Umowa deweloperska a umowa przedwstępna: Jakie są różnice i ryzyka prawne?

Umowa deweloperska a przedwstępna: Na co uważać przy zakupie mieszkania? Podstawowe różnice i ryzyka prawne / ShutterStock

Planujesz zakup mieszkania i stoisz przed wyborem odpowiedniej umowy? Umowa deweloperska i przedwstępna różnią się zakresem ochrony prawnej, obowiązkami stron oraz konsekwencjami w przypadku odstąpienia. Dowiedz się, jakie zapisy są kluczowe, by uniknąć ryzyka i zabezpieczyć swoje interesy.

Zakup mieszkania to jedna z najważniejszych decyzji życiowych, wymagająca nie tylko starannego wyboru nieruchomości, ale także dokładnej analizy umowy. Na rynku pierwotnym kluczową rolę odgrywa umowa deweloperska, która określa zasady zakupu lokalu w trakcie budowy. Z kolei na rynku wtórnym strony często zawierają umowę przedwstępną, regulującą przyszłą sprzedaż gotowego mieszkania. Oba dokumenty mają istotne konsekwencje prawne i finansowe, dlatego warto zwrócić uwagę na ich treść, formę oraz mechanizmy zabezpieczające interesy kupującego. Sprawdź, czym się różnią i na co szczególnie uważać przed podpisaniem.

Co to jest umowa deweloperska? Na co zwrócić uwagę?

Umowa deweloperska to dokument, który reguluje zasady transakcji sprzedaży lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego będącego w trakcie budowy bądź planowanego. Musi być zawarta w formie aktu notarialnego, co zapewnia nabywcy bezpieczeństwo. Nierzadko przewiduje różne etapy płatności, w zależności od postępu prac budowlanych. Kluczowym elementem umowy jest termin oddania nieruchomości i przeniesienia własności lokalu.

– Kupujący powinien zwrócić uwagę na wysokość zaliczek i terminy wpłaty, a także na zapisy dotyczące kar umownych za opóźnienia w realizacji inwestycji. Umowa powinna zawierać zasady dotyczące odbioru lokalu, w tym zgłaszania ewentualnych uwag – wylicza Artur Smoleń z wrocławskiego oddziału firmy PROFIT Development.

Na czym polega umowa przedwstępna? Ważne aspekty zakupu mieszkania z drugiej ręki

Umowa przedwstępna dotycząca lokali na rynku wtórnym jest regulowana kodeksem cywilnym i dotyczy co do zasady zakupu nieruchomości, która już istnieje i była wcześniej użytkowana. Umowa przedwstępna może być zawarta zarówno w formie pisemnej, jak i w formie aktu notarialnego, przy czym większe bezpieczeństwo dla stron zapewnia ta druga opcja.

Nabywca powinien dokładnie sprawdzić stan prawny nieruchomości, w tym wszelkie wpisy w księdze wieczystej (w szczególności obciążenia hipoteczne oraz służebności). Warto również zweryfikować, czy sprzedający jest jedynym właścicielem, a także upewnić się, że ma on prawo do sprzedaży nieruchomości oraz że nie istnieją w tym względzie żadne przeszkody prawne lub ograniczenia.

W umowie sprzedaży z drugiej ręki cena jest zazwyczaj ustalana na podstawie negocjacji pomiędzy stronami. Nabywca powinien zwrócić uwagę na sposób płatności oraz ewentualne zaliczki.

W przeciwieństwie do umowy deweloperskiej, nabywca powinien w tym przypadku samodzielnie ocenić stan techniczny mieszkania przed zakupem. Warto zainwestować w profesjonalną inspekcję techniczną nieruchomości, by uniknąć późniejszych problemów wynikających z ujawnienia się niedostrzeżonych wad.

Ważne

Nabywca musi dokładnie sprawdzić stan prawny nieruchomości, w tym obciążenia hipoteczne oraz prawo sprzedającego do jej sprzedaży. Dodatkowo, przed zakupem mieszkania z rynku wtórnego, warto zainwestować w profesjonalną inspekcję techniczną, by uniknąć ukrytych wad.

