Luka w przepisach: Przy świadczeniu pielęgnacyjnym opiekunowie stracili. Będzie nowelizacja? [MOPS, ZUS]

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
Luka w przepisach: Przy świadczeniu pielęgnacyjnym opiekunowie stracili. Będzie nowelizacja? [MOPS, ZUS] / Shutterstock

W artykule omawiamy taką sytuację. Jest skomplikowana bo dotyczy zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna i jego problemów z utratą ubezpieczenia w NFZ z mocą wsteczną (tak twierdzą MOPS, zobaczymy co na to powiedzą sądy).

1) Osoba niepełnosprawna - w sierpniu 2024 r. złożyła wniosek o świadczenie wspierające i otrzymała je z mocą wsteczną (to legalne) od lutego 2024 r.

2) Opiekun - symetrycznie do nabycia prawa do świadczenia wspierającego przez osobę niepełnosprawną - traci z mocą wstecz prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Musi oddać świadczenie pielęgnacyjne za okres luty - sierpień 2024 r. MOPS zabiera też ubezpieczenie zdrowotne za ten okres. Luka w przepisach polega na tym, że ZUS nie może zrekompensować utraty ubezpieczenia NFZ od lutego 2024 r. (z mocą wsteczną) a dopiero od sierpnia 2024 r. Dlaczego od sierpnia 2024 r.? Bo wtedy ZUS otrzymał wniosek o ubezpieczenie NFZ - wniosek nie może być rozpatrzony z mocą wsteczną. I na tym polega luka w przepisach. Można odebrać wstecznie świadczenie pielęgnacyjne dając rekompensatę w postaci świadczenie wspierającego. Ale takiego mechanizmu nie ma dla ubezpieczenia zdrowotnego.

W naszym przykładzie, jeżeli opiekun korzystał z ubezpieczenia zdrowotnego w okresie luty-sierpień 2024 r., to ma kłopoty.

Ubezpieczenie w 2024 r. i 2025 r. w NFZ opiekuna osoby niepełnosprawnej a świadczenie pielęgnacyjne a świadczenie wspierające dla osoby niepełnosprawnej

Otrzymywanie świadczenia pielęgnacyjnego wiąże się z nabyciem ubezpieczenia zdrowotnego. Opłaca je MOPS (ściślej gmina). Jeżeli opiekun odda świadczenie pielęgnacyjne od lutego 2024 r., to MOPS cofa ubezpieczenie zdrowotne od lutego 2024 r. Za ten okres opiekun nie był ubezpieczony. Rodzi to kłopoty z sytuacjami, kiedy korzystał w tym okresie z ubezpieczenia.

Po co i kiedy zwraca się świadczenie pielęgnacyjne? Taka sytuacja występuje przy staraniach o świadczenie wspierające. Przez okres potrzebny do nabycia prawa do świadczenia wspierającego można pobierać świadczenie pielęgnacyjne. Jeżeli osoba niepełnosprawna wybierze świadczenie wspierające, to opiekun zwraca świadczenie pielęgnacyjne.

Przykład

Opiekun osoby niepełnosprawnej zwrócił świadczenie pielęgnacyjne za 8 miesięcy (styczeń – sierpień 2024 r.) bo osoba niepełnosprawna wybrała świadczenie wspierające w sierpniu 2024 r. MOPS za okres styczeń – sierpień 2024 r. cofnął ubezpieczenie zdrowotne. ZUS nie może tego ubezpieczenia przyznać. Może to zrobić najwcześniej w okresie po sierpniu 2024 r. W okresie styczeń - sierpień 2024 r. opiekun osoby niepełnosprawnej w rejestrach NFZ figuruje jako osoba nieubezpieczona. Powoduje to problemy w przypadku korzystania w tym okresie z ubezpieczenia NFZ.

Przykład wynika z tego przepisu:

Art. 73 pkt 10c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.) stanowi, że obowiązek ubezpieczenia powstaje od dnia określonego we wniosku, jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad osobą pobierającą świadczenie wspierające, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony.

