REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
777 zł składki zdrowotnej pracownika, 315 zł przedsiębiorcy (obaj zarabiają 10 tys. zł miesięcznie). Konstytucyjny paradoks? Czy różne kwoty składki są sprawiedliwe?
777 zł składki zdrowotnej pracownika, 315 zł przedsiębiorcy (obaj zarabiają 10 tys. zł miesięcznie). Konstytucyjny paradoks? Czy różne kwoty składki są sprawiedliwe?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.
rozwiń >

Konstytucyjne podstawy systemu daninowego w Polsce

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 84 stanowi, że „każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie”. Natomiast art. 32 Konstytucji gwarantuje równość wszystkich wobec prawa, zakazując dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym. Jednak w praktyce, składka zdrowotna w Polsce różni się znacznie w zależności od rodzaju zatrudnienia i wysokości osiąganych przychodów/dochodów.

Warto podkreślić, że przywołana powyżej zasada równości nie oznacza, że obciążenia publicznoprawne muszą być identyczne dla wszystkich obywateli. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie potwierdził, że zróżnicowanie obciążeń publicznoprawnych jest dopuszczalne, jeśli służy realizacji konstytucyjnych wartości i jest proporcjonalne do celów, którym ma służyć. Jaka jest więc rola składki zdrowotnej?

REKLAMA

Rola składki zdrowotnej

Składka zdrowotna pełni kluczową rolę w finansowaniu systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Jest to danina celowa, której głównym zadaniem jest zapewnienie obywatelom dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przeciwieństwie do podatków, które zasilają budżet państwa i mogą być wydatkowane na różne cele, składka zdrowotna jest dedykowana wyłącznie finansowaniu Narodowego Funduszu Zdrowia.

Warto podkreślić, że składka zdrowotna jest wyrazem solidaryzmu społecznego – wszyscy obywatele, niezależnie od statusu zawodowego, mają dostęp do tych samych świadczeń medycznych, a wysokość składki jest uzależniona od możliwości finansowych płatnika. Tym samym mają oni dostęp do takiej samej pomocy służby zdrowia niezależnie od tego, czy płacą jej 300 zł miesięcznie, czy 3 300 zł. Z drugiej jednak strony musimy pamiętać, że składka zdrowotna nie funkcjonuje w oderwaniu od innych danin publicznoprawnych.

Składka zdrowotna jako element całościowego systemu danin publicznych

Analizując wysokość składki zdrowotnej opłacanej przez pracowników i przedsiębiorców, należy pamiętać, że stanowi ona tylko jeden z elementów całego systemu danin publicznych. Pełna ocena obciążeń finansowych wymaga uwzględnienia wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne oraz podatku dochodowego.

Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę oraz przedsiębiorcy podlegają odmiennym zasadom opodatkowania i oskładkowania. Wynika to z różnych form prowadzenia działalności zarobkowej oraz związanych z tym ryzyk i korzyści. Nie ulega wątpliwości, że w większości przypadków przedsiębiorcy ponoszą ryzyko gospodarcze, inwestują własny kapitał, nie mają gwarantowanego wynagrodzenia, a ich dochód uzależniony jest od powodzenia prowadzonej działalności.

Porównanie obciążeń finansowych pracowników i przedsiębiorców

Aby rzetelnie porównać obciążenia pracowników i przedsiębiorców, poniżej przedstawiamy tabelę ilustrującą wysokość składek ZUS, składki zdrowotnej, podatku PIT oraz kwoty netto wynagrodzenia dla czterech poziomów przychodów/dochodów. W tabeli przedstawiliśmy jak będę prezentować się obciążenia miesięczne dla danego poziomu wynagrodzeń rocznych (w zaokrągleniu do pełnych złotych).

 

Umowa o pracę

JDG-19%

Ryczałt - 15%

5 000 PLN brutto miesięcznie (60 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

389,00 PLN

315,00 PLN

315,00 PLN

składki ZUS

685,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

188,00 PLN

646,00 PLN

503,00 PLN

wynagrodzenie netto

3 738,00 PLN

2 401,00 PLN

2 535,00 PLN

10 000 PLN brutto miesięcznie (120 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

777,00 PLN

315,00 PLN

315,00 PLN

składki ZUS

1 371,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

706,00 PLN

1 587,00 PLN

1 253,00 PLN

wynagrodzenie netto

7 147,00 PLN

6 451,00 PLN

6 785,00 PLN

15 000 PLN brutto miesięcznie (180 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

1 165,00 PLN

381,00 PLN

315,00 PLN

składki ZUS

2 057,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

1 762,00 PLN

2 537,00 PLN

2 003,00 PLN

wynagrodzenie netto

10 017,00 PLN

10 435,00 PLN

11 035,00 PLN

40 000 PLN brutto miesięcznie (480 000 PLN brutto rocznie)

składka zdrowotna

3 292,00 PLN

1 606,00 PLN

817,00 PLN

składki ZUS

3 421,00 PLN

1 646,00 PLN

1 646,00 PLN

PIT

9 325,00 PLN

7 287,00 PLN

5 753,00 PLN

wynagrodzenie netto

23 961,00 PLN

29 460,00 PLN

31 783,00 PLN

Mimo różnic w sposobie obliczania składek społecznych, pracownicy na umowie o pracę pokrywają wyższe zobowiązania i otrzymują niższe wynagrodzenie netto.

