Ubezpieczenie ochrony prawnej jest szczególnym typem ubezpieczenia majątkowego, który przewiduje ochronę ryzyka wystąpienia kosztów sporu prawnego ubezpieczonego. Jego zakresem co do zasady zostały objęte postępowania przed sądami powszechnymi, w tym przed Sądem Najwyższym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Produkt ten gwarantuje przede wszystkim refundację uiszczonego wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika, który zdecyduje się na obronę praw ubezpieczonego. Obecnie na rynku przeważają warianty, które ochroną ubezpieczeniową obejmują wynagrodzenie jednego adwokata bądź radcy prawnego, na podstawie rozporządzeń określających minimalne stawki za podjęte w imieniu mocodawcy czynności. Z braku rynkowości przyjętych kwot, w razie zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika, zakład ubezpieczeń uprawniony jest do refundacji, np., trzykrotności minimalnego honorarium pełnomocnika, wynikającego z rozporządzenia.
Regulacje unijne uprawniają ubezpieczonego do swobodnego wyboru pełnomocnika (art. 4 Dyrektywy Rady z dnia 22 czerwca 1987 r. (87/344/EWG) w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do ubezpieczenia ochrony prawnej). Jednakże, w związku z częściową implementacją wspomnianych przepisów w art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, niniejsza możliwość dotyczy wyłącznie adwokata lub radcy prawnego.
Wobec powyższego, nieco inaczej określona została zatem kwestia reprezentacji ubezpieczonego przez, np., doradcę podatkowego. Nasze rodzime regulacje pozwalają bowiem na świadczenie usług przez niektórych pełnomocników związanych z zakładami ubezpieczeń stałym stosunkiem współpracy. Dlatego, wobec braku powszechnie obowiązujących regulacji, wynagrodzenie m.in. doradcy podatkowego określane jest ryczałtowo lub na zasadach tzw. podlimitu.
Przez tę instytucję należy rozumieć procentową część zasadniczej sumy ubezpieczenia, w ramach której rekompensowana jest dana szkoda, w tym wypadku honorarium pełnomocnika. Warunki ubezpieczenia mogą również przewidywać limity świadczeń, ograniczając je, np., do dwóch lub trzech w okresie ubezpieczenia. Możliwość ubiegania się o zwrot kosztów może również zostać ograniczony franszyzą integralną, uzależniającą powstanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń od wystąpienia szkody określonych rozmiarów, np. 500 zł.
Ma to na celu wyeliminowanie wielu drobnych zdarzeń ubezpieczeniowych, mających bezpośrednie przełożenie na istotne wewnętrzne statystyki ubezpieczyciela. W stosunku do instytucji podlimitu aktualne pozostają reguły dotyczące zmniejszenia zasadniczej sumy ubezpieczenia, której wyczerpanie stanowi o wygaśnięciu ochrony ubezpieczeniowej określonych w polisie ryzyk.
Sergiusz Felbur, Coris Lex Services sp. z o. o.