Będzie specustawa frankowa i zmiany w rozpatrywaniu spraw frankowiczów w sądach - jeszcze w 2025 r.

• Dlaczego jest potrzebna specjalna ustawa dla spraw sądowych dot. kredytów frankowych
• Jakie zmiany w sądowych postępowaniach dot. kredytów frankowych?
• Kiedy zmiany wejdą w życie?

Dlaczego jest potrzebna specjalna ustawa dla spraw sądowych dot. kredytów frankowych

Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśnia, że omawiana ustawa, ma rozwiązać obecne problemy z rozpatrywaniem spraw dot. kredytów frankowych w polskim wymiarze sprawiedliwości, którymi są:
1) duża skala problemu; Bowiem w krótkim czasie do sądów wpłynęła ogromna liczba spraw dotyczących kredytów frankowych, co spowodowało nadzwyczajne obciążenie sądów. W efekcie wydłużyły się terminy rozpoznawania zarówno spraw frankowych, jak i innych postępowań, niezależnie od ich przedmiotu.
2) niewystarczające efekty dotychczas podjętych działań; Podjęte dotąd działania organizacyjne, takie jak tworzenie specjalnych sekcji czy wydziałów w sądach okręgowych wyspecjalizowanych w prowadzeniu spraw frankowych okazały się niewystarczające.
3) jednolitość orzecznictwa; Jak wskazuje MS, aktualnie większość zagadnień prawnych dotyczących kredytów frankowych została już rozstrzygnięta w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Sądu Najwyższego. Umożliwia to wprowadzenie szczególnych regulacji proceduralnych, które mogą przyspieszyć proces rozstrzygania tych spraw, bez ingerowania w sposób ich merytorycznego rozstrzygania.
4) potrzeba zwiększenia ochrony praw konsumentów i efektywności wymiaru sprawiedliwości;
Opóźnienia w rozpoznawaniu spraw kredytów frankowych nie tylko naruszają prawa konsumentów, ale również negatywnie wpływają na funkcjonowanie całego wymiaru sprawiedliwości. Sytuacja ta wymaga zastosowania nadzwyczajnych rozwiązań prawnych.

- Nowe przepisy mają zwiększyć efektywność dochodzenia roszczeń tak, by obywatele nie musieli czekać latami na rozstrzygnięcie. Ustawa służyć będzie nie tylko kredytobiorcom frankowym, ale wszystkim użytkownikom wymiaru sprawiedliwości, którzy dzięki zmniejszeniu zaległości wynikających z napływu spraw frankowych będą mogli liczyć na szybsze rozpoznanie swoich spraw, niezależnie od tego, czego dotyczą – poinformował Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar.

Jakie zmiany w sądowych postępowaniach dot. kredytów frankowych?

Omawiany projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego, wprowadzić ma następujące zmiany postępowania w sprawach frankowych.

Zmiany upraszczające i przyśpieszające procedury sądowe:

1) wstrzymanie obowiązku spełniania przez konsumenta (frankowicza) świadczeń wynikających z umowy kredytu frankowego z chwilą doręczenia pozwu bankowi (art. 2 projektu) - zmiana ta ma na celu eliminację konieczności rozpoznawania wniosków o zabezpieczenie składanych przez konsumentów.
A więc frankowicze (konsumenci) pozywający banki nie będą musieli składać wniosków o zabezpieczenie m.in. w postaci zawieszenia spłaty rat. Po wejściu w życie tych zmian wstrzymanie płatności rat będzie następowało z mocy prawa.

2) rozszerzenie możliwości orzekania przez sąd - zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji - na posiedzeniu niejawnym w sprawach frankowych (art. 3 i art. 11 projektu).

3) umożliwienie przesłuchiwania stron w sprawach frankowych na piśmie oraz wyłączenia ograniczeń dotyczących przesłuchania świadków poza salą sądową w ramach posiedzenia zdalnego (art. 5 i 6 projektu).

4) wyeliminowanie w sprawach frankowych ograniczeń temporalnych dotyczących podniesienia zarzutu potrącenia (art. 4 projektu).

