Unia Europejska zachęca do gromadzenia podstawowych zapasów (żywność, leki, woda) na co najmniej 72 godziny w razie sytuacji kryzysowej. Okazuje się bowiem, że według badań Eurobarometru obecnie 50 proc. obywateli UE po trzech dniach pozostałoby bez wody i jedzenia. Co zawiera nowa unijna strategia pod hasłem „Unia Gotowości”?
- Kryzysy, które wymusiły zmiany myślenia o bezpieczeństwie w UE. Są braki w wielu państwach
- Co to jest „Unia Gotowości”? To nowa strategi UE na czas kryzysu
- Najważniejsze elementy "Unii Gotowości": Przygotuj zapasy na 72 godziny
- Przyszłość w obliczu kryzysów
- UE oblicza korzyści z inwestycji w gotowość
Unia Europejska wprowadza nową strategię "Unia Gotowości", której celem jest zapewnienie większej odporności na kryzysy, takie jak pandemie, klęski żywiołowe, wojny i cyberataki. Komisja Europejska, wspólnie z szefową unijnej dyplomacji Kają Kallas, zaprezentowała szczegóły tej inicjatywy w dniu 26 marca br. Ma ona na celu przygotować zarówno instytucje, jak i obywateli na wszelkie nieprzewidziane sytuacje kryzysowe.
Kryzysy, które wymusiły zmiany myślenia o bezpieczeństwie w UE. Są braki w wielu państwach
Pandemia COVID-19, powodzie, susze, wojna w Ukrainie, a także rosnąca liczba ataków hybrydowych, w tym cyberataków i działań sabotażowych, uwidoczniły braki w przygotowaniach wielu państw członkowskich Unii.
Aby skutecznie stawić czoła przyszłym kryzysom, Unia Europejska zdecydowała się na opracowanie strategii „Unia Gotowości”. Ma to być kompleksowa odpowiedź na zagrożenia, które nie tylko destabilizują życie obywateli, ale również zagrażają funkcjonowaniu całej Wspólnoty.
Co to jest „Unia Gotowości”? To nowa strategi UE na czas kryzysu
„Unia Gotowości” to strategia, która zakłada wzmocnienie zdolności Unii Europejskiej do ochrony swoich mieszkańców w sytuacjach kryzysowych – zarówno przed zagrożeniami naturalnymi, jak i wywołanymi przez człowieka, takimi jak wojny czy cyberataki. Celem jest nie tylko szybka reakcja, ale także długoterminowe zapewnienie, że wszystkie podstawowe usługi i infrastruktura będą funkcjonować bez zakłóceń, nawet w czasie kryzysu.
Roxana Minzatu, komisarz ds. społecznych i gotowości, zaznaczyła, że "ta strategia ma na celu zapewnienie, że w obliczu kryzysu, wszystko będzie działać jak powinno, a my będziemy gotowi do szybkiego i skutecznego działania".
Zaś szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zaznaczyła, że "nowe realia wymagają nowego poziomu gotowości w Europie. Nasi obywatele, nasze państwa członkowskie i nasze przedsiębiorstwa potrzebują odpowiednich narzędzi do działania zarówno w celu zapobiegania kryzysom, jak i szybkiego reagowania w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej. Rodziny mieszkające w strefach powodziowych powinny wiedzieć, co robić, gdy wody wzrosną. Systemy wczesnego ostrzegania mogą zapobiec utracie cennego czasu przez regiony dotknięte pożarami. Europa jest gotowa wspierać państwa członkowskie i zaufanych partnerów w sąsiedztwie w ratowaniu życia i źródeł utrzymania".
Strategia "Unii Gotowości" obejmuje 30 kluczowych działań oraz szczegółowy plan ich realizacji. Na liście znalazły się: ochrona podstawowych usług UE, zwiększenie zapasów krytycznego sprzętu i materiałów, poprawa gotowości UE do zmian klimatycznych.
Najważniejsze elementy "Unii Gotowości": Przygotuj zapasy na 72 godziny
Nowa strategia UE koncentruje się na zintegrowanym podejściu uwzględniającym wszystkie zagrożenia, podejściu obejmującym całą administrację rządową, które skupia wszystkie odpowiednie podmioty na wszystkich szczeblach sprawowania rządów (lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym) oraz podejściu obejmującym całe społeczeństwo, skupiającym obywateli, społeczności lokalne i społeczeństwo obywatelskie, przedsiębiorstwa i partnerów społecznych, a także środowiska naukowe i akademickie. Główne cele i działania strategii "Unii Gotowości" obejmują:
Ochrona podstawowych funkcji społecznych Europy:
- Opracowanie minimalnych kryteriów gotowości dla podstawowych usług, takich jak szpitale, szkoły, transport i telekomunikacja.
- Usprawnienie gromadzenia zapasów krytycznego sprzętu i materiałów.
- Zwiększenie przystosowania się do zmiany klimatu i dostępności krytycznych zasobów naturalnych, takich jak woda.
Promowanie gotowości ludności:
- Zachęcanie społeczeństwa do przyjęcia praktycznych środków, takich jak utrzymanie podstawowych dostaw przez co najmniej 72 godziny w nagłych przypadkach.
- Włączenie lekcji gotowości do szkolnych programów nauczania i wprowadzenie Dnia Gotowości UE.
Wzmocnienie koordynacji reagowania kryzysowego:
- Utworzenie unijnego centrum kryzysowego w celu poprawy integracji między istniejącymi strukturami kryzysowymi UE.
Wzmocnienie współpracy cywilno-wojskowej:
- Prowadzenie regularnych ogólnounijnych ćwiczeń w zakresie gotowości, jednoczenia sił zbrojnych, ochrony ludności, policji, bezpieczeństwa, pracowników służby zdrowia i strażaków.
- Ułatwianie inwestycji w produkty podwójnego zastosowania.
Wzmocnienie zdolności prognozowania i przewidywania:
- Opracowanie kompleksowej oceny ryzyka i zagrożeń na szczeblu UE, która pomoże zapobiegać kryzysom takim jak klęski żywiołowe lub zagrożenia hybrydowe.
Zwiększenie współpracy publiczno-prywatnej:
- Utworzenie publiczno-prywatnej grupy zadaniowej ds. gotowości.
- Sformułuj protokoły awaryjne z firmami, aby zapewnić szybką dostępność podstawowych materiałów, towarów i usług oraz zabezpieczyć krytyczne linie produkcyjne.
Zacieśnienie współpracy z partnerami zewnętrznymi:
- Współpraca ze strategicznymi partnerami, takimi jak NATO, w zakresie mobilności wojskowej, klimatu i bezpieczeństwa, powstających technologii, cyberprzestrzeni, przestrzeni kosmicznej i przemysłu obronnego.
Unia Europejska apeluje do obywateli, żeby byli przygotowani na kryzys, zachęca do gromadzenia podstawowych zapasów (żywność, leki, woda) na co najmniej 72 godziny w razie sytuacji kryzysowej.
Przyszłość w obliczu kryzysów
Unijni urzędnicy zauważają, że w obliczu rosnących zagrożeń, Unia Europejska musi zmienić swoje podejście do bezpieczeństwa. „Musimy być bardziej proaktywni. Sama reakcja na kryzysy już nie wystarczy” – przyznali.
Ważnym elementem strategii jest usprawnienie systemów prognozowania nadchodzących kryzysów, co pozwoli na wcześniejsze zapobieganie niektórym z nich. Takie rozwiązania, jak prognozy kryzysowe, funkcjonują już w krajach skandynawskich, gdzie obywatele są dobrze przygotowani na sytuacje kryzysowe, posiadając m.in. instrukcje, jak przetrwać przez co najmniej 72 godziny.
UE oblicza korzyści z inwestycji w gotowość
Unia Europejska planuje również, aby inwestycje w prewencję były traktowane jako priorytet. Według unijnych szacunków, 1 euro wydane na prewencję może zaoszczędzić od 7 do 10 euro, które musiałyby zostać wydane na reagowanie w czasie kryzysu.
Szczegóły finansowania nowej strategii Komisja Europejska zamierza przedstawić w lipcu tego roku wraz z propozycją przyszłego wieloletniego budżetu Unii Europejskiej.
A zatem, nowa inicjatywa "Unia Gotowości" ma na celu przygotowanie Unii Europejskiej na wszelkie nieprzewidziane kryzysy, zarówno naturalne, jak i wywołane przez człowieka. W ramach tej strategii, kluczowym elementem jest nie tylko zwiększenie zapasów żywności, wody i leków, ale również edukacja obywateli oraz wzmocnienie współpracy między państwami członkowskimi. Dzięki tej strategii, Unia ma stać się bardziej odporną na kryzysy, a jej mieszkańcy lepiej przygotowani na sytuacje, które mogą zaskoczyć w każdej chwili.
Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce
Strategia gotowości. Co mówią urzędnicy UE?
"Obecnie stoimy w obliczu coraz większej liczby wyzwań w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego i coraz większej liczby ataków hybrydowych w naszej wspólnej europejskiej przestrzeni. Oczywiste jest, że Europa musi być silniejsza na wszystkich frontach i na każdym poziomie społeczeństwa. Zawsze lepiej zapobiegać kryzysom niż radzić sobie z ich konsekwencjami. Nasza strategia polega na stworzeniu kompleksowego obrazu zagrożeń, przed którymi stoimy, przygotowaniu obywateli, w tym poprzez zwiększenie ich świadomości ryzyka, zacieśnienie współpracy cywilno-wojskowej oraz ściślejszą współpracę z partnerami zewnętrznymi, w tym z NATO. Gotowość jest wyzwaniem dla całej administracji rządowej i całego społeczeństwa – dziś opowiadamy się za zbiorową reakcją" - powiedział Kaja Kallas, wysoka przedstawicielka Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz wiceprzewodnicząca Komisji.
"Niniejsza strategia jest skierowana do ludzi i społeczeństw, aby pomóc zapewnić, że w przypadku kryzysu wszystko działa tak, jak powinno, a my jesteśmy gotowi działać szybko i skutecznie. W tym celu potrzebujemy nowego sposobu myślenia o gotowości, aby każdy wiedział, co robić w każdej sytuacji awaryjnej, bez względu na jej charakter. Europa musi działać sprawnie, ściśle współpracując z państwami członkowskimi w celu zwiększenia wydajności, zaoszczędzenia czasu i ratowania życia. Ta strategia jest naszą polisą ubezpieczeniową, więc jesteśmy gotowi dbać o naszych ludzi, gdy najbardziej tego potrzebują" - stwierdziła Roxana Mînzatu, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw praw socjalnych, umiejętności, pracy wysokiej jakości oraz do spraw gotowości.
"Gotowość musi być wpleciona w tkankę naszych społeczeństw – każdy ma do odegrania swoją rolę. Dzisiejsze zagrożenia są szybkie, złożone i wzajemnie powiązane; nasza reakcja musi być bardziej proaktywna, bardziej zintegrowana i lepiej skoordynowana na szczeblu europejskim. Wykorzystując energię naszych instytucji, przedsiębiorstw i obywateli, możemy budować odporność i zapewnić, że Europa wyjdzie silniejsza z kryzysów" - powiedziała Hadja Lahbib, komisarz do spraw równości, gotowości i zarządzania kryzysowego.
Unijna strategia gotowości mająca na celu zapobieganie pojawiającym się zagrożeniom i kryzysom oraz reagowanie na nie. Komunikat, Brussels, 26 marca 2025 r.