsza to rodzaj bonusu. Za pracę w szkodliwych warunkach otrzymywano “premię” w postaci wcześniejszej emerytury. Nikt nie przewidział, że będzie kara za "wcześniejszą" emeryturę w postaci obniżenia (dożywotniego) emerytur powszechnych (60 lat i 65 lat). Osoby wybierające emerytury wcześniejsze miały też presję albo obawę o zwolnienie z pracy - "Jak nie pójdę na taką emeryturę, to mnie zwolnią". I taką historię opowiedział nam czytelnik (jego list w dalszej części artykułu).

Niekorzystne przeliczenie emerytury powszechnej za okres 2013 – 2015 r.

W praktyce jest często obniżenie emerytury powszechnej o około 1000 zł. Wynika z zastosowania przez ZUS artykułu 25 ust. 1b ustawy emerytalnej - przepis nakazuje ZUS pomniejszenie podstawy emerytalnej o kwoty wypłacone emerytowi w okresie emerytury wcześniejszej. W wyroku z 4 czerwca 2024 Trybunał Konstytucyjny uznał takie pomniejszające przeliczenie emerytury za niekonstytucyjne. Ale tylko w odniesieniu do emerytów, którzy byli na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r.

Przykład:

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2010 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2010– 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt ma szanse na odzyskanie części straconych pieniędzy. Na dziś tylko na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Z uwagi na brak publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw ZUS odmawia dokonania prawidłowego rozliczenia wypłaconych emerytur oraz podniesienie kwoty emerytury na przyszłość.

Na ochronę konstytucyjną ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie mogą liczyć emeryci którzy na wcześniejszą emeryturę przeszli po 2013 r. 

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2014 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2014 – 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt nie ma szans na odzyskanie części straconych pieniędzy. Nawet na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Jedyną jego szansą jest specustawa.

Oba przykłady różnią się tylko datą przejścia na wcześniejszą emeryturę - 2010 r. kontra 2014 r.

Obawa o pracę przyczyną przechodzenia na wcześniejsze emerytury w okresie 2010-2015?

Tak tłumaczą swoje decyzje o przejściu na wcześniejszą emeryturę (tak niekorzystną w w porównaniu do emerytury powszechnej). “Baliśmy się że zostaniemy zwolnieni z pracy” pracodawca jednoznacznie mówił: „Nie przejdziesz na wcześniejszą emeryturę zwolnimy cię z pracy.” Poniżej list czytelnika do redakcji z takim argumentem:

Przykład

Dlaczego przeszedłem na niekorzystną emeryturę wcześniejszą? Musiałem. Traciłem pracę. Straciłem zdrowie.

Chciałbym w tym temacie (przejścia na niekorzystnie przeliczaną emeryturę wcześniejszą - dopisek redakcji) dodać jeszcze, że mnie właśnie dotyczył brak ochrony przedemerytalnej. Jak skończyłem 60 lat w listopadzie 2015 r., to przestała mnie obowiązywać ochrona ponieważ w 2011 r. zgłosiłem chęć przejścia na wcześniejszą emeryturę. Po ukończeniu 60 lat wypowiedziano mi warunki płacy i pracy (tj. zmieniono stanowisko kierownika działu technologii na technologa i zmieniono płacę z 8500 zł na 4600 zł), czyli ponad 45 procent mniej.

I co wtedy co miałem zrobić po pół roku przeszedłem na wcześniejszą emeryturę.

Nie tylko że względu na zmianę warunków umowy o pracę ale władze firmy dały mi do zrozumienia że ze względu na stan zdrowia (ubytek słuchu 70 procent w 2019 r. uznana jako choroba zawodowa) powinien przejść na wcześniejszą emeryturę .

