REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nowelizacja kodeksu karnego

Subskrybuj nas na Youtube
Nowelizacja kodeksu karnego. /Fot. Fotolia
Nowelizacja kodeksu karnego. /Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

8 maja 2014 r. została przyjęta nowelizacja projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. To najobszerniejsza i najdonioślejsza w skutkach od czasów uchwalenia kodeksu w 1997 r. nowelizacja przepisów prawa karnego dotycząca zasad wymiaru kary oraz hierarchii kar.

Głównym celem projektu jest zmiana obecnej struktury orzekanych kar, w tym ograniczenie możliwości pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary. Kara zawieszona (orzekana w Polsce jako około 60 % wszystkich kar) nie spełnia bowiem funkcji odstraszającej i wychowawczej. Lepsze efekty w tym względzie przynoszą sankcje wolnościowe - grzywny bądź kary ograniczenia wolności, które są dla sprawcy bardziej odstraszające i dolegliwe, niż kara pozbawienia wolności w zawieszeniu.

REKLAMA

I. Odwróceniu obecnej struktury kar na rzecz kar wolnościowych (wyeliminowanie nadużyć związanych z karą pozbawienia wolności w zawieszeniu) ma służyć m.in.:

REKLAMA

1. Ograniczenie możliwości orzekania kary pozbawienia wolności w zawieszeniu będzie  możliwe jedynie wobec kary w wymiarze nieprzekraczającym roku (dotychczas 2 lata) i tylko, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był już skazany na karę pozbawienia wolności.

W praktyce oznacza to, że szereg przestępstw zagrożonych karą od 2 lat np. rozbój nie będzie, co do zasady, objętych możliwością warunkowego zawieszenia, ale wobec takich sprawców zastosowana może zostać krótkoterminowa kara pozbawienia wolności połączona z karą ograniczenia wolności.

2. Znacznie poszerzona zostanie możliwość orzekania kar alternatywnych w stosunku do kary pozbawienia wolności. Kara ograniczenia wolności lub grzywny będzie mogła zostać orzeczona wobec sprawców przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności do lat 8, a więc np. oszustwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

3. Wprowadzenie możliwości orzeczenia kar sankcji wiązanej (kary pozbawienia i ograniczenia wolności). Powyższe dwie zasady oznaczają, że wobec sprawców czynów zagrożonych karą pozbawienia wolności do lat 12 nie będą mogły być zastosowane kary wolnościowe. Jednakże w sprawie o występek zagrożony karą pozbawienia wolności sąd będzie mógł orzec, niezależnie od ustawowego zagrożenia przewidzianego w ustawie za dany czyn, karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy, jeżeli jednocześnie orzeka karę ograniczenia wolności do lat 2. W pierwszej kolejności wykonywać się będzie wówczas karę pozbawienia wolności.

4. Wprowadzona zostanie dyrektywa określająca pierwszeństwo kar wolnościowych wobec kary pozbawienia wolności, w tym również wobec kary w zawieszeniu. Dotyczy to jednak przestępstw zagrożonych karą do 5 lat pozbawienia wolności tj. np. kradzieży. Kara pozbawienia wolności będzie mogła zostać orzeczona dopiero wtedy, gdy żadne inne kary lub środki nie mogą spełnić celów kary.

5. Zwiększenie elastyczności kary ograniczenia wolności. Kara ograniczenia wolności będzie obejmować nowe formy w tym:

  • obowiązek wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne,
  • obowiązek pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wyznaczonym miejscu, z zastosowaniem systemu dozoru elektronicznego,
  • obowiązki takie jak, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 4–5, 6a–7a KK tj. np. przygotowanie do zawodu, powstrzymanie się od nadużywania alkoholu, czy zakaz zbliżania się,
  • potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.

6. Zwiększenie skuteczności kary grzywny. Orzekanie kary grzywny nie będzie zależne od sytuacji materialnej skazanego. Obecnie, często stwierdzenie braku środków materialnych uniemożliwiające orzeczenie grzywny wynika jedynie z deklaracji skazanego dokonanej na początku postępowania przygotowawczego. Deklaracje te nie są najczęściej weryfikowane przez sąd lub prokuratora. Zwiększeniu skuteczności egzekucji tej kary ma służyć obowiązkowe wpisanie zalegającego dłużnika do rejestru dłużników i Biur Informacji Gospodarczej. Spowoduje to z jednej strony zwiększenie dolegliwości kary, a tym samym zwiększenie motywacji do spłaty grzywny. Z drugiej zaś, zwiększy to pewność obrotu prawnego.

