Cyfrowe wykluczenie stanowi często bagatelizowany aspekt mobbingu. Prawo nie nadąża za zmieniającym się środowiskiem pracy. Coraz częściej występująca praca zdalna, powszechne używanie komunikatorów, sprawiają że mobbing nie jest już tylko zjawiskiem bezpośrednim – doświadczalnym i widzialnym przez wszystkich, ale staje się cichy i trudny do udowodnienia dla osób nękanych. Według badań ponad 40 proc. pracowników przyznaje, że doświadcza mobbing.1
- Jak ustawodawca definiuję mobbing?
- Czy cyfrowe wykluczenie przez grupę stanowi formę mobbingu?
- Czy pracodawca odpowiada za mobbing pomiędzy współpracownikami?
Jak ustawodawca definiuję mobbing?
Ustawodawca definiuję mobbing jako działanie lub zachowanie dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
Czy cyfrowe wykluczenie przez grupę stanowi formę mobbingu?
Jednym z coraz częściej spotykanych sytuacji w miejscu pracy jest tworzenie zamkniętych grup na komunikatorach typu WhatsApp lub Messenger. Zdarzają się sytuacje w których pracownicy zakładają takie grupy, celowo pomijając poszczególnych współpracowników. Nie są to grupy związane np. z prowadzeniem wspólnego projektu, lecz grupy które mają na celu dyskretną komunikację, komentowanie poszczególnych sytuacji, osób lub wypowiedzi których byli świadkami. Powstaje pytanie, czy osoba która nie otrzymała zaproszenia do takiej grupy – może uznać się za osobę mobbingowaną. Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Aby móc mówić o sytuacji w której padliśmy ofiarą mobbingu - należy niejako odwrócić legalną definicję i odpowiedzieć sobie po kolei na poszczególne pytania:
- Czy czuję się wyeliminowany z zespołu, izolowany lub ośmieszony?
- Czy wywołuję to moją zaniżoną ocenę?
- Jakie działania na to wpłynęły? Czy byłem nękany lub zastraszany?
- Czy ta sytuacja trwa od długiego czasu? Czy była dla mnie uporczywa?
Do mobbingu dochodzi tylko wtedy, kiedy wyżej wymienione przesłanki wystąpią łącznie. W przypadku osób wykluczonych cyfrowo, jego udowodnienie może być wyjątkowo trudne, ponieważ w odróżnieniu od mobbingu bezpośredniego - nie dochodzi wówczas do widzialnej przez świadków sytuacji nękania lub zastraszania pracownika. Ofierze takiego traktowania pozostaje jedynie zgłoszenie takiej sytuacji bezpośredniemu przełożonemu.
Czy pracodawca odpowiada za mobbing pomiędzy współpracownikami?
Pracodawca odpowiada za każdy stwierdzony przypadek mobbingu. Do obowiązków pracodawcy należy nie tylko reagowanie na wykryte przypadki mobbingu, ale również zapobieganie ich występowaniu. Każdy pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek niego rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę - wynoszące obecnie 4666 zł. Pracownik u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
1 https://uce-pl.com/news/ponad-czterdziesci-procent-pracownikow-przyznaje-ze-doswiadcza-mobbingu
Podstawa prawna:
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 277)