Konsekwencją tego było wpadnięcie w moc art. 21 ust. 1b ustawy emerytalnej przez naszego czytelnika, a jego historię opisaliśmy tutaj:

Prawo
ZUS: Bez świadczeń także stopień znaczny niepełnosprawności. Tylko 43 punkty po przerwaniu rdzenia i 25 lat na wózku. Tylko 61 punktów dla niewidomej
19 kwi 2025

Otrzymaliśmy kilka listów od osób niepełnosprawnych (orzeczenia stałe, stopień znaczny niepełnosprawności), które zostały przez WZON wykluczone ze świadczenia wspierającego. W artykule ich opinie:

Rząd kręci bat na właścicieli domów. Będzie limit osób, a nawet metrów dla rodziny? Szykują się wielkie zmiany w przepisach
19 kwi 2025

Hałas, bójki, parkujące, gdzie się da samochody, śmieci i bezsilność sąsiadów – tak można streścić skargi, które leją się lawiną do posłów oraz resortu rozwoju i technologii od tych, którzy stali się ofiarą nowej, polskiej plagi. Domy jednorodzinne zamieniane są w hotele robotnicze. Rząd chce z tym walczyć i kręci bat na ten „biznes”. Szykuje się rewolucja w przepisach?

Cyfrowe wykluczenie w miejscu pracy: cicha forma mobbingu. Czy za wysyłanie memów przez pracowników na WhatsAppie odpowiada pracodawca?
19 kwi 2025

Cyfrowe wykluczenie stanowi często bagatelizowany aspekt mobbingu. Prawo nie nadąża za zmieniającym się środowiskiem pracy. Coraz częściej występująca praca zdalna, powszechne używanie komunikatorów, sprawiają że mobbing nie jest już tylko zjawiskiem bezpośrednim – doświadczalnym i widzialnym przez wszystkich, ale staje się cichy i trudny do udowodnienia dla osób nękanych. Według badań ponad 40 proc. pracowników przyznaje, że doświadcza mobbing.1

Rewolucja w płacy minimalnej i zwrot o 180 stopni: pracodawcy nadal będą mogli ustalać wynagrodzenie zasadnicze poniżej najniższej krajowej, a tysiące pracowników nie otrzyma zapowiadanych podwyżek od 1 stycznia 2026 r.
19 kwi 2025

W rządzie, od sierpnia zeszłego roku, trwają prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UC62), w którym – w ostatnim czasie, w związku z uwagami do projektu zgłoszonymi podczas uzgodnień międzyresortowych – zostały wprowadzone istotne zmiany. Pierwotnie – projekt zakładał, że płaca minimalna ma zostać zrównana z wynagrodzeniem zasadniczym, a tym samym – dodatki do wynagrodzenia miały stać się prawdziwymi dodatkami, a nie elementami pozwalającymi pracodawcom na ustalanie wynagrodzenia zasadniczego poniżej najniższej krajowej. Z ostatecznego tekstu projektu ustawy, który został skierowany do rozpatrzenia przez Komitet do Spraw Europejskich wynika jednak, że tak się nie stanie, a bynajmniej – nie od 1 stycznia 2026 r.

Socjolog: wyborcy kierują się emocjami, nikt nie czyta programów; zwycięża ten, kto umiejętnie przeplata politykę miłości z polityką nienawiści
19 kwi 2025

Wyborcy deklarują, że chcą programów, ale kierują się emocjami - powiedział w Studiu PAP socjolog, dr hab., prof. Uniwersytetu Warszawskiego Przemysław Sadura. Zapytany jakich działań kandydatów można się spodziewać w miesiącu, który pozostał do wyborów, powiedział, że boi się "puszczać wodze fantazji".