Podsumujmy w przykładzie kłopoty ze świadczeniem pielęgnacyjnym (dla opiekuna) i świadczeniem wspierającym (także kłopoty dla opiekuna)

Przykład

styczeń 2024 r. to wniosek o ustalenie poziomu wsparcia - adresat wniosku WZON

wrzesień 2024 r. to wniosek o świadczenie wspierające - adresat wniosku ZUS

grudzień 2024 r. to wniosek o objęcie opiekuna ubezpieczeniem zdrowotnym - ubezpieczenie przysługuje od grudnia 2024 r. a nie od stycznia 2024 r. (pomimo, że świadczenie wspierające jest wypłacane od stycznia 2024 r.)

Problem 1. Dlaczego osoba niepełnosprawna złożył wniosek we wrześniu a otrzymała świadczenie wspierające od stycznia? To wynika z tego przepisu:

Mamy art. 26 ustawy o świadczeniu wspierającym

Ważne

Art. 26. 1. Prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

2. Jeżeli w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, zostanie złożony wniosek, prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym złożono wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Problem 2. Dlaczego osoba opiekująca się osobą niepełnosprawną ze świadczeniem wspierającym ma mieć ubezpieczenie zdrowotne?

To wynika z art. 66 ust. 1 pkt 28d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.). Przepis wprowadza obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego, któremu podlegają osoby niepodejmujące zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające.

Polecamy: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce

Prawo
Urlop stażowy 2025: po 10 latach pracy 30 dni urlopu wypoczynkowego, po 15 latach - 35 dni, po 20 latach - 40 dni. Czy wejdzie? Mamy stanowisko resortu pracy
21 kwi 2025

Obecnie analizuje się zagadnienie urlopu stażowego. Idea jest bardzo prosta: pracownikom z krótszym stażem (do 10 lat) przysługuje 20-dniowy urlop wypoczynkowy w 100% finansowany przez pracodawcę, natomiast po przekroczeniu dziesięcioletniego okresu pracy zamiast dotychczasowych 26 dni, wypoczynek zostałby zwiększony do 30 dni, a potem – o kolejne 5 dni za każde następne 5 lat. Resort pracy zajmuje pozytywne stanowisko na wprowadzenie tzw. urlopu stażowego, bo proponowane zmiany mają solidne uzasadnienie zarówno logiczne, społeczne jak i prawne. Zresztą – przecież już teraz w wielu zawodach obowiązują dłuższe urlopy.

Biorą się za listonoszy: bo nie dostarczają przesyłek i awiz, a terminy urzędowe i sądowe biegną. Sprawa skierowana do Urzędu Komunikacji Elektronicznej
20 kwi 2025

Kto z nas nie spotkał się taką sytuacją, że listonosz nie dostarczył przesyłki, nie podjął nawet takiej próby i z automatu zostawił w skrzynce awizo. Mato miejsce szczególnie w dużych miastach, z blokami bez wind. To jeszcze nic, czasami tego awiza nie ma! Możemy przeczytać np. taką skargę: "Poczta nie dostarczyła mi awizo do sądu w Lublinie co mam teraz zrobić. Rozmawiałam z listonoszem to się bezczelnie wypiera. Dlaczego przez czyjąś głupotę mam cierpieć?" Problem rzeczywiście istnieje, bo istnieje skutek doręczenia i pewne terminy biegną.

III grupa inwalidzka - stopień lekki. Co w 2025 roku?
21 kwi 2025

Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, dawniej określane jako trzecia grupa inwalidzka (III grupa) definiuje osoby, których naruszona sprawność organizmu powoduje istotne pogorszenie zdolności do wykonywania pracy lub ograniczenia w pełnieniu ról społecznych. W 2025 roku władze, PFRON, a także rząd i samorządy przygotowały szereg udogodnień oraz wsparć finansowych dla beneficjentów tego stopnia niepełnosprawności. Przyglądamy się najważniejszym z nich.

