Co może notariusz
Po uruchomieniu systemu informatycznego, przed notariuszem można przeprowadzić wszystkie czynności związane ze spadkiem- potwierdzenie dziedziczenia i dział spadku, oraz oświadczenie o przyjęciu i odrzuceniu spadku. Dwie ostatnie – można było dokonać u notariusza od dawna – wcześniej jednak zawsze należało udać się do sądu w celu potwierdzenia grona spadkobierców.
Po uruchomieniu systemu notariusz może sporządzić „akt potwierdzenia dziedziczenia” – który będzie równoznaczny z postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. Notariusz może także otworzyć i ogłosić testament- z takimi samymi skutkami jak ma to miejsce w sądzie.
Potwierdzenie dziedziczenia nie może dotyczyć spadków spornych (co do których istnieje problem z kręgiem spadkobierców, lub wielkością udziałów np. ze względu na próby obalenia testamentu, czy stwierdzenia niegodności dziedziczenia).
Jak wygląda procedura
Chcąc skorzystać z notarialnego poświadczenia dziedziczenia, będziemy musieli dokonać mniej więcej tych samym czynności jak do tej pory przed sądem:
- Trzeba będzie posiadać akt zgonu spadkodawcy
- Przekazać notariuszowi posiadany testament (jeśli był sporządzony)
- Przedstawić akta stanu cywilnego spadkobierców ustawowych
- Zawiadomić spadkobierców ustawowych i testamentowych o wizycie u notariusza
Notariusz nie sporządzi potwierdzenia jeśli na „posiedzeniu” nie stawią się wszyscy spadkobiercy- naszym zadaniem jest wszystkich zawiadomić.
- Jeśli nie minęło pół roku od otwarcia spadku – notariusz musi przyjąć od spadkodawców oświadczenia o przyjęciu , lub odrzuceniu spadku (chyba że były już złożone).
Notariusz będzie musiał pouczyć klientów o odpowiedzialności karnej za złożenie niezgodnego z prawem zapewnienia spadkowego.
Koszt samego postępowania to 150 zł (50 za potwierdzenie dziedziczenia i 100 za sporządzenie protokołu). Do tego dochodzą koszty odpisu dla spadkobierców oraz ewentualnych oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Zobacz serwis: Pomoc prawna
Jaki są korzyści postępowania przed notariuszem
Przede wszystkim będzie można zaoszczędzić na czasie- sądy często działają opieszale, a na wydanie postanowienia można czekać dosyć długo. Notariusz zazwyczaj jest w stanie zadziałać dużo szybciej. Ma to istotne znaczenie dla tych spadkobierców, którzy muszą szybko zadbać o majątek spadkodawcy – np. towary, czy akcje giełdowe .
Inną przyczyną jest wygoda, z notariuszem można umówić się na konkretny termin , podczas gdy data posiedzenia sądowego może być niespodziewana i niekorzystna.
Jakie są problemy z poświadczaniem dziedziczenia
Zasadniczo jeden- system informatyczny ze strony notariatu jest szczelny – o tyle, że nie można poświadczyć dziedziczenia tej samej osoby kilkukrotnie (nr PESEL może pojawić się tylko raz)- tego samego nie można powiedzieć o sądach. W Polsce sądy nie prowadzą bazy danych postępowań spadkowych (jak ma to miejsce np. co do ksiąg wieczystych czy KRS)- możliwe jest więc przeprowadzenie postępowania najpierw przed sądem… a potem przed notariuszem. Jest to rzecz jasna przestępstwo – natomiast prawdopodobnie znajdą się chętni do podjęcia ryzyka.
Innym problemem natury faktycznej jest to, czy notariusze będą chcieli angażować się w tę usługę (wg. KRN powołane powyżej koszty nie zapewniają zysku) – być może możliwość skorzystania z potwierdzenia dziedziczenia nie będzie tak powszechna jak chciałby tego ustawodawca.
Zobacz serwis: Notariusz