11 lutego br. Prezes GUS ogłosił komunikat, z którego wynikają ostatnie brakujące dane potrzebne do wyliczenia rzeczywistego wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. (tj. komunikat w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r.). Wynika z niego, że w tym roku, świadczenia emerytalno-rentowe nie wzrosną nawet o prognozowane dotychczas 5,82 proc.
- Czym jest wskaźnik waloryzacji emerytur i rent?
- Na czym polega waloryzacja emerytur i rent?
- Dotychczasowy, prognozowany wskaźnik waloryzacji emerytur i rent
- Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – zgodnie z komunikatem Prezesa GUS – będzie niższy od prognozowanego
Czym jest wskaźnik waloryzacji emerytur i rent?
Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – wskaźnik waloryzacji emerytur i rent to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Na czym polega waloryzacja emerytur i rent?
Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych jest odpowiedzią na spadek siły nabywczej pieniądza spowodowany głównie przez inflację. Ma ona na celu urealnienie wartości wypłacanych świadczeń w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, dostosowując – w sposób ciągły – wartość wypłacanych świadczeń do zmian cen.
Emerytury i renty (oraz niektóre dodatki do nich, jak np. dodatek pielęgnacyjny czy dodatek dla sierot zupełnych oraz świadczenia i zasiłki przedemerytalne) podlegają corocznej waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten – jak już zostało wspomniane powyżej – odpowiada średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. W przypadku braku porozumienia w ramach tych negocjacji – wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, w danym roku, określa rozporządzenie Rady Ministrów.
W 2025 r. – wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – została ustalona na poziomie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Rzeczywisty wskaźnik rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych opiera się na danych dotyczących faktycznego wykonania w zakresie inflacji i realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (ogłaszanych w komunikatach Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego).
Dotychczasowy, prognozowany wskaźnik waloryzacji emerytur i rent
Zgodnie z projektem budżetu na rok 2025 – szacowany wskaźnik waloryzacji emerytur i rent opiewał na ok. 105,82%, co oznaczało, że od 1 marca br. – emerytury, renty (i dodatki do nich) – miałyby wzrosnąć o 5,82%.
Z komunikatu Prezesa GUS z dnia 11 lutego 2025 r. w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r. – wynika jednak, że ostateczny wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r., będzie niższy od prognozowanego.
Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – zgodnie z komunikatem Prezesa GUS – będzie niższy od prognozowanego
Do wyliczenia rzeczywistego wskaźnika rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych – jak zostało już wspomniane powyżej – potrzebne są dane z dwóch komunikatów Prezesa GUS:
- dotyczące faktycznego wykonania w zakresie inflacji oraz
- dotyczące realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Pierwszy z powyższych komunikatów, to – komunikat Prezesa GUS z dnia 15 stycznia 2025 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r., zgodnie z którym – średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. w stosunku do 2023 r. wyniósł 103,6 (wzrost cen o 3,6%).
Drugi z ww. komunikatów – w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r. – został przez Prezesa GUS ogłoszony w dniu 11 lutego br. Zgodnie z nim – realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r., w stosunku do 2023 r., wyniósł 9,5%.
W związku z tym, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent to: średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym (a zatem wspomniane powyżej 3,6%), zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (a zatem – zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – o równe 20% ze wspomnianego powyżej 9,5%) – należy spodziewać się, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r., wyniesie 5,5% (tj. 3,6%+1,9%). Świadczenia emerytalno-rentowe nie wzrosną zatem, w tym roku, o prognozowane 5,82%, a o 5,5%.
Ostateczny wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – zgodnie z art. 89 ust. 6 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – zostanie jednak ogłoszony w komunikacie ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (tj. aktualnie – Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej), w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Prezesa GUS komunikatu w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r, a zatem – do dnia 14 lutego 2025 r.
Waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest z urzędu, co oznacza, że nie będzie trzeba składać w tej sprawie żadnego wniosku do ZUS. Każdy emeryt i rencista otrzyma z ZUS decyzję z informacją o nowej wysokości swojego świadczenia.
Sprawdź »> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 1122)
- Komunikat Prezesa GUS z dnia 15.01.2025 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r.
- Komunikat Prezesa GUS z dnia 11.02.2025 r. w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r.