Senat zdecydował: wiek emerytalny obniżony o 20 lat, ale tylko dla jednej grupy zawodowej

• Powszechny wiek emerytalny – ile obecnie wynosi?
• Senat podjął uchwałę, którą złożył do laski marszałkowskiej projekt ustawy zakładający obniżenie wieku emerytalnego dla jednej grupy zawodowej
• Kiedy nowe przepisy miałyby wejść w życie?

Powszechny wiek emerytalny – ile obecnie wynosi?

Od 1 października 2017 r. – zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – powszechny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jest to minimalny wiek, w którym można skorzystać z prawa do emerytury.

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., mogą zatem przejść na emeryturę na powyższych zasadach, jeżeli:

1. ukończyły powszechny wiek emerytalny, czyli wspomniane 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
2. mają opłacone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego lub ubezpieczenia emerytalnego i rentowych przynajmniej za 1 dzień (np. jako pracownik czy też osoba prowadząca działalność pozarolniczą) oraz
3. nie mają przyznanej emerytury z powodu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego.

Powyższe zasady przejścia na emeryturę nie dotyczą tylko ściśle określonych w ustawie wyjątków, o których mowa w art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także art. 88a ustawy z dnia 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela. W ramach powyższych przepisów szczególnych – na emeryturę, mogą przejść wcześniej m.in. górnicy, osoby zatrudnione w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze oraz nauczyciele.

Do powyższych grup zawodowych, które mogą przejść na emeryturę wcześniej niż przed ukończeniem 60 roku życia w przypadku kobiet i odpowiednio – 65 roku życia w przypadku mężczyzn – w związku z projektem ustawy opracowanym przez Senat – mają teraz szansę dołączyć tancerze zawodowi, którzy na chwilę obecną:

• nabywają prawo do emerytury powszechnej na ogólnych zasadach lub alternatywnie
• mogą skorzystać z możliwości przejścia na wcześniejszą tzw. emeryturę pomostową (zgodnie z ustawą z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych), w związku z tym, że zostali oni zaliczeni do pracowników wykonujących zawód, w którym praca jest pracą w szczególnych warunkach (związanych z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym), w wieku odpowiednio – 50 lat w przypadku kobiet i 55 lat w przypadku mężczyzn.

Senat podjął uchwałę, którą złożył do laski marszałkowskiej projekt ustawy zakładający obniżenie wieku emerytalnego dla jednej grupy zawodowej

Korzystając z przysługującej Senatowi inicjatywy ustawodawczej, przewidzianej w art. 118 Konstytucji RP – w dniu 13 marca 2025 r., złożył on do laski marszałkowskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych, której celem jest obniżenie wieku emerytalnego dla jednej grupy zawodowej – tancerzy zawodowych, do 40 lat w przypadku kobiet i odpowiednio – do 45 lat w przypadku mężczyzn, czyli – o 20 lat w dół, w stosunku do obecnie obowiązującego powszechnego wieku emerytalnego.