7. Uzupełnienie kar wolnościowych o określone obowiązki mające wyeliminować źródło przestępstwa:

  • określenie sposobu kontaktu pokrzywdzonego ze sprawcą przemocy domowej w przypadku orzeczenia nakazu opuszczenia lokalu
  • obowiązek leczenia odwykowego lub terapii, w tym psychoedukacji dla sprawców takich przestępstw jak jazda samochodem w stanie nietrzeźwości, znęcanie się, zgwałcenie czy wykorzystywanie seksualne.

8. Możliwość zamiany orzeczonych kar pozbawienia wolności w zawieszeniu na kary wolnościowe takie jak grzywna lub kara ograniczenia wolności, w przypadku:

  • zarządzenia kary zawieszonej, w przypadku rażącego naruszenia porządku prawnego w okresie próby,
  • prawomocnego skazania, na wniosek skazanego, gdy nie zarządzono wykonania kary - na grzywnę do 730 stawek dziennych lub karę ograniczenia wolności w formie obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne do 4 lat,
  • prawomocnie orzeczonej i prawomocnie zarządzonej kary pozbawienia wolności – z zastrzeżeniem, że dotyczy to wyłącznie kary do roku pozbawienia wolności i nie sprzeciwia się temu waga i rodzaj czynu zabronionego przypisanego skazanemu. 

Rozwiązanie takie zrównuje sytuację prawną osób, wobec których orzeczono karę pozbawienia wolności przed wejściem w życie nowelizacji z osobami, które popełniły czyn po jej wejściu w życie. Wobec tej drugiej kategorii osób zastosowanie będzie mieć reguła ultima ratio kary pozbawienia wolności. Wobec takich osób za porównywalne czynny nie będzie wymierzana kara pozbawienia wolności nawet w zawieszeniu. Tym samym zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności osób skazanych w zawieszeniu przed wejściem w życie noweli stanowiłoby w rzeczywistości surowsze potraktowanie tych osób, w taki jednak sposób, że bardzo utrudnione byłoby zastosowanie art. 4 KK. Projektowane przepisy mają wyeliminować takie zagrożenie.

9. Możliwość zamiany orzeczonych zastępczych kar pozbawienia wolności na nową formę kary ograniczenia wolności.

II. Urealnienie oddziaływania karnego:

1. Możliwość orzeczenia nadzwyczajnie obostrzonej kary pozbawienia wolności do 20 lat pozbawienia wolności.

2. Możliwość orzeczenia kary ograniczenia wolności do 2 lat.

3. Usprawnienie orzekania przepadku. Wyeliminowany zostaje tzw. mechanizm łańcuszka św. Antoniego, (gdy mienie przekazywane jest na kolejne podstawione osoby uniemożliwiając tym samym jego przepadek – na braki obecnego stanu prawnego wskazywało orzecznictwo sądów apelacyjnych).

4. Nowe zasady orzekania kary łącznej. Łączeniu będą podlegać tak długo, jak skazany będzie wykonywał poprzednią karę. Przykładowo: sprawca, który popełnił kolejny czyn po pierwszym skazaniu, będzie karany na karę łączną do 2 lat ograniczenia wolności, 20 lat pozbawienia wolności, 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności. Obecnie zdarza się, że sprawcy odbywają kary pozbawienia wolności po kolei, np. najpierw 15 lat, a następnie 10 lat, co utrudnia stosowanie wobec nich racjonalnych oddziaływań resocjalizacyjnych i zastosowanie warunkowego zwolnienia z kary. Zmiany te istotnie uproszczą orzekanie kary łącznej, a także wprowadzą postulowane od dawna dyrektywy wymiaru kary łącznej.

III. Nowe zasady wymierzania środków zabezpieczających (dostosowanie do systemu środków zabezpieczających do zagrożeń związanych z istnieniem zaburzeń osobowości niewyłączających odpowiedzialności karnej)

1. Zastosowanie środków zabezpieczających do osób niepoczytalnych, osób z ograniczoną poczytalnością, sprawców wybranych przestępstw, które podlegają odpowiedzialności karnej, ale, wobec których ze względu na zaburzenie sfery woli utrzymuje się znaczące zagrożenie społeczne.

2. Środek zabezpieczający można będzie orzec obok kary wobec poczytalnych sprawców:

  • zabójstwa, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zgwałcenia lub stosunków seksualnych z małoletnim, gdy czyny te popełnione zostaną w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych,
  • w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia za przestępstwo określone w rozdziale XIX, XXIII, XXV lub XXVI KK popełnione w związku z zaburzeniem osobowości o takim charakterze lub nasileniu, że sprzyja ono popełnianiu czynów łączących się z przemocą lub groźbą jej użycia,
  • w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu, środka odurzającego lub innego podobnego środka.