Należy jednak zauważyć, że pracownicy mają znaczące korzyści (nie związane akurat ze składką zdrowotną) – ochronę wynikającą z Kodeksu pracy (np. gwarantowany płatny urlop, „L4”) i wyższe świadczenia chorobowe i emerytalne. A w tym zapewnienie minimalnego wynagrodzenia za pracę, terminową wypłatę wynagrodzenia, ochronę przed dyskryminacją i mobbingiem, wynagrodzenie za nadgodziny, odpoczynek dobowy, urlop: wypoczynkowy, na żądanie, macierzyński, rodzicielski, ojcowski, zwolnienie na opiekę nad dzieckiem, zapewnienie bezpiecznego środowiska pracy. Ponadto Kodeks pracy zapewnia również ochronę kobiet w ciąży, młodocianych, pracowników w wieku przedemerytalny oraz działaczy związkowych. Patrząc na liczbę i rodzaj tych świadczeń, nie można nie brać ich pod uwagę analizując całokształt sytuacji.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zmiany od 2026 r.

Planowane zmiany w systemie składki zdrowotnej od 2026 roku mają na celu utrzymanie wspomnianego wcześniej solidaryzmu przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki prowadzenia działalności gospodarczej. Poniżej prezentujemy kilka kluczowych założeń:
1. Nowe progi dochodowe i przychodowe:

a) Skala podatkowa i podatek liniowy (19%):
- Do 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia: składka 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.
- Powyżej 1,5-krotności: dodatkowa składka 4,9% od nadwyżki.

b) Ryczałt:
- Do 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia: składka 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.
- Powyżej 3-krotności: dodatkowa składka 3,5% od nadwyżki.

2. Zniesienie odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego.

Więcej na ten temat zmian od 2026 r. w poniższym artykule:

Czy różne składki zdrowotne są sprawiedliwe? Nie ma jednej odpowiedzi

Analizując obciążenia finansowe pracowników i przedsiębiorców, należy uwzględnić kilka kluczowych aspektów:
1. Różnice w ryzyku gospodarczym – Przedsiębiorcy ponoszą pełne ryzyko prowadzonej działalności, nie mają gwarantowanego dochodu, a także sami muszą dbać o ciągłość zleceń i płynność finansową.
2. Zróżnicowanie w zależności od poziomu dochodów – Jak widać z przedstawionej tabeli, przy niższych dochodach korzystniejsza finansowo może być umowa o pracę, podczas gdy przy wyższych dochodach – działalność gospodarcza.
3. Stabilność zatrudnienia i przywileje pracownicze – Pracownicy etatowi korzystają z ochrony Kodeksu pracy, płatnego urlopu, zwolnień chorobowych, odpraw oraz innych przywilejów, których nie mają przedsiębiorcy (lub mają w ograniczonym zakresie).
4. Progresywny charakter składki zdrowotnej – Planowane zmiany od 2026 roku wprowadzają większą progresywność składki zdrowotnej, co może sprawić, że system będzie bardziej sprawiedliwy względem osób o niższych dochodach.

Podsumowując, nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy wyższa składka zdrowotna pracowników w porównaniu do przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest obiektywnie sprawiedliwa.

Należy jednak przyznać, że wyższa składka zdrowotna płacona przez pracowników jest zgodna z prawem i Konstytucją RP, ponieważ zasada równości wobec prawa dopuszcza odmienne traktowanie podmiotów różniących się istotną cechą, a różne formy aktywności zawodowej charakteryzują się odmienną specyfiką i ryzykami.

Konstytucyjna zasada sprawiedliwości społecznej realizowana jest poprzez całościowy system obciążeń publicznoprawnych, gdzie przy niższych dochodach korzystniejsza jest umowa o pracę, a przy wyższych – prowadzenie działalności gospodarczej. Całościowa analiza obciążeń pokazuje, że system zachowuje równowagę między różnymi formami aktywności zawodowej, realizując przy tym zasadę solidaryzmu społecznego, co potwierdza również Trybunał Konstytucyjny. Różnice w składce zdrowotnej są tylko jednym z elementów systemu, który jako całość realizuje konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa.