Zgodnie z projektowanym art. 50g, który ma zostać dodany do ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – emerytura tancerza zawodowego, ma przysługiwać pracownikowi, który:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn,
2. osiągnął wiek emerytalny w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia,
3. posiada co najmniej 20-letni okres zatrudnienia na zasadach określonych w projektowanym art. 50h (zgodnie z którym – za okres zatrudnienia tancerza zawodowego uważa się okresy pozostawania w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na stanowisku tancerza oraz okresy wykonywania zawodu tancerza na podstawie umowy zlecenia w zespołach baletowych lub zespołach tanecznych w instytucjach kultury, będące okresami składkowymi albo nieskładkowymi, z tym zastrzeżeniem, że okresy te uwzględnia się, jeżeli praca ta była wykonywania co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy lub co najmniej w tym wymiarze wykonywano zawód tancerza na podstawie umowy zlecenia; za okresy zatrudnienia tancerza zawodowego, uważa się ponadto okresy pozostawania w stosunku pracy lub okresy wykonywania zawodu tancerza na podstawie umowy zlecenia, w których mowa w zdaniu poprzedzającym, w czasie których pracownik pobierał zasiłek chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy),
4. nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Jak wynika z uzasadnienia ww. projektu – obniżenie wieku emerytalnego dla tancerzy zawodowych, ma spowodować, że nie będą oni przechodzili na wcześniejsze emerytury (tzw. pomostowe), a korzystali z prawa do przejścia na emeryturę powszechną, w ramach obniżonego wieku emerytalnego. Dlatego też – mają oni zostać wyłączeni z grupy zawodów, w których praca uznawana jest za pracę związaną z bardzo ciężki wysiłkiem fizycznym (zgodnie z art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych). Byłby to – w zasadzie – powrót do stanu prawnego sprzed 2009 r., kiedy to – na podstawie ustawy z dnia 27.09.1973 r. o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin – tancerze mieli prawo do przechodzenia na emerytury właśnie w wieku – 40 lat w przypadku kobiet i 45 lat w przypadku mężczyzn. Następnie – ustawą z dnia 17.12.1998 r. – wiek emerytalny tancerzy został podniesiony, a w 2009 r. wprowadzono możliwość przechodzenia przez nich na wcześniejszą emeryturę (w wieku odpowiednio – 50 lat w przypadku kobiet i 50 lat – w przypadku mężczyzn).

Senat argumentuje jednak, że – wykonywanie zawodu tancerza do chwili otrzymania uprawnień emerytalnych na obecnych zasadach – jest w zasadzie niemożliwe. Wynika to z tego, że – „Tancerze narażeni są na ciągłe kontuzje, a wyczerpujące treningi i częste występu wyniszczają ich organizmy. Są oni narażeni na znaczne przeciążenia układu ruchu, mięśni i stawów, a w szczególności kręgosłupa. Tancerze zawodowi już w wieku 40 lat mają kłopoty, nie tylko z uprawianiem zawodu, ale również poruszaniem się w ogóle. Ponadto badania naukowe wykazują, że tancerze zawodowi są szczególnie narażeni na osteoporozę.” Powyższe powoduje, że zawód ten znalazł się w poważnym kryzysie i niedobór tancerzy w polskich szkołach baletowych, musi być rekompensowany angażowaniem tancerzy z zagranicy. Wprowadzenie w życie proponowanych rozwiązań – ma zatem nie tylko poprawić sytuację socjalną tancerzy i ich rodzin, ale w dłuższej perspektywie – spowodować również zwiększenie zainteresowania zawodem tancerz i w efekcie – wzmocnienie polskich zespołów tanecznych i baletowych.

Kiedy nowe przepisy miałyby wejść w życie?

Zgodnie z projektem – nowe przepisy, obniżające wiek emerytalny dla tancerzy zawodowych, miałyby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. i zgodnie z przewidzianymi w projekcie przepisami przejściowymi – miałyby znajdować zastosowanie również przy ustalaniu prawa do emerytury osób, w stosunku do których postępowania w tym przedmiocie zostały wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy.

Na chwilę obecną – projekt został jednak dopiero co (tj. 13 marca br.) wniesiony (w ramach inicjatywy ustawodawczej Senatu) do Sejmu. Czeka go zatem jeszcze długa droga przez niemalże cały proces legislacyjny, zanim finalnie wyląduje (o ile w ogóle) na biurku Prezydenta. Posiada on jednak tę przewagę nad innymi projektami, że – na pewno będzie miał poparcie Senatu. W dniu 17 marca br. – projekt został skierowany do opinii sejmowego Biura Legislacyjnego, Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji (celem oceny jego zgodności z prawem UE) oraz do konsultacji społecznych, które potrwają do 16 kwietnia 2025 r. W ramach ww. konsultacji – każdy może zgłosić do niego swoje uwagi, wypełniając ankietę dostępną pod adresem: LINK.

Podstawa prawna:

• Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych (znak: RPW/9070/2025)
• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 986 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1696)

Polecamy: Kodek pracy 2025