Przeliczyć na nowo emeryturę można po dostarczeniu nowych dowodów lub ujawnienie nowych okoliczności. ZUS potrafi zakwestionować nawet tak oczywisty dowód błędnego obliczania emerytury jak listy płac. W artykule przykład wygranego przez emeryta wyroku sądowego na podstawie dokumentów aż z okresu 1971-1974 r.
ZUS nie uznał za istotny dowód w sprawie o przeliczenie emerytury kart wynagrodzeń. Dokumenty zwiększały staż pracy emeryta za lata 1971 - 1974 r. ZUS nie uznał też wynagrodzenia za ten okres 1971-1974. (poświadczone kserokopie list płac i list zaliczek). Jeżeli uznać te dokumenty, to kapitału początkowy emeryta wynosi 188.726,08 zł, wymiar stażu pracy ulega zwiększeniu do 26 lat, 3 miesięcy i 11 dni okresów składkowych.
Dla porównania ZUS przyjął 176.709,94 zł kapitału początkowego.
Różnica wynosi około 12 000 zł. Pamiętajmy, że kapitał ten był wielokrotnie waloryzowany i różnica 12 000 zł ma znaczenie dla wysokości emerytury
Sąd: Ponowne przeliczenie emerytury dzięki listom płac sprzed 1999 r. Podwyżka kapitału początkowego do 188.726,08 zł
Metryka wyroku: Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygnatura akt VIII U 1340/23, sędzia Paulina Kuźma link do wyroku
Ponowne przeliczenie emerytury - podstawa prawna
Art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest podstawą przeliczenia na nowo emerytury. To są wyjątkowo sytuacje. Przepis wymienia ich 6. Najczęściej są stosowane dwie zasady:
W sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:
Zasada 1) po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;
Zasada 6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.
Problemem (częstym) jest w sporze z ZUS rozpoznanie, czy emeryt dysponuje:
1) nowymi dowodami lub
2) nowymi okolicznościami.
Co to są nowe okoliczności przy przeliczeniu emerytury
W sprawie, którą omawiam emeryt uważał, że „nowymi okolicznościami”, których ZUS nie uwzględnił przy przeliczeniu emerytury są wydruki list płac. To była podstawa ponownego wniosku o przeliczenie emerytury. ZUS nie miał tych dokumentów przed ustaleniem wysokości emerytury, a więc (tak na logikę) mamy nową okoliczność. I emeryt wygrał. ZUS skutecznie nie zakwestionował dokumentów dotyczących wynagrodzeń za lata 1971-1974, którymi były:
- poświadczone kserokopie list płac oraz
- list zaliczek.
Sąd ustalił dodatkowe okresy składkowe w pracy w latach 1971-1977. Zgromadzone dowody, pozwoliły na korzystniejsze ustalenie kapitału początkowego wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku:
- po doliczeniu stażu za okres 29 września 1971 roku – 31 marca 1974 roku wymiar stażu pracy wnioskodawcy uległ zwiększeniu do 26 lat, 3 miesięcy i 11 dni okresów składkowych, zaś
- wysokość kapitału początkowego wyniosła 188.726,08 zł i okazała się ona wyższa od dotychczas przyjmowanej przez organ rentowy w decyzji wnioskodawcy z dnia 27 sierpnia 2021 roku.
Jak stosować przepisy o nowych okolicznościach lub dowodach przy przeliczaniu emerytur
Sąd wskazał takie przydatne reguły:
Reguła 1) Warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442).
Reguła 2) Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15).
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Reguła 3) Organ rentowy bez przedstawienia nowych dowodów nie ma prawa do zmiany decyzji pierwotnej, jedynie na podstawie odmiennej oceny dowodów. Natomiast przedstawienie nowych dowodów, aby mogło być skuteczne, to jest aby mogło doprowadzić do przyznania prawa do świadczenia, powinno prowadzić do zmiany dokonanych poprzednio ustaleń faktycznych. Na podstawie nowych dowodów powinno dojść do uzupełnienia okoliczności faktycznych o nowe, nieprzedstawione - nierozważane uprzednio lub zmiany poprzednich ustaleń, poprzez ponowną ocenę dowodów. Wzruszenie poprzedniego rozstrzygnięcia może nastąpić w sytuacji przedstawienia nowych dowodów, podważających wiarygodność uprzednio zgromadzonego materiału dowodowego.