Autorzy: Michał Panek, Magdalena Marcińska - doradcy podatkowi - CRIDO

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ryszard Cyba (morderca pracownika biura PiS) zwolniony z zakładu karnego - przebywa w szpitalu psychiatrycznym

Ryszard Cyba skazany za zabójstwo Marka Rosiaka w biurze PiS w Łodzi w 2010 r. został zwolniony z zakładu karnego z uwagi na stan zdrowia. Nie oznacza to, że został uwolniony – poinformował rzecznik łódzkiego sądu okręgowego. Z więzienia Cyba trafił do DPS-u, a stamtąd do szpitala psychiatrycznego.

13 emerytura - terminy wypłat w 2025 roku

We wtorek 1 kwietnia pierwszej grupie emerytów i rencistów jest przekazywane dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, czyli tzw. trzynasta emerytura. To pierwsza transza tego świadczenia, w ramach którego 1,67 mld zł trafi tego dnia do 889 tys. osób. Co powinni wiedzieć uprawnieni do „trzynastki”, wyjaśnia ekspertka Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Aneta Adamiak z Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w centrali ZUS i apeluje do seniorów, którzy jeszcze nie mają kont bankowych, o ich założenie ze względów bezpieczeństwa.

Co ze starymi orzeczeniami po nowych wytycznych dla WZON i PZON? Kiedy zmiany dla osób niepełnosprawnych? Co z punkt 7 i 8?

Jestem mamą dziecka, u którego w badaniach przesiewowych zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni (SMA). Córka ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na 3 lata, prawomocne. Według nowych wytycznych wprowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej choroba córki jest na liście chorób, które kwalifikują do orzeczenia o niepełnosprawności do ukończenia 16 lat oraz przyznania 7 i 8 punktu orzeczenia. W związku z tymi zmianami pojawia się pytanie: czy mogę złożyć ponownie wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności, czy kolejne rozpatrzenie będzie możliwe dopiero pod koniec ustalonego okresu orzeczenia?

Znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu. Czym skutkuje w prawie karnym?

Przestępstwa są nagannymi, zabronionymi czynami. Ich popełnienie grozi określoną karą. Niemniej jednak sprawca nie zawsze będzie poddany karze. Co więcej, możliwa jest też sytuacja, w której takie zachowanie, choć wypełnia znamiona czynu określone w ustawie, to jednak w bardzo niewielkim stopniu narusza dobro chronione prawem i w konsekwencji nie będzie przestępstwem.

REKLAMA

Orzeczenia o niepełnosprawności w 2025 r. Jak długo są ważne? [FAQ]

Kwestia ważności niektórych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności rodzi szereg praktycznych wątpliwości. W artykule odpowiadamy na kilka najważniejszych pytań.

Jerzyki – naturalni pogromcy komarów. Czy te ptaki mogą skutecznie chronić nas przed owadami?

Walka z uciążliwymi komarami to temat powracający każdego lata. Coraz więcej miast decyduje się na ekologiczne rozwiązania, które są zarówno skuteczne, jak i przyjazne dla środowiska. Jednym z nich jest wspieranie jerzyków – ptaków potrafiących zjeść tysiące owadów dziennie. Jak wygląda akcja rozdawania budek lęgowych dla jerzyków i dlaczego warto wziąć w niej udział?

Masz wadę wzroku i prawo jazdy? Możesz dostać areszt, 1500 zł grzywny a nawet zakaz prowadzenia pojazdów jeśli nie stosujesz się do kodu na dokumencie

Jeśli masz wadę wzroku i jeździsz samochodem sprawdź swoje prawo jazdy. Chodzi o rewers i specjalne kody. Okazuje się, że na kierowców nakładane są wysokie grzywny a nawet odbierane są uprawnienia czy stosowany jest areszt, za to, że nie stosują się do wytycznych na dokumencie uprawniającym do poruszania się samochodem czy innym pojazdem mechanicznym.

MOPS czy ZUS? Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. [TABELA]

Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.

REKLAMA

Renta tytoniowa – czym jest, kto może się o nią ubiegać, na jakiej podstawie prawnej?

Renta tytoniowa to pojęcie, które choć w powszechnym użyciu nie funkcjonuje, coraz częściej pojawia się w kontekście dyskusji o świadczeniach z tytułu niezdolności do pracy. Choć alkoholizm jest uznawany za jedno z najpoważniejszych uzależnień, jego konsekwencje zdrowotne nie są jedynymi powodami przyznawania rent. W artykule wyjaśniamy, czym jest renta tytoniowa, kto może się o nią ubiegać oraz na jakiej podstawie prawnej można starać się o to świadczenie.

Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.

REKLAMA