O tym mało kto wie: co się należy po zmarłej osobie? Nie chodzi o pieniądze z OFE i o rentę wdowią
REKLAMA
REKLAMA
- Odszkodowanie i zadośćuczynienie - jaka podstawa prawna?
- Do jakiego sądu złożyć pozew?
- Milionowe odszkodowania i zadośćuczynienia. Kwoty powinny być adekwatne do doznanych cierpień
- PRZYKŁADY SPRAW I WYGRANYCH KWOT ZADOŚĆYCZYNIENIA I ODSZKODOWANIA ZA REPRESJE W POLSKICH SĄDACH OD SKARBU PAŃSTWA
- Zasada umiarkowanego rozmiaru zadośćuczynienia. Świadczenie zależy też od stopy życiowej
- Jak uzyskać odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje? Kto jest uprawniony?
- Upamiętnienie osoby niesłusznie represjonowanej
- Co jest potrzebne w sprawie?
Społeczeństwo już wie, że po zmarłym członku rodziny, jeżeli byliśmy wskazani jako uposażeni, należą się pieniądze z OFE. Nasz portal też o tym pisał, ale teraz czas na inną nowinkę prawno-sądową!
REKLAMA
Jak pokazuje poniższa analiza w Polsce coraz więcej toczy się spraw o odszkodowania i zadośćuczynienia. Nie tylko w USA ale i w Polsce zapadają naprawdę znaczące kwoty. Nie mówi się o tym dużo i głośno, ale czas zacząć. W Polsce od Skarbu Państwa należy się odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznane szkody i represji. Zapadają już wyroki i to jak na polskie warunki bardzo korzystne, bo nawet na ponad 2 000 000 zł czy 600 000 lub 300 000 zł. Co istotne roszczenia przechodzą na najbliższą rodzinę: na małżonka, dzieci i rodziców. Sprawę łatwo wygrać. Po te pieniądze trzeba tylko sięgnąć, są w zasadzie gwarantowane jeśli tylko ma się wymagane dokumenty, a wcale nie tak trudno je zdobyć.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie - jaka podstawa prawna?
Podstawą prawną do uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienia jest ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 442, dalej jako: ustawa). Mogłoby się wydawać, że ustawa jest stara i nie dotyczy wielu z nas, ale to błędne myślenie. Jeszcze w 2024 r. ustawa była nowelizowana. To fakt przepisy ustawy mogą się wydawać enigmatyczne, ale nie trzeba czytać całej ustawy i powoływać się na wszystkie przepisy. Aby uzyskać świadczenie od Skarbu Państwa tak naprawdę należy zgromadzić dokumentację i napisać pozew. Nie jest to szczególnie skomplikowane i warto spróbować. My podpowiadamy jak to zrobić oraz przytaczamy sprawy w jakich zapadały takie wyroki.
Do jakiego sądu złożyć pozew?
Żądanie odszkodowania i zadośćuczynienia należy zgłosić w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie. Sąd ten jest właściwy do rozpoznania sprawy.
Milionowe odszkodowania i zadośćuczynienia. Kwoty powinny być adekwatne do doznanych cierpień
Niedawno przed Sądem Najwyższym - Izba Karna zapadł ważny wyrok z dnia 3 lipca 2024 r., I KA 1/24. To pokazuje tylko, że te sprawy w sądach się na bieżąco toczą. Sąd odniósł się do zadośćuczynienia i odszkodowania, stwierdzając, że w różnych sprawach zasądzane są zadośćuczynienia w różnej wysokości. Samo w sobie nie narusza to zasady równości wobec prawa. Ustawodawca nie sprecyzował sformalizowanych kryteriów, które pozwoliłyby w taki sam sposób kompensować krzywdy doznane przez osoby uprawnione do dochodzenia zadośćuczynienia. Powyższe powoduje, że sądy rozstrzygają sprawy te według swojego uznania, analizując odrębne okoliczności każdej z nich, dokonują własnych, swobodnych ocen, bacząc aby zasądzane kwoty były adekwatne do doznanych cierpień. Wprowadzenie jednolitych kryteriów, w oparciu o które można by rozstrzygać te sprawy, w sytuacji istnienia tak wielu zmiennych, jest niemożliwe. Tak więc ustalenie, jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest "odpowiednia", należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Istotne jest to, aby wszystkie relewantne okoliczności sprawy zostały wzięte pod uwagę (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - II Wydział Karny z dnia 6 sierpnia 2024 r., II AKa 120/24).