3. Nowy katalog środków karnych:

  • dozór kuratora,
  • dozór Policji,
  • elektroniczna kontrola miejsca pobytu,
  • terapia,
  • leczenie odwykowe,
  • pobyt w zakładzie psychiatrycznym lub innym zakładzie zamkniętym

4. Sąd może orzec środek zabezpieczający jedynie wówczas, gdy jest to konieczne, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego o znacznej społecznej szkodliwości, a inne dostępne środki prawne nie są wystarczające. Sąd uchyla środek zabezpieczający, gdy dalsze jego stosowanie nie jest już konieczne.

5. Środek zabezpieczający i sposób jego wykonania powinien być odpowiedni do stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego, który sprawca może popełnić, oraz ryzyka jego popełnienia, a także uwzględniać potrzeby i postępy w leczeniu odwykowym lub terapii. Sąd może zmienić orzeczony wobec sprawcy środek zabezpieczający lub sposób jego wykonywania, jeżeli poprzednio orzeczony środek stał się nieodpowiedni.

6. Zastosowanie wobec osób w stosunku, do których stosuje się środki zabezpieczające swoistej probacji i zwolnień warunkowych. Postulaty takie były zgłaszane przez psychiatrów. Rozwiązanie to pozwala również bardziej prawidłowo ocenić stopień zagrożenia społecznego.

7. Dyrektywa objęcia sprawcy, wobec którego wykonywany jest środek zabezpieczający odpowiednim postępowaniem leczniczym, psychoterapeutycznym, rehabilitacyjnym lub resocjalizacyjnym, którego celem jest poprawa stanu jego zdrowia i zachowania w stopniu umożliwiającym funkcjonowanie w społeczeństwie.

8. Wyłączenie stosowania tzw. ustawy o sprawcach szczególnie niebezpiecznych wobec czynów popełnionych po wejściu w życie noweli kk.

IV. Inne zmiany porządkujące:

1. Zastąpienie ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego poprzez wpisanie dozoru elektronicznego w system kar, środków karnych i środków zabezpieczających. Tzw. elektroniczna kontrola miejsca pobytu będzie mogła zostać zastosowana, jako:

  • jedna z form kary ograniczenia wolności,
  • sposób wykonania zakazu zbliżania się do określonych osób,
  • jako jeden ze środków zabezpieczających.

Elektroniczna kontrola miejsca pobytu nie będzie natomiast formą wykonywania kary pozbawienia wolności.

2. Określenie elementów procedury w postępowaniu dotyczącym zamiany kary związanej ze zmianą charakteru czynu z przestępstwa na wykroczenie.

3. Regulowanie kontaktów telefonicznych osób tymczasowo aresztowanych, doprecyzowanie możliwości kontaktów z konsulem i obrońcą.

4. Określenie sposobów gromadzenia na rachunkach bankowych tzw. żelaznej kasy osób skazanych.

Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w ustawie o trzeźwości w 2025 r. Producenci alkoholu będą mieli trudniej [UWAGI]

Szykują się zmiany dla producentów alkoholu. Co przewiduje rządowy projekt zmian w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a także w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych? W obronie przedsiębiorców Rzecznik MŚP zgłasza kilka ważnych uwag do projektu.

Kamizelka kuloodporna i hełm dla każdego obywatela. Już wkrótce będzie można uzupełnić swój plecak ewakuacyjny. Trwają prace w sejmie

Do sejmu trafił poselski projekt zmiany ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Projekt ten, ma na celu umożliwienie dostępu do pasywnych środków ochrony osobistej, takich jak kamizelki kuloodporne oraz nowoczesne hełmy wojskowe. Zmiana ma podnieść poziom bezpieczeństwa obywateli ze względu na trwający konflikt na Ukrainie. Wnioskodawcą jest grupa posłów Konfederacji.

