REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Składka zdrowotna 2025: pracownik płaci 777 zł, a przedsiębiorca 315 zł - obaj zarabiają po 10 tys. zł brutto miesięcznie. Jaki sens takiej różnicy, bo dostęp do publicznej służby zdrowia taki sam

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?
Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.
rozwiń >

Konstytucyjne podstawy systemu daninowego w Polsce

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 84 stanowi, że „każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie”. Natomiast art. 32 Konstytucji gwarantuje równość wszystkich wobec prawa, zakazując dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym. Jednak w praktyce, składka zdrowotna w Polsce różni się znacznie w zależności od rodzaju zatrudnienia i wysokości osiąganych przychodów/dochodów.

Warto podkreślić, że przywołana powyżej zasada równości nie oznacza, że obciążenia publicznoprawne muszą być identyczne dla wszystkich obywateli. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie potwierdził, że zróżnicowanie obciążeń publicznoprawnych jest dopuszczalne, jeśli służy realizacji konstytucyjnych wartości i jest proporcjonalne do celów, którym ma służyć. Jaka jest więc rola składki zdrowotnej?

REKLAMA

Jaka jest rola składki zdrowotnej

Składka zdrowotna pełni kluczową rolę w finansowaniu systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Jest to danina celowa, której głównym zadaniem jest zapewnienie obywatelom dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przeciwieństwie do podatków, które zasilają budżet państwa i mogą być wydatkowane na różne cele, składka zdrowotna jest dedykowana wyłącznie finansowaniu Narodowego Funduszu Zdrowia.

Warto podkreślić, że składka zdrowotna jest wyrazem solidaryzmu społecznego – wszyscy obywatele, niezależnie od statusu zawodowego, mają dostęp do tych samych świadczeń medycznych, a wysokość składki jest uzależniona od możliwości finansowych płatnika. Tym samym mają oni dostęp do takiej samej pomocy służby zdrowia niezależnie od tego, czy płacą jej 400 zł miesięcznie, czy 3 300 zł. Z drugiej jednak strony musimy pamiętać, że składka zdrowotna nie funkcjonuje w oderwaniu od innych danin publicznoprawnych.

Składka zdrowotna jako element całościowego systemu danin publicznych

Analizując wysokość składki zdrowotnej opłacanej przez pracowników i przedsiębiorców, należy pamiętać, że stanowi ona tylko jeden z elementów całego systemu danin publicznych. Pełna ocena obciążeń finansowych wymaga uwzględnienia wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne oraz podatku dochodowego.

Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę oraz przedsiębiorcy podlegają odmiennym zasadom opodatkowania i oskładkowania. Wynika to z różnych form prowadzenia działalności zarobkowej oraz związanych z tym ryzyk i korzyści. Nie ulega wątpliwości, że w większości przypadków przedsiębiorcy ponoszą ryzyko gospodarcze, inwestują własny kapitał, nie mają gwarantowanego wynagrodzenia, a ich dochód uzależniony jest od powodzenia prowadzonej działalności.

Porównanie obciążeń finansowych pracowników i przedsiębiorców

Aby rzetelnie porównać obciążenia pracowników i przedsiębiorców, poniżej przedstawiamy tabelę ilustrującą wysokość składek ZUS, składki zdrowotnej, podatku PIT oraz kwoty netto wynagrodzenia dla czterech poziomów przychodów/dochodów. W tabeli przedstawiliśmy jak będę prezentować się obciążenia miesięczne dla danego poziomu wynagrodzeń rocznych (w zaokrągleniu do pełnych złotych).

 

Umowa o pracę

JDG-19%

Ryczałt - 15%

5 000 PLN brutto miesięcznie (60 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

389,00 PLN

315,00 PLN

462,00 PLN

składki ZUS

685,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

188,00 PLN

646,00 PLN

488,00 PLN

wynagrodzenie netto

3 738,00 PLN

2 401,00 PLN

2 404,00 PLN

10 000 PLN brutto miesięcznie (120 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

777,00 PLN

315,00 PLN

769,00 PLN

składki ZUS

1 371,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

706,00 PLN

1 587,00 PLN

1 214,00 PLN

wynagrodzenie netto

7 147,00 PLN

6 451,00 PLN

6 370,00 PLN

15 000 PLN brutto miesięcznie (180 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

1 165,00 PLN

381,00 PLN

769,00 PLN

składki ZUS

2 057,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

1 762,00 PLN

2 537,00 PLN

1 064,00 PLN

wynagrodzenie netto

10 017,00 PLN

10 435,00 PLN

10 620,00 PLN

40 000 PLN brutto miesięcznie (480 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

3 292,00 PLN

1 606,00 PLN

1 385,00 PLN

składki ZUS

3 421,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

9 325,00 PLN

7 287,00 PLN

5 668,00 PLN

wynagrodzenie netto

23 961,00 PLN

29 460,00 PLN

31 300,00 PLN

Mimo różnic w sposobie obliczania składek społecznych, pracownicy na umowie o pracę pokrywają wyższe zobowiązania i otrzymują niższe wynagrodzenie netto.

Należy jednak zauważyć, że pracownicy mają znaczące korzyści (nie związane akurat ze składką zdrowotną) – ochronę wynikającą z Kodeksu pracy (np. gwarantowany płatny urlop, „L4”) i wyższe świadczenia chorobowe i emerytalne. A w tym zapewnienie minimalnego wynagrodzenia za pracę, terminową wypłatę wynagrodzenia, ochronę przed dyskryminacją i mobbingiem, wynagrodzenie za nadgodziny, odpoczynek dobowy, urlop: wypoczynkowy, na żądanie, macierzyński, rodzicielski, ojcowski, zwolnienie na opiekę nad dzieckiem, zapewnienie bezpiecznego środowiska pracy. Ponadto Kodeks pracy zapewnia również ochronę kobiet w ciąży, młodocianych, pracowników w wieku przedemerytalny oraz działaczy związkowych. Patrząc na liczbę i rodzaj tych świadczeń, nie można nie brać ich pod uwagę analizując całokształt sytuacji.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zmiany od 2026 r.

Uchwalone przez Sejm 4 kwietnia 2025 r. zmiany w systemie składki zdrowotnej od 2026 roku mają na celu utrzymanie wspomnianego wcześniej solidaryzmu przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki prowadzenia działalności gospodarczej. Poniżej prezentujemy kilka kluczowych założeń:
1. Nowe progi dochodowe i przychodowe:

a) Skala podatkowa i podatek liniowy (19%):
- Do 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia: składka 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.
- Powyżej 1,5-krotności: dodatkowa składka 4,9% od nadwyżki.

b) Ryczałt:
- Do 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia: składka 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.
- Powyżej 3-krotności: dodatkowa składka 3,5% od nadwyżki.

2. Zniesienie odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego.

Więcej na ten temat zmian od 2026 r. w poniższym artykule:

Czy różne składki zdrowotne są sprawiedliwe? Nie ma jednej odpowiedzi

Analizując obciążenia finansowe pracowników i przedsiębiorców, należy uwzględnić kilka kluczowych aspektów:
1. Różnice w ryzyku gospodarczym – Przedsiębiorcy ponoszą pełne ryzyko prowadzonej działalności, nie mają gwarantowanego dochodu, a także sami muszą dbać o ciągłość zleceń i płynność finansową.
2. Zróżnicowanie w zależności od poziomu dochodów – Jak widać z przedstawionej tabeli, przy niższych dochodach korzystniejsza finansowo może być umowa o pracę, podczas gdy przy wyższych dochodach – działalność gospodarcza.
3. Stabilność zatrudnienia i przywileje pracownicze – Pracownicy etatowi korzystają z ochrony Kodeksu pracy, płatnego urlopu, zwolnień chorobowych, odpraw oraz innych przywilejów, których nie mają przedsiębiorcy (lub mają w ograniczonym zakresie).
4. Progresywny charakter składki zdrowotnej – Planowane zmiany od 2026 roku wprowadzają większą progresywność składki zdrowotnej, co może sprawić, że system będzie bardziej sprawiedliwy względem osób o niższych dochodach.

Podsumowując, nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy wyższa składka zdrowotna pracowników w porównaniu do przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest obiektywnie sprawiedliwa.

Należy jednak przyznać, że wyższa składka zdrowotna płacona przez pracowników jest zgodna z prawem i Konstytucją RP, ponieważ zasada równości wobec prawa dopuszcza odmienne traktowanie podmiotów różniących się istotną cechą, a różne formy aktywności zawodowej charakteryzują się odmienną specyfiką i ryzykami.

Konstytucyjna zasada sprawiedliwości społecznej realizowana jest poprzez całościowy system obciążeń publicznoprawnych, gdzie przy niższych dochodach korzystniejsza jest umowa o pracę, a przy wyższych – prowadzenie działalności gospodarczej. Całościowa analiza obciążeń pokazuje, że system zachowuje równowagę między różnymi formami aktywności zawodowej, realizując przy tym zasadę solidaryzmu społecznego, co potwierdza również Trybunał Konstytucyjny. Różnice w składce zdrowotnej są tylko jednym z elementów systemu, który jako całość realizuje konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa.