PRZYKŁADY SPRAW I WYGRANYCH KWOT ZADOŚĆYCZYNIENIA I ODSZKODOWANIA ZA REPRESJE W POLSKICH SĄDACH OD SKARBU PAŃSTWA
Ponad 2 000 000 zł odszkodowania i zadośćuczynienia od Skarbu Państwa. TAKIE KWOTY TEŻ PADAJĄ W POLSKICH SĄDACH!
Wyrokiem z 1 kwietnia 2022 r., Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt III Ko 442/21, z wniosku E. Ś. o zadośćuczynienie i odszkodowanie za doznana krzywdę i szkodę wynikłą w związku z wykonaniem wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego we Wrocławiu z 30 listopada 1948 r., sygn. akt (..) - wobec jego ojca J.B., na podstawie art. 8 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy E.Ś. (córki J.B.) tytułem zadośćuczynienia kwotę 1.000.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku oraz tytułem odszkodowania kwotę 1.088,447,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku, w pozostałej części roszczenie oddalił.
Żądali 33 000 000 zł a wygrali tylko 633 333 zł
Zasądzona na rzecz wnioskodawców tytułem zadośćuczynienia kwota łączna 633.333,33 złotych z pewnością nie jest rażąco niska i nie ma charakteru symbolicznego, lecz przedstawia realnie odczuwalną wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy trafnie zarazem uznał, że kwota zadośćuczynienia żądana przez pełnomocnika wnioskodawców, w wysokości ponad 31 milionów złotych za 194 dni pozbawienia wolności, gdy dla porównania w sprawie rotmistrza P. zażądano 26 milionów złotych za 383 dni, była wręcz rażąco zawyżona i na gruncie niniejszej sprawy brak było podstaw do ustalenia go w tak ogromnej w polskich realiach ekonomicznych kwocie. (zob.
Po 300 000 zł dla każdego poszkodowanego członka rodziny
Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 5 czerwca 2023 r. w sprawie o sygn. akt Żo. (Un.) 3/21 zasadził od Skarbu Państwa na rzecz każdego z następców prawnych (spadkobierców) zmarłej wnioskodawczyni M. G. z domu F. kwoty po 300.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z wydania przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w dniu 25 listopada 1950 roku wyroku skazującego represjonowaną I. F. na karę łączną 10 lat więzienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty prawomocności wyroku do chwili zapłaty.
Ponad 2 000 000 zł roszczenia i kilkadziesiąt tysięcy wygranej
Wnioskiem z dnia 3 grudnia 2021 r. pełnomocnik wnioskodawczyni B.L., w oparciu o przepisy ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej ustawa lutowa), zwrócił się o zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni od Skarbu Państwa dodatkowego odszkodowania za poniesioną szkodę w kwocie 2 140 201,02 zł za okres pozbawienia wolności oraz konsekwencji społecznych, zawodowych i osobistych skazania z powodów politycznych oraz kwoty 1 163 559, 07 zł za okres pozbawienia wolności oraz konsekwencji społecznych, zawodowych i osobistych skazania z powodów politycznych. Z wniosku wynikało, że dochodzone roszczenia związane są z pozbawieniem wolności E.K. na podstawie wyroku byłego Wojskowego Sądu Rejonowego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 1951 r., sygn. akt Sr 532/51. Wniosek ten był modyfikowany w toku postępowania. Ostatecznie w sprawie powód wygrał znacznie mniej bo tylko kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Po 300 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę
Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 5 czerwca 2023 r. w sprawie o sygn. akt Żo. (Un.) 3/21 zasadził od Skarbu Państwa na rzecz każdego z następców prawnych (spadkobierców) zmarłej wnioskodawczyni M. G. z domu F. kwoty po 300.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z wydania przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w dniu 25 listopada 1950 roku wyroku skazującego represjonowaną I. F. na karę łączną 10 lat więzienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty prawomocności wyroku do chwili zapłaty.