Jest większa transparentność i bezpieczeństwo przy zakupie od dewelopera

Porównując oba rodzaje umów, trzeba podkreślić, że zakup nieruchomości od dewelopera jest bardziej bezpieczny, ponieważ przepisy nakładają na niego określone obowiązki informacyjne, a umowy są bardziej jednolite i ustandaryzowane. W dodatku nabywca może sprawdzić firmę w Krajowym Rejestrze Sądowym, dowiedzieć się, czy ma płynność finansową, ocenić jej poprzednie inwestycje i zweryfikować opinie w sieci. O stosowaniu dobrych praktyk świadczy też przynależność dewelopera do organizacji branżowych. Największą w kraju jest Polski Związek Firm Deweloperskich.

– Co ważne, przed zawarciem umowy deweloperskiej sprzedający powinien doręczyć osobie zainteresowanej prospekt informacyjny wraz z załącznikami. Dokument ten zawiera informacje o sytuacji finansowej dewelopera, jego doświadczeniu, szczegółach inwestycji oraz jej sąsiedztwa, a także wiele innych wymaganych prawnie danych. Wszystko po to, by zapewnić bezpieczeństwo nabywcy – dodaje Artur Smoleń.

Pamiętaj, że jako potencjalny nabywca masz prawo zażądać od dewelopera udostępnienia odpisu z księgi wieczystej nieruchomości, kopii pozwolenia na budowę, sprawozdania finansowego czy projektu budowlanego. W przypadku zakupu mieszkania z drugiej ręki o wiele trudniej zweryfikować wiarygodność i rzetelność sprzedającego.

Ważne

Zakup nieruchomości od dewelopera jest bezpieczniejszy, ponieważ deweloperzy są zobowiązani do dostarczenia szczegółowych informacji o inwestycji, a nabywca ma dostęp do publicznych rejestrów, takich jak Krajowy Rejestr Sądowy. Dodatkowo, przed zawarciem umowy deweloperskiej, kupujący ma prawo zażądać dokumentów potwierdzających legalność inwestycji, co znacząco minimalizuje ryzyko.

Świadomy wybór i minimalizacja ryzyka przy zakupie mieszkania

Niezależnie od tego, czy kupujesz mieszkanie od dewelopera, czy z rynku wtórnego, pamiętaj, że ważne jest dokładne zapoznanie się z projektem umowy. Warto rozważyć także konsultację z prawnikiem specjalizującym się w tej dziedzinie. Niewątpliwie w przypadku umowy deweloperskiej formalności są bardziej przejrzyste, standaryzowane, a do tego masz łatwiejszy dostęp do informacji pozwalających realnie ocenić mieszkanie, które cię interesuje, co sprzyja minimalizowaniu ryzyka potencjalnych problemów i daje większą pewność co do jakości oraz stanu nabywanego „M”.

Na korzyść zakupu mieszkania z rynku pierwotnego przemawia również aktualna sytuacja na rynku nieruchomości. Deweloperzy sukcesywnie poszerzają swoją ofertę, wybór atrakcyjnych mieszkań jest spory, ceny utrzymują się na stabilnym poziomie, a w ramach wielu inwestycji proponowane są atrakcyjne rabaty lub korzystne systemy płatności.

Na co zwrócić uwagę przed zakupem mieszkania? Podsumowanie

Zakup mieszkania wiąże się z koniecznością podpisania odpowiedniej umowy, której treść ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa transakcji. W zależności od rodzaju nieruchomości – z rynku pierwotnego lub wtórnego – stosuje się inne rodzaje umów, z których każda niesie określone konsekwencje prawne.

Najważniejsze kwestie, na które należy zwrócić uwagę:

  • umowa deweloperska – wymaga aktu notarialnego, daje większe zabezpieczenie prawne, a deweloper ma obowiązek dostarczyć szczegółowe informacje o inwestycji;
  • umowa przedwstępna – może być zawarta w formie pisemnej lub notarialnej, warto dokładnie sprawdzić stan prawny nieruchomości oraz jej historię;
  • bezpieczeństwo transakcji – zakup od dewelopera jest bardziej uregulowany przepisami prawa, natomiast na rynku wtórnym kluczowa jest weryfikacja sprzedającego.

Podjęcie świadomej decyzji wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale także dokładnej analizy zapisów umowy. Niezależnie od wyboru warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże uniknąć ewentualnych problemów. Zakup mieszkania to duża inwestycja, dlatego warto zadbać o każdy szczegół, aby w przyszłości uniknąć nieprzewidzianych komplikacji.

Tabela porównawcza: Umowa deweloperska vs. umowa przedwstępna

Tabela podsumowuje podstawowe różnice między zakupem mieszkania od dewelopera a zakupem z rynku wtórnego, wskazując na aspekty formalne, bezpieczeństwo i ryzyko transakcji. Oto porównanie umowy deweloperskiej z umową przedwstępną.

CechaUmowa deweloperska (rynek pierwotny)Umowa przedwstępna (rynek wtórny)
Forma prawna

Akt notarialny – obowiązkowy

Może być pisemna lub notarialna

Bezpieczeństwo prawne

Wysokie – regulowane ustawą

Zależne od formy i zapisów umowy

Obiekt zakupu

Mieszkanie w trakcie budowy lub planowane

Gotowe, wcześniej użytkowane mieszkanie

Zaliczki i płatności

Płatność w transzach, zgodnie z harmonogramem budowy

Cena i zaliczki ustalane w negocjacjach

Możliwość odstąpienia

Tak, w określonych przypadkach (np. zmiana warunków umowy przez dewelopera)

Tak, ale może wymagać zwrotu zadatku lub odszkodowania

Weryfikacja sprzedającego

Możliwość sprawdzenia dewelopera w KRS, jego sytuacji finansowej i opinii

Konieczność sprawdzenia księgi wieczystej, hipoteki, zadłużeń

Zakres regulacji prawnej

Ustawa deweloperska określa prawa i obowiązki

Regulowana kodeksem cywilnym

Dodatkowe dokumenty

Prospekt informacyjny, pozwolenie na budowę, projekt budowlany

Odpis księgi wieczystej, akt własności, brak zaległości w opłatach

Ryzyko zakupu

Niższe – standardowe procedury i obowiązki informacyjne

Wyższe – zależne od rzetelności sprzedającego

Stan techniczny

Nowe mieszkanie, gwarancja dewelopera

Konieczna dokładna inspekcja techniczna

oprac. Adam Kuchta
rozwiń więcej
Prawo
Rząd pozbawi pracowników podwyżek za dwa miesiące? Tak w projekcie. Wyrównanie od 1 marca 2025 r.
26 mar 2025

Zimny prysznic dla pracowników samorządowych. Informuje o tym serwis prawo.pl. Prysznicem tym jest niekorzystna data wyrównania w 2025 r. Samorządowcy (zgodnie z wcześniejszymi obietnicami strony rządowej) liczyli na wyrównania od 1 stycznia 2025 r. Z najnowszego projektu odpowiedniego rozporządzenia wynika, że wyrównania będą dopiero od 1 marca 2025 r.

Należności sądowe – umarzanie, odraczanie i rozkładanie zapłaty na raty
26 mar 2025

Na należności sądowe w postępowaniu cywilnym składają się kwoty należne Skarbowi Państwa z tytułu kosztów sądowych oraz grzywien orzeczonych w postępowaniu cywilnym. Zasady i tryb ich pobierania, zwrotu, a także zasady ich umarzania, rozkładania na raty i odraczania określa ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2023.1144 t.j. ze zm.; dalej „u.k.s.c.”).

Zawieszenie egzekucji alimentów na wniosek dłużnika
26 mar 2025

Dla wielu uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych stanowią one jedyne lub główne źródło utrzymania. Gwarancja skuteczności egzekucji takich świadczeń jest niezmiernie istotna dla zapewnienia najbardziej potrzebującym godnego bytowania. Z drugiej strony, egzekucja prowadzona przez komornika sądowego jest dla dłużnika (zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych) poważnym obciążeniem z uwagi na dokonywane w jej toku zajęcia. Warto jednak wiedzieć, że w przypadku dłużnika dokonującego dobrowolnych wpłat możliwe jest zawieszenie takiego postępowania.

Sądy nie mogą uchylać wszystkich decyzji ZUS-u naruszających prawo. Konieczna zmiana art. 477¹⁴ § 2(1) kpc
26 mar 2025

W dniu 25 marca 2025 r. dr Katarzyna Kalata, radczyni prawna i założycielka Kancelarii Kalata specjalizująca się w prawie pracy i ubezpieczeniach społecznych, złożyła formalny wniosek legislacyjny w ramach obywatelskiej inicjatywy Sprawdzamy.com. Przedmiotem wniosku jest nowelizacja art. 477¹⁴ § 21 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: kpc), która ma umożliwić sądom powszechnym uchylanie każdej decyzji ZUS wydanej z rażącym naruszeniem przepisów prawa – niezależnie od jej rodzaju oraz od tego, kto jest jej adresatem.

PIBP: Podwyższenie zasiłku pogrzebowego: jesteśmy zadowoleni
26 mar 2025

Robert Czyżak, prezes Polskiej Izby Branży Pogrzebowej w odniesieniu do przyjętego przez Radę Ministrów i opracowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projektu ustawy przewidującego podwyższenie zasiłku pogrzebowego z 4000 do 7000 złotych wyraża zadowolenie. I zwraca uwagę, że proponowana podwyżka wysokości tego zasiłku już teraz nie pozwala na pokrycie kosztów związanych z organizacją uroczystości pogrzebowych, więc każda decyzja władz, aby podwyższyć tę kwotę to krok we właściwym kierunku.

Czy benefity pozapłacowe zastąpią podwyżki wynagrodzeń? Rola świadczeń pozapłacowych
26 mar 2025

Główną korzyścią z przyznawania świadczeń pozapłacowych jest zwiększenie motywacji i efektywności pracowników. Wielu pracodawców uważa także, że benefity są dobrą alternatywą dla podwyżek płac.

Rada Ministrów przyjęła zmiany w ważnym świadczeniu: Od 1 stycznia 2026 r. zasiłek pogrzebowy w wysokości 7 tys. zł, a nie 4 tys. zł, choć MRPiPS przyznaje, że nawet ta kwota nie pokryje wszystkich kosztów pogrzebu
26 mar 2025

W dniu 25 marca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, który zakłada zwiększenie kwoty zasiłku pogrzebowego z aktualnych 4 tys. zł do 7 tys. zł. To niewątpliwie zmiana w dobrym kierunku, choć samo MRPiPS przyznaje, że „nawet kwota zwiększona do 7000 zł nie będzie odpowiadała rzeczywistym, rynkowym kosztom pogrzebu i nie wystarczy na pokrycie wszystkich kosztów związanych z pochówkiem”.

Przedawnienie roszczeń pracowniczych. Czy choroba wstrzymuje bieg terminu przedawnienia?
26 mar 2025

Przedawnienie roszczenia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania. Zobowiązanie do świadczenia pozostaje nadal ważne pomimo upływu terminu przedawnienia - tyle tylko, że dłużnik może w razie wytoczenia sprawy sądowej podnieść zarzut przedawnienia i uchylić się w ten sposób od spełnienia świadczenia. Bieg przedawnienia wstrzymuje wystąpienie siły wyższej. Czy choroba pracownika jest taką siłą wyższą - wyjaśnia Sąd Najwyższy w postanowieniu z 11 grudnia 2024 r.

Osoby z zespołem Downa będą miały łatwiej uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe
25 mar 2025

Osoby z zespołem Downa i innymi rzadkimi chorobami będą miały łatwiej uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe. Zapewnia im to m.in. prawo do: świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku pielęgnacyjnego i ulg podatkowych.

Będzie znaczna podwyżka zasiłku pogrzebowego. Od kiedy? Ile?
25 mar 2025

Niezmieniany od 14 lat zasiłek pogrzebowy będzie podwyższony.

pokaż więcej
Proszę czekać...