W 2026 r. utrudnienia w budowie domów. Nie tylko najdalej 1,5 km do szkoły podstawowej (w mieście - na wsi 3 km). Blisko domu musi być (nie dalej niż 3 km) o powierzchni 20 ha park, ogródek jordanowski albo las. Park i ogródek jordanowski muszą mieć infrastrukturą. Te zasady miały być wdrożone najpóźniej od 1 stycznia 2026 r. (decyzja rządu premiera M. Morawieckiego). Ostateczna data to połowa 2026 r. (decyzja rządu premiera D. Tuska). Ważne zastrzeżenie - dana gmina może nowe zasady wdrożyć wcześniej niż 30 czerwca 2026 r.
Limity dla budowy domu w 2026 r. Dom musi być blisko szkoły i jednocześnie 20 ha parku, ogrodu jordanowskiego, lasu i szkoły podstawowej.
Co to jest obszar zieleni publicznej?
Są dwa rodzaje „zieleni publicznej” w tej ustawie:
Rodzaj 1 - teren o powierzchni nie mniejszej niż 0,05 ha pokryty roślinnością, wyposażony w infrastrukturę techniczną i rekreacyjną, w szczególności park, zieleniec, ogród jordanowski lub zabytkowy. Musi to być więcej obszar ZAGOSPODAROWANY. Dlatego nie traktuje się jako „zieleni publicznej” roślin towarzyszących drogom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym oraz obiektom przemysłowym.
Rodzaj 2 - las, o którym mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach. Sięgamy więc do tego przepisu. Lasem w rozumieniu tej ustawy jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub przejściowo jej pozbawiony:
a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo
c) wpisany do rejestru zabytków.
Powyższe limity 0,05 ha albo 0,1 ha wydają się niegroźne. To są jednak tylko pewne klocki (jak w Lego). Zostały zwiększone do .... 20 ha (wiele klocków). O czym poniżej.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Gminne standardy urbanistyczne
Gminy uchwalają tzw. „plany ogólne”. Można budować dom jednorodzinny tam, gdzie plan pozwala. To dopiero pierwszy etap – mieć działkę tam, gdzie plan pozwala. Drugi to sprawdzić odległości. Dom jednorodzinny musi być jednocześnie w zgodzie z planem ogólnym i w odpowiedniej odległości do:
1) szkoły podstawowej (1,5 km – limit dla miasta albo 3 km – limit dla wsi)
2) obszaru zielonego (1,5 km albo 3 km). Te limity są takie same dla wsi i miasta.
UWAGA! Obszar zielony musi mieć odpowiedni dużą powierzchnię. To jest aż 20 ha dla odległości 3 km od domu.
Jakie limity odległości do szkoły dla budowy domu w 2026 r. na wsi i w mieście
Przez zapewnienie dostępu do szkoły podstawowej rozumie się położenie działki ewidencyjnej w odległości nie większej niż:
1) 1500 m w miastach,
2) 3000 m poza miastami
- liczonej jako droga dojścia ogólnodostępną trasą dla pieszych od granicy tej działki do budynku szkoły podstawowej (nie liczymy tego w linii prostej).
WAŻNE! Gmina może zmienić te limity w drodze odpowiedniej uchwały.
Jeżeli więc w gminie jest jedna szkoła a dojazd do niej wynosi 8 km od granicy gminy, to gmina może ustanowić limit odległości np. na 5 km do tej szkoły podstawowej.
Jakie limity odległości do parku, ogródka jordanowskiego, lasu dla budowy domu w 2026 r. na wsi i w mieście
Przez zapewnienie dostępu do obszarów zieleni publicznej rozumie się położenie działki ewidencyjnej w odległości nie większej niż:
1) 1500 m od obszarów zieleni publicznej o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 3,0 ha oraz
2) 3000 m od obszaru zieleni publicznej o powierzchni nie mniejszej niż 20 ha
- liczonej jako droga dojścia ogólnodostępną trasą dla pieszych od granicy tej działki do granicy obszaru zieleni publicznej.
WAŻNE! Gmina może zmienić te limity 1,5 km i 3 km w drodze odpowiedniej uchwały. Ma jednak ograniczenia co do postąpienia w podobny sposób z wielkością terenów zielonych. Może je jedynie zmniejszyć np. o 50%.
Gmina wiejska zwiększyła 3 km limit odległości z ustawy do 8 km i zmniejszyła powierzchnię lasu do 10 ha.
Podstawa prawna dla powyższych tez
To art. 13f. ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
link do ustawy nowelizującej uchwalonej w połowie 2023 r. (poprzedni rząd) i wchodzącej etapami w życie w okresie kilku lat. Jest to USTAWA z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Poz. 1688).
Obecny rząd przesunie ostateczne daty dla nowych zasad na połowę 2026 r.