Zasada umiarkowanego rozmiaru zadośćuczynienia. Świadczenie zależy też od stopy życiowej
Jak widać kwoty zasądzanych świadczeń są różne. Co sąd to inna ocena sprawy. Obowiązuje bowiem taka zasada, jak zasada umiarkowanego rozmiaru zadośćuczynienia łączy się z wysokością stopy życiowej społeczeństwa, gdyż zarówno ocena, czy jest ono realne, czy nie nadmierne, pozostawać musi w związku z poziomem życia. Takim orientacyjnym punktem odniesienia może być i jest przyjmowana w orzecznictwie przeciętna stopa życiowa czy poziom życia ilustrowana wskaźnikiem zobiektywizowanym, powszechnym, a więc średnim miesięcznym wynagrodzeniem, pozwalając w pewien sposób obiektywizować przyznane zadośćuczynienie, które z natury rzeczy ma subiektywny wymiar (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - II Wydział Karny z dnia 13 lipca 2023 r., II AKa 107/23).
Jak uzyskać odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje? Kto jest uprawniony?
Kto jest uprawniony do takich świadczeń? Osoby, które aktywnie działały na rzecz niepodległości Państwa Polskiego, walczyły z okupantem niemieckim, działały w podziemiu i opozycji i były z tego powodu represjonowane w okresie od 1 stycznia 1944 do 31 grudnia 1989 r. W zakresie osób:
- Pozbawionych życia. W przypadku śmierci represjonowanego, prawo do odszkodowania przechodzi na jego najbliższych: małżonka, dzieci i rodziców. To zwykle te osoby dochodzą świadczeń w sądach.
- Skierowanych do służby wojskowej (01 listopada 1982-28 lutego 1983). Służbę do której odbycia została powołana za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (art. 8a ustawy)
- dziecku matki pozbawionej wolności, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, które przebywało wraz z matką w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia lub którego matka w okresie ciąży przebywała w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia (art. 8b ustawy)
- Internowanych
- Skazanych wyrokiem (osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, przysługuje wobec Skarbu Państwa przewidziane w art. 8 ust. 1 ustawy roszczenie odszkodowawcze za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców).
- Aresztowanych / zatrzymanych
- Zesłanych w głąb ZSRR po 1944 roku
Upamiętnienie osoby niesłusznie represjonowanej
Bez względu na zadośćuczynienie i odszkodowanie sąd ma prawo zasądzić od Skarbu Państwa pokrycie części lub całości kosztów symbolicznego upamiętnienia osoby niesłusznie represjonowanej, jeśli jej śmierć nastąpiła w wyniku wykonania orzeczenia uznanego za nieważne.
Co jest potrzebne w sprawie?
Z pewnością należy zgromadzić niezbędną dokumentację, będzie to m.in. dokumentacja z Instytutu Pamięci Narodowej (IPN). W sprawie istotne znaczenie ma orzeczenie, które zapadło w stosunku do danej osoby. Zgodnie z ustawą, za „nieważne orzeczenie” uważa się orzeczenie wydane przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub przez organy pozasądowe w okresie od rozpoczęcia ich działalności na ziemiach polskich, począwszy od 1.1.1944 r. do 31.12.1989 r., jeżeli czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego albo orzeczenie wydano z powodu takiej działalności, jak również orzeczenia wydane za opór przeciwko kolektywizacji wsi i obowiązkowym dostawom.
Jeżeli dana osoba lub członek jej rodziny była działaczem antykomunistycznym, była odosobniona i izolowana w czasie stanu wojennego, była prześladowana i represjonowana w czasach PRL może otrzymać naprawdę wysoką rekompensatę w polskim sądzie. Te odszkodowania i zadośćuczynienia za represje dla są nie tylko poszkodowanych w latach 1944-1989 i dla ich członków rodziny, których bliscy nie żyją.
Ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 442)
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA
