Zasiłek chorobowy od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Kiedy ta zmiana wejdzie w życie? MRPiPS: Teraz nad projektem pracuje KERM

• Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy
• Finansowanie przez ZUS zasiłku chorobowego od 1. dnia niezdolności do pracy - kiedy ta zmiana?
• MRPiPS przygotowało OSR i propozycje zmian przepisów, pracuje nad tym Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów
• Trwają też prace legislacyjne nad uszczelnieniem systemu zwolnień lekarskich

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy

W obecnym stanie prawnym wynagrodzenie chorobowe należne jest pracownikowi za czas niezdolności do pracy, która trwa łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym (dotyczy osób do ukończenia 50 roku życia). 
Natomiast dla osoby która ukończyła 50 lat okres pobierania wynagrodzenia chorobowego wynosi 14 dni (14-dniowy okres wynagrodzenia chorobowego przysługuje od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym osoba ukończyła 50 lat). 

Okres 33 i 14 dni nie musi wystąpić nieprzerwanie, jest to łączny okres w danym roku kalendarzowym. Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest ze środków pracodawcy. Wynagrodzenie chorobowe wyłączone jest z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, FP i FGŚP, jednak nalicza się od niego składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Wynagrodzenie chorobowe stanowi przychód ze stosunku pracy dlatego płatnik jest zobowiązany naliczyć i pobrać od tego świadczenia podatek.

Natomiast zasiłek chorobowy wypłaca ubezpieczonemu ZUS (chyba że pracodawca jest płatnikiem zasiłków) kolejno od 34 lub 15 dnia niezdolności do pracy. Płatnika zasiłków ustala się na każdy rok osobno, sprawdzając liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego. Jeśli stan zatrudnienia jest powyżej 20 osób, płatnikiem zasiłków staje się firma, jeśli poniżej zasiłki wypłaca ZUS. 

Zasiłek chorobowy wypłacany jest przez okres:
182 dni albo ;
270 dni w przypadku, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą lub przypada w trakcie ciąży.

Dodatkowo, jeśli niezdolność do pracy powstała po ustaniu ubezpieczenia, czyli po zwolnieniu, zasiłek chorobowy przysługuje przez okres nie dłuższy niż 91 dni ( wyjątek to niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów oraz niezdolności spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży).

Więcej na ten temat w poniższych artykułach:

Finansowanie przez ZUS zasiłku chorobowego od 1. dnia niezdolności do pracy - kiedy ta zmiana?

W interpelacji nr 8423 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, jedna z posłanek pod koniec lutego br. przypomniała, że jedna z obietnic przedwyborczych Koalicji Obywatelskiej (słynne 100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów) obejmowała zapowiedź zmiany, dzięki której od pierwszego dnia nieobecności zasiłek chorobowy będzie wypłacany przez ZUS (punkt 35 ww. 100 konkretów: Pomożemy mikro przedsiębiorcom obniżyć koszty działalności: zasiłek chorobowy od pierwszego dnia nieobecności pracownika będzie płacił ZUS.).

Posłanka zauważyła też, że na razie MRPiPS nie przedstawiło konkretnego projektu zmian, które miałyby regulować tę kwestię. Zapytała więc:
1) Na jakim etapie prac jest realizacja 35. punktu z listy „100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów”?
2) Kiedy można spodziewać się wejścia w życie zmiany polegającej na opłacaniu przez ZUS zasiłku chorobowego od pierwszego dnia nieobecności pracownika?
3) Czy w planach ministerstwa jest podniesienie kwoty zasiłku chorobowego do 90 lub 100 procent?

Polecamy: Podstawa wymiaru zasiłków chorobowych. Zasady ustalania

MRPiPS przygotowało OSR i propozycje zmian przepisów, pracuje nad tym Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów

W dniu 17 marca 2025 r. na tę interpelację i pytania w niej zawarte odpowiedział (z upoważnienia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej) dr hab. Sebastian Gajewski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

"W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowano szczegółową ocenę skutków regulacji oraz odpowiednie propozycje zmiany przepisów mających na celu likwidację wynagrodzenia chorobowego i wprowadzenie zasady stanowiącej, że niezdolność do pracy pracownika od pierwszego dnia choroby będzie finansowana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obecnie projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw realizujący te założenia jest przedmiotem prac Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów" - poinformował Sebastian Gajewski.

"Należy zaznaczyć, że wprowadzenie zmian polegających na finansowaniu niezdolności do pracy pracowników od pierwszego dnia ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych spowoduje wzrost wydatków funduszu chorobowego, który obecnie pozostaje funduszem deficytowym. Wprowadzenie zmian skutkować może również wzrostem nieuzasadnionej absencji chorobowej. Wprowadzenie nowych przepisów wymaga zatem również istotnych zmian w obszarze orzecznictwa lekarskiego, które umożliwią zwiększenie efektywności kontroli zaświadczeń lekarskich, a także zmian w zakresie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich" - wskazał Podsekretarz Stanu w MRPiPS.
I dodał: Dalsze procedowanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw możliwe będzie po odpowiednich rozstrzygnięciach Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i wpisie do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów" - dodano.

A więc jak widać konkretów jest niewiele. Prace - jak informuje MRPiS - trwają. Ale nawet nie wskazano przybliżonego terminu przyjęcia tego projektu. Z pewnością jest to dość kosztowna zmiana, na którą obecnie nie stać budżetu państwa. Można przypuszczać, że - o ile w ogóle ta obietnica wyborcza zostanie spełniona - to raczej nie stanie się to w 2025 roku.

Trwają też prace legislacyjne nad uszczelnieniem systemu zwolnień lekarskich

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej poinformował także, że zakończono uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (UD114). W projekcie tym znalazły się propozycje reform orzecznictwa lekarskiego, kontroli wystawiania zaświadczeń lekarskich oraz kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich. (UD114). Zmiany te mają na celu zapobieżenie nadużyciom w przypadku nieprawidłowości w orzekaniu o niezdolności do pracy, wystawianiu i wykorzystaniu zwolnień lekarskich. Projekt ten został skierowany pod obrady Komitetu do spraw Cyfryzacji, a po podjęciu przez ten organ decyzji trafi do następnego etapu prac legislacyjnych.

W odpowiedzi na interpelację - dość niestety lakonicznej - tego wprost nie powiedziano ale jasne jest, że ew. wprowadzenie ww. obietnicy wyborczej będzie możliwe dopiero po uszczelnieniu systemu zwolnień lekarskich. O ile to w ogóle jest możliwe.