Luka w przepisach: Przy świadczeniu pielęgnacyjnym opiekunowie stracili. Będzie nowelizacja? [MOPS, ZUS]
20 kwi 2025

W artykule omawiamy taką sytuację. Jest skomplikowana bo dotyczy zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna i jego problemów z utratą ubezpieczenia w NFZ z mocą wsteczną (tak twierdzą MOPS, zobaczymy co na to powiedzą sądy).

Wyrok TK: Emeryci mocno stracili w ZUS z przeliczeniem emerytur. Przepadł też 15% bonus do kapitału początkowego. Był waloryzowany
20 kwi 2025

Emeryci, którzy rozpoczęli korzystanie z emerytur wcześniejszych od 2013 r. (albo później) nie mogą skorzystać z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Te osoby czekają na ewentualną specustawę. Jedyne co im pozostaje to napisać krytyczny list albo komentarz w Internecie.

23 emerytów wygrało z ZUS na przeliczeniu emerytur. Jeden już prawomocnie [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]
20 kwi 2025

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego. Ile konkretnie wynoszą sumy zasądzone przez sąd na korzyść emerytów. Ich korzyść szacować można kwoty od około 550 zł do blisko 3000 zł miesięcznie. Z 23 wyroków jeden jest prawomocny, pozostałe będą oceniane przez sąd apelacyjny.

MRPiPS: 5070 zł dla każdego od 1 stycznia 2026 r., ale jest „haczyk” – bo nie dla tych co otrzymują premie i nagrody oraz inne dodatki do wynagrodzenia
21 kwi 2025

Czeka nas rewolucja w zakresie płacy minimalnej – w rządzie trwają obecnie prace nad całkowitą zmianą ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Ostateczna wersja projektu zakłada, że pensja minimalna ma opiewać na 55% wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, co – zgodnie z aktualnymi prognozami – dałoby pensję minimalną na poziomie 5070 zł brutto. Jak się okazuje – nie wszyscy będą mogli jednak liczyć na podwyżkę od 1 stycznia 2026 r., bo MRPiPS wycofało się z pomysłu zrównania płacy minimalnej z wynagrodzeniem zasadniczym.

WZON: Tylko 43 punkty po 25 latach na wózku. Tylko 61 punktów dla niewidomej. W ZUS bez świadczeń także stopień znaczny niepełnosprawności
19 kwi 2025

Otrzymaliśmy kilka listów od osób niepełnosprawnych (orzeczenia stałe, stopień znaczny niepełnosprawności), które zostały przez WZON wykluczone ze świadczenia wspierającego. W artykule ich opinie:

Rząd kręci bat na właścicieli domów. Będzie limit osób, a nawet metrów dla rodziny? Szykują się wielkie zmiany w przepisach
21 kwi 2025

Hałas, bójki, parkujące, gdzie się da samochody, śmieci i bezsilność sąsiadów – tak można streścić skargi, które leją się lawiną do posłów oraz resortu rozwoju i technologii od tych, którzy stali się ofiarą nowej, polskiej plagi. Domy jednorodzinne zamieniane są w hotele robotnicze. Rząd chce z tym walczyć i kręci bat na ten „biznes”. Szykuje się rewolucja w przepisach?

Cyfrowe wykluczenie w miejscu pracy: cicha forma mobbingu. Czy za wysyłanie memów przez pracowników na WhatsAppie odpowiada pracodawca?
19 kwi 2025

Cyfrowe wykluczenie stanowi często bagatelizowany aspekt mobbingu. Prawo nie nadąża za zmieniającym się środowiskiem pracy. Coraz częściej występująca praca zdalna, powszechne używanie komunikatorów, sprawiają że mobbing nie jest już tylko zjawiskiem bezpośrednim – doświadczalnym i widzialnym przez wszystkich, ale staje się cichy i trudny do udowodnienia dla osób nękanych. Według badań ponad 40 proc. pracowników przyznaje, że doświadcza mobbing.1

pokaż więcej
Proszę czekać...