Złodzieje nie świętują: zabezpiecz dom czy mieszkanie przed wyjazdem na Wielkanoc. Jadąc uważaj, trwa policyjna akcja: Wielkanoc 2025
18 kwi 2025

Wielkanoc 2025, podobnie jak te w latach ubiegłych jest szczególnie ważnym dla nas okresem, ale w natłoku obowiązków nietrudno o nieuwagę. Taki moment mogą szybko wykorzystać złodzieje. Policja od lat ostrzega: złodzieje nie świętują - zabezpiecz dom czy mieszkanie przed wyjazdem na Wielkanoc. Jadąc uważaj, bo jak zawsze trwa policyjna akcja: Wielkanoc na drogach.

Prof. Sieroszewski (ginekolog): Powyżej 24 tygodnia ciąży nie ma aborcji - jest poród. NRL: wytyczne Ministra Zdrowia nie wiążą sądów i nie wyjaśniają wszystkich wątpliwości co do zasad przerywania ciąży
19 kwi 2025

Opinią publiczną wstrząsnęła ostatnio informacja o przerwaniu 9 miesięcznej ciąży w szpitalu w Oleśnicy. Zdarzyło się w 2024 roku ale informacja o tym fakcie dotarła do szerszej opinii publicznej w bieżącym roku. Wiele osób jest zaszokowanych tym, że zamiast doprowadzić do urodzenia dziecka, lekarz doprowadził do jego śmierci. W tej sprawie Prokuratura Okręgowej we Wrocławiu prowadzi postępowanie wyjaśniające. Sprawą zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich. Natomiast Naczelna Rada Lekarska apeluje do Ministra Zdrowia o doprecyzowanie przepisów prawnych dot. dopuszczalności przerywania ciąży. O wyjaśnienia co do pojęcia przerwanie ciąży apeluje też Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Prezes PTGiP prof. Piotr Sieroszewski wskazuje, że słowo +aborcja+" pochodzi z łaciny; +abortus+ oznacza poronienie. Z poronieniem mamy do czynienia do 23 tygodnia ciąży i tym samym z aborcją. Powyżej 24 tygodnia nie ma żadnej aborcji, a poród" – wyjaśnia prof. Sieroszewski. W tle całej sprawy są wydane w sierpniu 2024 r. wytyczne Ministra Zdrowia w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży.

Papież Franciszek: Egoizm ciąży bardziej niż krzyż – rozważania na Drogę Krzyżową
18 kwi 2025

Watykan opublikował poruszające rozważania Drogi Krzyżowej autorstwa papieża Franciszka, który wciąż dochodzi do siebie po ciężkim zapaleniu płuc. „W świecie chłodnej kalkulacji i bezlitosnych interesów” Ojciec Święty wzywa do nawrócenia serca, współczucia i odrzucenia obojętności.

Wielkanocne wydatki Polaków a realne potrzeby, czyli słynne: nie jedz bo to na Święta - zjedz bo się zmarnuje. A co piciem? Policja ostrzega, że trwa akcja: Bezpieczna Wielkanoc 2025
19 kwi 2025

Ile to już razy słyszeliśmy z ust naszych Mam, Babć czy Ciotek: nie jedz bo to na Święta, a za dwa/trzy dni: zjedz bo się zmarnuje albo zrobiłam więcej: weźmiesz sobie. Jak w rzeczywistości kształtują się w tym roku wielkanocne wydatki Polaków w opozycji do realnych potrzeb? Czy znowu dopadł nas konsumpcjonizm? Tak, bo dla niektórych ważny jest też alkohol na wielkanocnym stole, ale uwaga policji ostrzega, że trwa akcja: BEZPIECZNA WIELKANOC 2025.

Wielkanocne zwyczaje: Polska, Ukraina, Kolumbia i Filipiny
19 kwi 2025

Wielkanoc w Polsce, Ukrainie, Kolumbii i na Filipinach charakteryzuje się różnorodnymi tradycjami, z których zatrudniający cudzoziemców pracodawca powinien zdawać sobie sprawę. To właśnie z tych krajów jest w Polsce sporo pracowników. A co jeśli pracownik nie chce świętować polskiej Wielkanocy?

pokaż więcej
Proszę czekać...