Wyrok TK: Emeryci nie wiedzieli, że ZUS pomniejszy ich emeryturę. Bali się utraty pracy. Bez przeliczenia

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
Wyrok TK: Emeryci nie wiedzieli, że ZUS pomniejszy ich emeryturę. Bali się utraty pracy. Bez przeliczenia / Shutterstock

Niekorzystnie rozliczana przez ZUS emerytura wcześniejsza. Dlaczego ją wybierano w 2005 r., 2010 r. 2015 r.? Z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy. Tak wynika z przykładowego listu czytelnika.

15 lat temu duża część Polaków była przekonana, że emerytura wcześniejsza to rodzaj bonusu. Za pracę w szkodliwych warunkach otrzymywano “premię” w postaci wcześniejszej emerytury. Nikt nie przewidział, że będzie kara za "wcześniejszą" emeryturę w postaci obniżenia (dożywotniego) emerytur powszechnych (60 lat i 65 lat). Osoby wybierające emerytury wcześniejsze miały też presję albo obawę o zwolnienie z pracy - "Jak nie pójdę na taką emeryturę, to mnie zwolnią". I taką historię opowiedział nam czytelnik (jego list w dalszej części artykułu).

Niekorzystne przeliczenie emerytury powszechnej za okres 2013 – 2015 r.

W praktyce jest często obniżenie emerytury powszechnej o około 1000 zł. Wynika z zastosowania przez ZUS artykułu 25 ust. 1b ustawy emerytalnej - przepis nakazuje ZUS pomniejszenie podstawy emerytalnej o kwoty wypłacone emerytowi w okresie emerytury wcześniejszej. W wyroku z 4 czerwca 2024 Trybunał Konstytucyjny uznał takie pomniejszające przeliczenie emerytury za niekonstytucyjne. Ale tylko w odniesieniu do emerytów, którzy byli na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r.

Przykład:

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2010 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2010– 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt ma szanse na odzyskanie części straconych pieniędzy. Na dziś tylko na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Z uwagi na brak publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw ZUS odmawia dokonania prawidłowego rozliczenia wypłaconych emerytur oraz podniesienie kwoty emerytury na przyszłość.

Na ochronę konstytucyjną ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie mogą liczyć emeryci którzy na wcześniejszą emeryturę przeszli po 2013 r. 

Przykład

Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2014 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2014 – 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt nie ma szans na odzyskanie części straconych pieniędzy. Nawet na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Jedyną jego szansą jest specustawa.

Oba przykłady różnią się tylko datą przejścia na wcześniejszą emeryturę - 2010 r. kontra 2014 r.

Obawa o pracę przyczyną przechodzenia na wcześniejsze emerytury w okresie 2010-2015?

Tak tłumaczą swoje decyzje o przejściu na wcześniejszą emeryturę (tak niekorzystną w w porównaniu do emerytury powszechnej). “Baliśmy się że zostaniemy zwolnieni z pracy” pracodawca jednoznacznie mówił: „Nie przejdziesz na wcześniejszą emeryturę zwolnimy cię z pracy.” Poniżej list czytelnika do redakcji z takim argumentem:

Przykład

Dlaczego przeszedłem na niekorzystną emeryturę wcześniejszą? Musiałem. Traciłem pracę. Straciłem zdrowie.

Chciałbym w tym temacie (przejścia na niekorzystnie przeliczaną emeryturę wcześniejszą - dopisek redakcji) dodać jeszcze, że mnie właśnie dotyczył brak ochrony przedemerytalnej. Jak skończyłem 60 lat w listopadzie 2015 r., to przestała mnie obowiązywać ochrona ponieważ w 2011 r. zgłosiłem chęć przejścia na wcześniejszą emeryturę. Po ukończeniu 60 lat wypowiedziano mi warunki płacy i pracy (tj. zmieniono stanowisko kierownika działu technologii na technologa i zmieniono płacę z 8500 zł na 4600 zł), czyli ponad 45 procent mniej.

I co wtedy co miałem zrobić po pół roku przeszedłem na wcześniejszą emeryturę.

Nie tylko że względu na zmianę warunków umowy o pracę ale władze firmy dały mi do zrozumienia że ze względu na stan zdrowia (ubytek słuchu 70 procent w 2019 r. uznana jako choroba zawodowa) powinien przejść na wcześniejszą emeryturę .

Konsekwencją tego było wpadnięcie w moc art. 21 ust. 1b ustawy emerytalnej przez naszego czytelnika, a jego historię opisaliśmy tutaj:

Prawo
Żałoba narodowa. Czy dzień żałoby narodowej jest dniem wolnym od pracy?
21 kwi 2025

Kwestie dotyczące wprowadzenia żałoby narodowej w Polsce uregulowane są ustawą z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Czym jest żałoba narodowa? Kiedy jest wprowadzana? Czy dzień żałoby narodowej jest dniem wolnym od pracy?

Pociąg do Chorwacji 2025. Minister Klimczak: obiad w Warszawie śniadanie w Rijece; bilety od 200 zł. PKP Intercity pracuje nad bezpośrednim połączeniem
21 kwi 2025

Minister infrastruktury Dariusz Klimczak poinformował 10 kwietnia 2025 r., że wystąpił do swoich odpowiedników w Austrii, by połączenie kolejowe z Polski do Rijeki w Chorwacji było realizowane od 1 lipca tego roku. "PKP Intercity jeszcze o tym nie mówi, ale ja mogę zdradzić - zaznaczając, że to jest dopiero początek naszych obliczeń, uzależnionych od zgód innych państw - być może udałoby się pojechać za 200 zł z Warszawy do Chorwacji" - przekazał minister Klimczak. Dodał, że to byłby najtańszy bilet.