Przy braku aktywności na rachunku bank sprawdzi w bazie PESEL, czy klient jeszcze żyje [projekt]

Rząd chce wprowadzić do Prawa bankowego obowiązek pozyskiwania przez banki informacji, czy posiadacz rachunku nadal żyje, jeśli na rachunku nie odnotowano aktywności w ciągu pięciu lat. Tak wynika z założeń projektu nowelizacji Prawa bankowego, opublikowanego 22 kwietnia w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

Zakup nieruchomości w Hiszpanii: przewodnik dla kupującego [krok po kroku]. Kupować na firmę, czy prywatnie – zalety i wady obu wariantów

Hiszpania od lat swoim słonecznym klimatem, atrakcyjnymi cenami i stabilnym rynkiem nieruchomości przyciąga inwestorów z całego świata, w tym z Polski. Proces zakupu nieruchomości w Hiszpanii różni się jednak od procedur znanych w naszym kraju.

REKLAMA

Żałoba narodowa 26 kwietnia 2025 r. a imprezy masowe, koncerty, rozgrywki sportowe i wesela. Czy można je organizować?

Żałoba narodowa 26 kwietnia 2025 r. a organizacja imprez masowych, koncertów, rozgrywek sportowych i wesel. Czy można je organizować w czasie żałoby narodowej? Co na to przepisy? Jaka jest podstawa prawna żałoby narodowej?

Nowe regulacje dotyczące udostępniania bankom informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego. [Ministerstwo Finansów pracuje nad zmianami]

Nowe regulacje dotyczące udostępniania bankom informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego. Pojawił się projekt nowelizacji ustawy o Prawo bankowe oraz ustawy o ewidencji ludności. Dzięki tej zmianie spadkobiercy będą mogli szybciej i łatwiej uzyskać informacje o zgromadzonych na rachunku bankowym środkach.

Dopłata do majówki, nawet do 3 tysięcy. Musisz spełnić tylko dwa warunki

Wielkimi krokami zbliża się majówka 2025. Dawno nie było takiej sytuacji, że niemalże po 10. dniach od Świąt Wielkanocnych, było kolejne wolne - majówka. Szczególnie dla Polaków to wyczekiwany okres spotkań rodzinnych, wyjazdów, wypoczynku na łonie natury i grilowania. Nie ma co ukrywać, że dodatkowe pieniądze się nie przydadzą. Można uzyskać nawet do 3000 zł do majówki, ale oczywiście nie każdy ma do tego prawo. Poniżej warunki, które trzeba spełnić.

Nowe tablice dalszego trwania życia 2025/2026. ZUS wyjaśnia jak wpływają na wysokość emerytur

Od 1 kwietnia 2025 r. obowiązują nowe prognozy dotyczące średniego wieku jakiego dożyją Polacy. Jak co roku Główny Urząd Statystyczny ustalił przeciętną liczbę miesięcy, które pozostały do przeżycia osobom w wieku od 30 do 90 lat. Na podstawie tych danych ZUS wylicza emerytury między kwietniem bieżącego roku, a marcem 2026 roku.

REKLAMA

Kiedy sprawca chce popełnić przestępstwo, ale mu się to nie udaje – czyli o usiłowaniu popełnienia przestępstwa

Czasem bywa tak, że mimo gorących chęci i misternego planu, sprawcy nie udaje się popełnić zakładanego przez niego przestępnego czynu. Należy jednak odróżnić sytuację, kiedy działanie sprawcy nie przebiegło dla niego pomyślnie i nie osiągnęło spodziewanych rezultatów, od sytuacji kiedy obiektywnie popełnienie danego czynu zabronionego nie jest możliwe. Konsekwencje prawne w obu przypadkach będą bowiem nieco odmienne na gruncie polskiego prawa karnego.

Urlop na udział w pogrzebie Papieża Franciszka czy oglądanie transmisji a zakaz dyskryminacji w miejscu pracy ze względu na religię i wyznanie

W dniu 21 kwietnia 2025 r. zmarł Papież Franciszek - Jorge Mario Bergoglio. Wierni choć byli świadomi złego stanu zdrowia Papieża, który niedawno opuścił klinikę ale jeszcze 20 kwietnia 2025 r., w Wielką Niedzielę brał udział w uroczystościach na placu Św. Piotra w Watykanie - są w szoku i czują ogromne poruszenie. Już teraz wiele osób, czy to wierzących czy niewierzących podkreśla stanowczo: wezmę udział w uroczystości pogrzebowej czy będę oglądał transmisję pogrzebu w TV. A co jeśli pogrzeb Papieża odbędzie się w dniu pracującym, w godzinach pracy? Czytelnicy pytają nas czy mają prawo do takiego dodatkowego urlopu okolicznościowego na pogrzeb Papieża. Gdzie będzie pochowany papież Franciszek? Kiedy pogrzeb Papieża? O której pogrzeb Papieża? Gdzie oglądać pogrzeb papieża?

REKLAMA