Kto powinien płacić za pobyt w DPS osoby ubezwłasnowolnionej? Samorządowcy proponują zmianę przepisów

• Opłata za DPS - propozycja zmiany ustawy o pomocy społecznej
• Jak jest teraz?

Opłata za DPS - propozycja zmiany ustawy o pomocy społecznej

Śląski Związek Gmin i Powiatów wypracował stanowisko w sprawie potrzeby zmiany ustawy o pomocy społecznej w zakresie finansowania kosztów pobytu osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej. Jak zaznaczono, chodzi o sprawiedliwy podział obciążeń finansowych między jednostkami samorządu terytorialnego.

Zgodnie z zaproponowanymi przez samorządowców przepisami, „w przypadku osób ubezwłasnowolnionych całkowicie, umieszczonych w domu pomocy społecznej na wniosek opiekuna prawnego zamieszkałego na terenie innej gminy niż miejsce faktycznego zamieszkania ubezwłasnowolnionego, gmina miejsca faktycznego zamieszkania osoby ubezwłasnowolnionej jest zobowiązana do zwrotu kosztów poniesionych przez gminę właściwą według miejsca zamieszkania opiekuna prawnego związanych z pobytem w domu pomocy społecznej”. Spory kompetencyjne w tym zakresie miałby rozstrzygać sąd administracyjny.

„Proponowana zmiana ma na celu doprowadzenie do sytuacji, w której koszty pobytu osoby ubezwłasnowolnionej w DPS lub schronisku ponosi gmina faktycznego miejsca jej zamieszkania, a nie opiekuna prawnego. Drugim rozwiązaniem problemu mogłaby być nowelizacja przewidująca możliwość rekompensaty kosztów między gminami w takich sytuacjach” – wskazano w stanowisku.

Jak jest teraz?

Zdaniem samorządowców obecny porządek prawny, zgodnie z którym to gmina miejsca zamieszkania opiekuna prawnego ponosi koszty, mimo że nie jest powiązana ani gospodarczo, ani administracyjnie z osobą ubezwłasnowolnioną, rodzi nieuzasadnioną nierówność obciążeń finansowych. Jak wskazano w stanowisku samorząd, który nie jest faktycznym beneficjentem wpływów podatkowych od osoby ubezwłasnowolnionej ani nie posiada związanych z nią zasobów życiowych nie powinien również pokrywać kosztów jej pobytu w DPS.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o pomocy społecznej dla mieszkańca DPS właściwa jest gmina, która skierowała mieszkańca lub osobę do tej jednostki.

„Gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania albo na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały jest obowiązana do zwrotu wydatków gminie, która przyznała świadczenia w miejscu pobytu” – wskazano w ustawie.

Natomiast na podstawie art. 27 Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką, w tym osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, jest miejsce zamieszkania opiekuna.

„Oznacza to, że w przypadku osoby ubezwłasnowolnionej jej miejscem zamieszkania w rozumieniu przepisów prawa jest miejsce zamieszkania opiekuna prawnego, nawet jeśli faktycznie mieszka w innej gminie. W rezultacie, zgodnie z art. 59 ustawy o pomocy społecznej, decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i ustaleniu opłaty za pobyt podejmuje gmina miejsca zamieszkania opiekuna prawnego. Art. 61 ustawy wskazuje, że za pobyt w DPS odpowiedzialność finansową w pierwszej kolejności ponosi mieszkaniec (lub jego przedstawiciel ustawowy), a następnie jego bliscy (małżonek, zstępni, wstępni), a dopiero na końcu — gmina, która skierowała osobę do DPS. Ostatecznym obciążonym finansowo podmiotem jest więc gmina właściwa według miejsca zamieszkania opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej, niezależnie od rzeczywistego miejsca zamieszkania tej osoby” – wyjaśniono w stanowisku.
mr/