Podstawa prawna i komentarz

Problematyka wykonywania poleceń przez urzędników została uregulowana w art. 7 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury (dalej: UPSiP). Wskazany przepis w pkt. 1 stanowi, że urzędnik jest obowiązany wykonywać polecenia służbowe przełożonych. W dalszej części ustawodawca wskazał, że jeżeli w przekonaniu urzędnika polecenie służbowe jest niezgodne z prawem lub zawiera znamiona pomyłki, jest on obowiązany na piśmie poinformować o tym przełożonego. W razie pisemnego potwierdzenia polecenia urzędnik jest obowiązany je wykonać (art. 7 pkt 2 UPSiP). W tym miejscu należy zwrócić uwagę na istotny fakt, mianowicie mamy tutaj do czynienia z określeniem "w przekonaniu". Oznacza to, że urzędnik sam dokonuje oceny czy wydane polecenie jest zgodne z prawem lub zawiera pomyłkę, zaś w przypadku wątpliwości informuje o tym przełożonego, który następnie decyduje, czy urzędnik w dalszym ciągu ma wykonać kwestionowane polecenie. Można domniemywać, że owe przekonanie może być oparte o doświadczenie życiowe urzędnika czy legitymowanie się innym wykształceniem niż prawnicze. Niezależnie od tego należy podchodzić z dużą ostrożnością do zawartego w przepisie zwrotu, gdyż jest on nieprecyzyjny i nie wiadomo jakie kryteria mają regulować owe przekonanie.

Analizując kwestię odmowy wykonania polecenia przez urzędnika należy również zwrócić uwagę na treść art. 7 pkt 3 UPSiP, który wprost stanowi, iż urzędnik nie wykonuje polecenia służbowego, jeżeli prowadziłoby to do popełnienia przestępstwa lub groziłoby niepowetowanymi stratami. Innymi słowy, należy przyjąć, iż urzędnik odmawiając wykonania polecenia jest nie tylko przekonany, ale również pewny, iż nie może wykonać konkretnego polecenia.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2018/2019

Aby przedstawić całą problematykę odmowy wykonania polecenia, należy przyjąć, że poleceniem jest nie tylko ustna wypowiedź ale również zarządzenie wydane przez sędziego, referendarza czy asesora, które zawiera zadania do wykonania czyli jest to nic innego jak polecenie pisemne.

Odmowa wykonania polecenia przez urzędnika musi być uzasadniona, a nie być motywowana np. chęcią zrobienia na złość przełożonemu. W przeciwnym razie urzędnik naraża się na możliwość rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika tytułem ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 §1 pkt 1 Kodeksu pracy).

Urzędnik otrzymał do wykonania pisemne polecenie w formie zarządzenia, zgodnie z którym ma dokonać wypłaty wynagrodzenia za sporządzoną opinię w sprawie na konto oskarżonego. W tym momencie urzędnik zauważa, że w treści zarządzenia jest błąd, gdyż wskazano, że wypłatę wynagrodzenia należy wypłacić oskarżonemu, a nie biegłemu. Po zauważeniu błędu, urzędnik informuje przełożonego o treści otrzymanego zarządzenia w postaci zapisku urzędowego.

W tym przypadku mamy do czynienia z prawidłowym skorzystaniem z odmowy wykonania polecenia, gdyż zawiera ono znamiona oczywistej pomyłki, zaś urzędnik poinformował o tym fakcie przełożonego na piśmie.

Urzędnik otrzymał polecenie zniszczenia z akt sprawy określonych kart, a następnie właściwego ponumerowania akt. W związku z powyższym urzędnik postanowił skorzystać z odmowy wykonania polecenia uznając, że polecenie prowadzi do popełnienia przestępstwa.

Opisane wyżej zachowanie urzędnika jest właściwe i nie może skutkować wyciągnięciem konsekwencji z powodu nie wykonania polecenia albowiem jest ono sprzeczne z obowiązującym prawem i skutkuje pociągnięciem do odpowiedzialności karnej np. z tytułu poświadczenia nieprawdy.

Polecamy serwis: Sądy