Papież Franciszek zmienił zasady dotyczące pochówku. Zmiany mają już pół roku
21 kwi 2025

W Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia 2025 r. kardynał Farrell w komunikacie przekazanym przez watykańskie biuro prasowe poinformował o śmierci Papieża Franciszka. 20 listopada 2024 r. zmienione zostały zasady dotyczące pochówku.

W Poniedziałek Wielkanocny zmarł papież Franciszek. Miał 88 lat
21 kwi 2025

Papież Franciszek zmarł w Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia o godzinie 7.35 - poinformował kardynał Farrell w komunikacie przekazanym przez watykańskie biuro prasowe. Franciszek (Jorge Mario Bergoglio), który zmarł w wieku ponad 88 lat, to jeden z najstarszych papieży w dziejach Kościoła. Jego pontyfikat trwał 12 lat i cztery miesiące.

Zmarł Papież Franciszek. W jaki sposób będzie przebiegał wybór nowej głowy Kościoła katolickiego i czy w konklawe będą uczestniczyli również świeccy mężczyźni i kobiety?
21 kwi 2025

W Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia 2025 r. – Watykan poinformował o śmierci Papieża Franciszka. „Najdrożsi bracia i siostry, z głębokim smutkiem muszę ogłosić śmierć naszego Ojca Świętego Franciszka. (…) Z ogromną wdzięcznością za jego przykład, jako prawdziwego ucznia Pana Jezusa, polecamy duszę Papieża Franciszka nieskończonej miłosiernej miłości Boga Trójjedynego” – ogłosił o godz. 9:45 kardynał Kevin Farrell, kamerling Izby Apostolskiej. W jaki sposób, będzie przebiegał wybór nowej głowy Kościoła katolickiego i czy w konklawe będą uczestniczyli również świeccy mężczyźni i kobiety?

Twoje długi mogą zostać całkowicie umorzone bez obowiązku dokonywania jakichkolwiek spłat. To szansa na nowy start dla tysięcy osób
21 kwi 2025

W ramach upadłości konsumenckiej – jeżeli zachodzą ściśle określone w ustawie przesłanki – dłużnik może uzyskać całkowite umorzenie swoich zobowiązań, bez obowiązku dokonywania jakichkolwiek spłat i tym samym – nowy start w życiu. Z rozwiązania takiego, mogą skorzystać m.in. zadłużeni seniorzy, prowadzący jednoosobowe gospodarstwa domowe, którzy uzyskują świadczenia zbliżone do najniższej emerytury.

Urlop stażowy 2025: po 10 latach pracy 30 dni urlopu wypoczynkowego, po 15 latach - 35 dni, po 20 latach - 40 dni. Czy wejdzie? Mamy stanowisko resortu pracy
21 kwi 2025

Obecnie analizuje się zagadnienie urlopu stażowego. Idea jest bardzo prosta: pracownikom z krótszym stażem (do 10 lat) przysługuje 20-dniowy urlop wypoczynkowy w 100% finansowany przez pracodawcę, natomiast po przekroczeniu dziesięcioletniego okresu pracy zamiast dotychczasowych 26 dni, wypoczynek zostałby zwiększony do 30 dni, a potem – o kolejne 5 dni za każde następne 5 lat. Resort pracy zajmuje pozytywne stanowisko na wprowadzenie tzw. urlopu stażowego, bo proponowane zmiany mają solidne uzasadnienie zarówno logiczne, społeczne jak i prawne. Zresztą – przecież już teraz w wielu zawodach obowiązują dłuższe urlopy.

Biorą się za listonoszy: bo nie dostarczają przesyłek i awiz, a terminy urzędowe i sądowe biegną. Sprawa skierowana do Urzędu Komunikacji Elektronicznej
20 kwi 2025

Kto z nas nie spotkał się taką sytuacją, że listonosz nie dostarczył przesyłki, nie podjął nawet takiej próby i z automatu zostawił w skrzynce awizo. Mato miejsce szczególnie w dużych miastach, z blokami bez wind. To jeszcze nic, czasami tego awiza nie ma! Możemy przeczytać np. taką skargę: "Poczta nie dostarczyła mi awizo do sądu w Lublinie co mam teraz zrobić. Rozmawiałam z listonoszem to się bezczelnie wypiera. Dlaczego przez czyjąś głupotę mam cierpieć?" Problem rzeczywiście istnieje, bo istnieje skutek doręczenia i pewne terminy biegną.

III grupa inwalidzka - stopień lekki. Co w 2025 roku?
21 kwi 2025

Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, dawniej określane jako trzecia grupa inwalidzka (III grupa) definiuje osoby, których naruszona sprawność organizmu powoduje istotne pogorszenie zdolności do wykonywania pracy lub ograniczenia w pełnieniu ról społecznych. W 2025 roku władze, PFRON, a także rząd i samorządy przygotowały szereg udogodnień oraz wsparć finansowych dla beneficjentów tego stopnia niepełnosprawności. Przyglądamy się najważniejszym z nich.

pokaż więcej
Proszę czekać...