5) usunięcie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących możliwości składania i przyjmowania oświadczenia o potrąceniu przez pełnomocnika procesowego (art. 16 pkt 1 projektu).

6) umożliwienie zgłoszenia wniosku o rozliczenie roszczenia wzajemnego (art. 7 projektu) – zmiana ta ma na celu dokonanie rozliczenia roszczeń banku i konsumenta w jednym postępowaniu sądowym i jednym orzeczeniu.

7) przyznanie referendarzom sądowym kompetencji do umarzania postępowań w przypadku cofnięcia pozwu ze skutkiem prawnym oraz cofnięcia apelacji celem odciążenia kadry sędziowskiej (art. 8 i art. 13 projektu),

8) ograniczenie zasady kolegialności orzekania w sprawach frankowych (art. 10 projektu).

Zmiany mające na celu ograniczenie liczby spraw frankowych w sądach:
1) przyznanie korzyści fiskalnych dla stron, które zdecydują się na cofnięcie środków prawnych skierowanych do sądów (art. 15 projektu),
2) wprowadzenie ponownej weryfikacji (tzw. przedsąd) skarg kasacyjnych przyjętych przez Sąd Najwyższy do rozpoznania w sprawach frankowych, przed ujednoliceniem linii orzeczniczej w tych sprawach (art. 20 projektu),
3) wprowadzenie ułatwień i udogodnień odnoszących się do kierowania spraw do mediacji, jak i samego zawierania ugód sądowych (art. 16 pkt 2-7 projektu, art. 17 projektu).

Zmiany mające na celu zabezpieczenie interesów konsumenta i wzmocnienie pozycji konsumenta w sporze frankowym:

1) objęcie wyroku pierwszej instancji zasądzającego świadczenie pieniężne na rzecz konsumenta wykonalnością z chwilą ogłoszenia albo doręczenia pozwanemu bankowi wyroku, który zapadł na posiedzeniu niejawnym (art. 9 projektu),
2) wstrzymanie z mocy prawa obowiązku spełniania świadczeń z umowy kredytu frankowego z chwilą doręczenia odpisu pozwu pozwanemu bankowi wraz dodatkowymi mechanizmami ochronnymi (art. 2 projektu).

Zmiany mające na celu promowanie idei pozasądowego (ugodowego, mediacyjnego) rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych:
1) możliwość kierowania do mediacji przez referendarza sądowego (art. 16 pkt 3 lit. a projektu);
2) wprowadzenie jasnego unormowania dotyczącego terminu, do którego strona może sprzeciwić się mediacji (art. 16 pkt 3 lit. b projektu);
3) częściowe odformalizowanie kontaktów między sądem a mediatorem (art. 16 pkt 4 projektu).

- Zdecydowanie popieramy ideę proponowania ugód przez banki na każdym etapie postępowania. Wielu konsumentom może to przynieść korzyść w postaci szybszego zakończenia długotrwałego procesu. Należy jednak pamiętać, że ugoda jest zawsze dobrowolna – żadna ze stron nie może zostać do niej przymuszona. To bank musi zaproponować tak korzystne warunki, by skłonić kredytobiorcę do jej zawarcia – podkreśla dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska, pełnomocniczka ministra sprawiedliwości do spraw ochrony konsumenta.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Nie wiadomo jeszcze kiedy omawiane zmiany wejdą w życie. Ministerstwo Sprawiedliwości podało jedynie, że planowanym terminem przyjęcia tego projektu i skierowania go do Sejmu jest II kwartał 2025 r. W dniu 15 stycznia 2025 r. pełnomocniczka ministra sprawiedliwości Aneta Wiewiórowska-Domagalska poinformowała PAP Biznes, że Ministerstwo Sprawiedliwości zakłada, że ustawa mająca usprawnić postępowania frankowe w sądach oraz wspierać polubowne rozwiązywanie sporów pomiędzy konsumentami a bankami wejdzie w życie w 2025 roku po 14-dniowym vacatio legis.

O dalszych postępach prac legislacyjnych dot. tego projektu będziemy oczywiście informować na infor.pl.

Źródło: Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego (UD184).