Świadczenie wspierające jednak nadal na 7 lat. Nowe wytyczne wydawania orzeczeń dla osób niepełnosprawnych tego nie zmieniają

Idea jest taka, aby dzieci obciążone chorobami genetycznymi miały raz wydawane orzeczenie stałe na okres do 16 roku życia. I potem - także stałe orzeczenie o niepełnosprawności - dożywotnio.

Po co ocena orzecznicza jak się nic nie zmienia? Tak zapytał Pełnomocnik i wydał wytyczne

W przypadku możliwości zmiany funkcjonowania osoby orzekanej, orzeczenie o niepełnosprawności wydaje się na czas w nim określony, w przeciwnym razie na okres do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. Po upływie okresu, na jaki wydane zostało orzeczenie osoba winna być poddana kolejnej ocenie orzeczniczej ustalającej, czy w jej stanie funkcjonalnym nastąpiła progresja, regres, czy też nie.

W ustalaniu przewidywanego okresu trwania niepełnosprawności podstawowe znaczenie ma całościowa ocena rokownicza, która jest dokonywana przez skład orzekający w oparciu o analizę ustalonego i udokumentowanego stanu faktycznego. W funkcjonującym modelu niepełnosprawności poza naruszoną sprawnością organizmu, czyli kryterium medycznym, ocenie orzeczniczej podlega również skutek tego naruszenia i interakcja tak naruszonej sprawności organizmu ze środowiskiem w wymiarze społecznym i zawodowym. Przesłankę do podjęcia rozstrzygnięcia w zakresie okresu trwania niepełnosprawności stanowi więc ocena rokownicza biorąca pod uwagę prawdopodobieństwo wystąpienia zmiany w funkcjonowaniu osoby z naruszoną sprawnością organizmu ustalonego na dzień wydania orzeczenia.

Świadczenie wspierające dalej obowiązuje na 7 lat, choć nie wiadomo, czy to zgodne z Konstytucją RP

Ta logika prowadzi do wniosku, że podobnie powinno być z określaniem przez WZON poziomu potrzeby wsparcia przy świadczeniu wspierającym.

Od samego początku obowiązywania nowych przepisów o świadczeniu wspierającym do Sejmu, Senatu i rządu są kierowane petycje albo interpelacje z postulatem, aby wprowadzić osobą kategorię świadczenia wspierającego dla osób niepełnosprawnych, które maja stałe orzeczenie o niepełnosprawności.

1) Zasada "co 7 lat w WZON" jest niezgodna z Konstytucją, gdyż osoba niepełnosprawna ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na czas nieokreślony (dożywotnio). I prawa nabyte wynikające z tego dokumentu. A WZON ma prawo odebrania tych praw nabytych co 7 lat. Narusza to zasadę praw nabytych, zawartych w orzeczeniach o stopniu niepełnosprawności i orzeczeń o grupie inwalidzkiej wydawanych przez orzeczników ZUS na okres stały.

2) Zasada "Komisja co 7 lat w WZON" jest sprzeczna z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, która zalicza osoby posiadające orzeczenie ZUS o I grupie inwalidzkiej do stopnia znacznego niepełnosprawności, tym samym zalicza je do grupy najbardziej chorych – całkowicie niezdolnych do samodzielnej egzystencji i całkowicie niezdolnych do pracy. 

3) Decyzje o potrzebie wsparcia wydawane na potrzeby świadczenia wspierającego powinny być wydawane na ten sam okres, co wydane orzeczenia o grupie inwalidzkiej i stopniu niepełnoprawności osoby ubiegającej się o świadczenie wspierające. 

5) Osoby podsiadające orzeczenia ZUS i o stopniu o niepełnosprawności są pokrzywdzone przez zapisy ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.

Co można zmienić w świadczeniu wspierającym?

System wsparcia osób niepełnosprawnych działałby bardzo prosto.

1) Decyzje o poziomie wsparcia przy orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności i 

2) orzeczenia o grupie inwalidzkiej wydawane przez orzeczników ZUS na okres stały

- są wydane na ten sam okres co orzeczenia wydane przez ZUS o grupie inwalidzkiej.

W praktyce stałe świadczenie wspierające otrzymywałyby osoby niepełnosprawne otrzymujące dziś w WZON np. 90-100 punktów. Są możliwe dwa warianty modyfikacji systemu świadczenia wspierającego:

Wariant 1) Osoby nie rokujące na poprawę stanu zdrowia w ogóle nie stawałyby przed WZON i odpowiednimi komisjami - ocena stanu ich samodzielności byłaby oceniania przy okazji określania stopnia niepełnosprawności.

Wariant 2) Ocena stanu zdrowia przez WZON do poziomu potrzeby wsparcia odbywałaby się tylko raz.

Jakie są szanse na wdrożenie postulatów, aby świadczenie wspierające dla najbardziej poszkodowanych było na stałe?

Duże w odniesieniu do osób całkowicie niesamodzielnych (paraliż), definitywna utrata wzroku, słuchu i dotyczących trwałych deficytów intelektualnych. Co do innych przypadków strona rządowa upierając się przy 7-letnim terminie ważności świadczenia wspierającego wskazuje na postęp medycyny. Na postęp medycyny wskazuje Piotr Cieszewski, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych: