Problemy w interpretacji i tłumaczeniu tekstu prawnego

Robert Pakla
doktorant Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II, ekspert ds. Regulacji Nadzorczych i ALM w Alior Bank SA.
rozwiń więcej
Prawo, tłumaczenia prawnicze/ fot.Shutterstock
Wzrost aktywności ze strony prawodawcy europejskiego powoduje rosnące zapotrzebowanie na korzystanie z usług prawnych specjalistów prawa europejskiego. Istnieje bowiem potrzeba sięgnięcia do tekstów źródłowych aktów prawnych, które podlegają implementacji do prawa polskiego. Niestety rzeczywistość często rozczarowuje w tym aspekcie – i tak mamy do czynienia z sytuacjami, w których prawnicy, organy administracyjne i sądy, a czasem sam ustawodawca w wyniku implementacji wypaczają idee aktu prawnego.

Dość trafnym przykładem może być tu masowa panika wywołana przez RODO (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE [ogólne rozporządzenie o ochronie danych]), o której z pewnością nie raz słyszymy w doniesieniach medialnych.

Polecamy: RODO. Ochrona danych osobowych. Przewodnik po zmianach

W związku z powyższym możemy wyróżnić kilka sytuacji, które mogą sprawić problem przy prawidłowej interpretacji normy prawnej.

Konstytucja, jak i ustawa o języku polskim (Dz.U. 2018 poz. 931) nakładają wymaganie, aby wszelkie akty prawne, w tym umowy międzynarodowe, były w polskiej wersji językowej. Ponadto zgodnie z prawem wspólnotowym akty prawne adresowane do ogółu obywateli lub państw członkowskich muszą być publikowane we wszystkich językach Państw Członkowskich. Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wszystkie wersje językowe publikacji w Dzienniku Urzędowym UE mają mieć takie samo brzmienie. Jeżeli istnieją wątpliwości w sprawie, organ rozpatrujący sprawę jest związany właściwą dla jego kraju wersją tekstową. Zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą podmiot, którego sprawa jest rozpatrywana może uchylić się od odpowiedzialności za naruszenie przepisów, z którymi we właściwym dla siebie języku nie mógł się zapoznać (por. wyrok WSA w Warszawie, sygn. VI SA/Wa 2469/08, podobnie VI SA/Wa 1030/08, por. wyrok NSA z 4.10.2011, sygn. I GSK 561/10).

Coraz powszechniejsza staje się jednak sytuacja, w której podmiot podnosi zarzut błędnego tłumaczenia tekstu aktu prawnego, który ma wpływ na jego prawa i obowiązki w toczącym się postępowaniu.

Warto również podkreślić, że użycie w przepisie prawa UE zwrotów posiadających określone znaczenie jest wiążące dla interpretującego. Nie można ustalić znaczenia pojęć przez odwołanie się do terminologii prawa krajowego lub krajowego dorobku doktryny i orzecznictwa. W wielu orzeczeniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) podnosił, że w przypadku braku wyraźnego odesłania do prawa Państwa Członkowskiego w celu ustalenia znaczenia danego przepisu unijnego jego treści należy nadać wykładnię niezależną od prawa krajowego i jednolitą w całej Unii. TSUE uznał, że tylko to będzie służyć realizacji zasady równości podmiotów wobec prawa. Oznacza to, że w przypadku, gdyby organ administracji lub sąd, prowadził postępowanie i powoływał się na przepisy unijne, nie może przy tym odnosić się do terminologii właściwej dla przepisów krajowych, a musi odnosić się jedynie do terminologii zawartej w przepisach unijnych (por. wyrok ETS z 27.1.2008 ws. Junk, sygn. C-188/03 i inne tam przywołane).

Decyzje, postanowienia i wyroki wydane z naruszeniem powyższych zasad mogą zostać zaskarżone, diametralnie zmieniając sytuację podmiotu, dlatego też zawsze warto zweryfikować źródło praw i obowiązków, które nas dotyczą.

Polecamy serwis: Pomoc prawna

Prawo
Podwyżka dla nauczycieli w roku szkolnym 2024/2025. Decyzja ma zapaść 22 sierpnia. Spłaszczenie wynagrodzeń to duży problem
27 lip 2024

Podwyżka dla nauczycieli mianowanych w roku szkolnym 2024/2025. Decyzja ma zapaść 22 sierpnia 2024 roku. Spłaszczenie wynagrodzeń jest dużym problemem i w praktyce utrudnia funkcjonowanie systemu awansu zawodowego.

W 2025 r. kolejna waloryzacja progów dochodowych w świadczeniach z ZUS
26 lip 2024

Od 1 marca 2024 r. kryterium dochodowe uprawniające do otrzymania świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji wynosi 2419,33 zł, w 2025 r. zostanie zwaloryzowane. Z informacji przekazanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż próg dochodowy dla tzw. świadczenia 500 plus nie zostanie w najbliższym czasie zniesiony. 

Renta wdowia: od kiedy i dla kogo 2024, czy będzie działała wstecz
26 lip 2024

W piątek, 26 lipca komisja rozpatrzyła poprawki zgłoszone w drugim czytaniu do obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Chodzi o wprowadzenie tzw. renty wdowiej.

Czy renta wdowia weszła już w życie?
26 lip 2024

Przepisy wprowadzające instytucję renty wdowiej nie weszły jeszcze w życie. Ustawa została uchwalona przez Sejm w piątek 26 lipca, jednak to nie koniec prac legislacyjnych. Nowelizacją zajmie się teraz Senat. Co już wiemy o rencie wdowiej? Jakie rozwiązania zaproponował rząd i kiedy miałyby wejść w życie?

Zadania na egzamin ósmoklasisty w roku szkolnym 2024/2025. W Dzienniku Ustaw ukazało się rozporządzenie dotyczące informatorów
26 lip 2024

W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty. Chodzi o informatory zawierające przykładowe zadania na egzamin ósmoklasisty w roku szkolnym 2024/2025 r.

Emerytury stażowe w lipcu? OPZZ informuje co się dzieje z projektem
26 lip 2024

Na piątek, 26 lipca 2024 r. na godzinę 12:15 zaplanowane jest posiedzenie sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, która zajmie się kwestią emerytur stażowych. Jest to odpowiedź na wniosek OPZZ przypominający o projekcie ustawy OPZZ i Lewicy dotyczący emerytur stażowych.

2520 zł dodatku dopełniającego do renty socjalnej, ale nie dla wszystkich
26 lip 2024

Trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o rencie socjalnej. Zakłada on wypłatę dodatku dopełniającego osobom uprawnionym do renty socjalnej, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Od kiedy będzie przysługiwał nowy dodatek?

Wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności. Co zadecydował Senat?
26 lip 2024

Senat obradował nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Nowe przepisy mają przedłużyć maksymalnie o 6 miesięcy ważność orzeczeń o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności, które wygasają 30 września 2024 r.

Renta wdowia: Będą dalsze prace – projekt został skierowany do komisji sejmowej
25 lip 2024

W czwartek, 25 lipca 2024 r., podczas debaty w Sejmie wszystkie kluby zadeklarowały chęć dalszej pracy nad projektem w sprawie renty wdowiej. Regulacja została skierowana do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Jej posiedzenie zaplanowano na piątek, 26 lipca.

Lista organizacji mających prawo do otrzymania 1,5% podatku rolnego. Wnioski w wpis do końca roku
25 lip 2024

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że do 31 grudnia 2024 r. można składać wnioski o wpis na listę podmiotów uprawnionych do otrzymania 1,5 proc. podatku rolnego za bieżący rok.

pokaż więcej
Proszę czekać...