Autorzy: Michał Panek, Magdalena Marcińska - doradcy podatkowi - CRIDO

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wybory Prezydenta RP 2025 r.: cisza wyborcza

Czym jest cisza wyborcza? Kiedy rozpoczyna się cisza wyborcza? Ile trwa cisza wyborcza? Co grozi za jej złamanie? Co z plakatami rozwieszonymi przed rozpoczęciem ciszy wyborczej? Gdzie zgłaszać naruszenie ciszy wyborczej?

Nakaz ponownego przeliczenia emerytury. 12 marca 2025 r. ZU przegrał prawomocnie. W kolejce w sądzie apelacyjnym następni emeryci [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

Jedno z pierwszych orzeczeń sądów powszechnych, które odnosiło się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20 jest już prawomocne. Chodzi o wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 lipca 2024 r. VI U 528/24.

Milion kobiet oszukanych na emeryturach. Straciły nawet 70% podwyżki – teraz czas na sądy, RPO i Trybunał Konstytucyjny

Chodzi o kobiety z dwudziestu roczników, które w 1999 r. nie wybrały OFE i z tego powodu – nie mogły lub nie będą mogły skorzystać z prawa do ponownego przeliczenia wysokości ich emerytury, po osiągnięciu 65 roku życia, na podstawie art. 26c ustawy FUS (który wszedł w życie wiele lat po tym, jak podejmowały one decyzję co do OFE). Kobiety, które wybrały OFE (i w związku z tym – ZUS prowadzi im subkonto) na podstawie ww. przepisu – mogą natomiast uzyskać podwyżkę emerytury o nawet 71,2%. Poszkodowane emerytki, nie powinny pozostawać bezczynne – jest kilka sposobów na dochodzenie przez nie swoich praw.

Wyższa emerytura czy renta z ZUS w 2025 r. dzięki ERPO [co to, dla kogo i o co wnioskować?]

Emeryci i renciści mogą mieć wyższe świadczenia z ZUS, także w 2025 r. Prostym sposobem na to jest złożenie wniosku o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego, zatem złożenie do ZUSu wniosku ERPO. Oczywiście na każdy kwalifikuje się do takiej podwyżki. Analizujemy kto, kiedy i o co powinien wnioskować- bo opcji jest dużo.

REKLAMA

Zasiłek pielęgnacyjny nadal dochodem w pomocy społecznej

Zgodnie z aktualnymi przepisami zasiłek pielęgnacyjny stanowi dochód, który MOPS uwzględnia przy ubieganiu się o świadczenia z pomocy społecznej. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej aktualnie nie pracuje nad zmianą przepisów w tym zakresie. Tak wynika z odpowiedzi na petycję, która w tym roku wpłynęła do resortu rodziny.

4 maja też jest ważne święto. Komunikat dyrekcji Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA

Jakie święto obchodzimy 4 maja? Czy 4 maja to święto kościelne? Czego patronem był święty Florian? Z czego słynął św. Florian? Kiedy i gdzie Centralne Obchody Dnia Strażaka 2025?

W 2025 r. ZUS też zwróci nadpłatę składki zdrowotnej. Warunek to złożenie wniosku do 20 maja 2025 r.

Zbliża się ważny termin dla przedsiębiorców – 20 maja 2025 r. to ostatni dzień na rozliczenie składki zdrowotnej za 2024 rok. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i płacisz składki na ubezpieczenie zdrowotne, musisz uwzględnić to rozliczenie w dokumentach za kwiecień.

Wybory papieża: 135 kardynałów wybierze następcę papieża Franciszka. Jak przebiega konklawe?

135 kardynałów wybierze nowego papieża. Tak jak w 2013 r. Jak przebiega konklawe? Opowiada kardynał Rainer Maria Woelki, który uczestniczył w wyborze papieża Franciszka.

REKLAMA

Czy była żona dziedziczy po byłym mężu i na odwrót?

Jak rozwód wpływa na dziedziczenie po byłym małżonku? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego czy mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym, czy też ustawowym. Oto ważne przepisy!

Tysiąclecie Korony Polskiej: Warszawa, program na niedzielę, 27 kwietnia 2025 roku

Obchody Tysiąclecia Korony Polskiej odbędą się już w niedzielę, 27 kwietnia 2025 r. Warszawa stanie się centrum ogólnopolskich obchodów tysiąclecia koronacji Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski. W programie wyjątkowe wydarzenie o charakterze historyczno-kulturowym, na które wstęp będzie całkowicie bezpłatny. Czeka nas dzień pełen emocji, edukacji, zabawy i dumy narodowej. Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Prezesa Rady Ministrów.

REKLAMA