REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

1000 zł opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia od marca 2025 r. [projekt]

opłaty sądowe, sąd, prywatny akt oskarżenia
Podwyższenie opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia od marca 2025 r. 1000 zł zryczałtowanej równowartości wydatków
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Minister Sprawiedliwości chce podnieść wysokość zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego do kwoty 1000 zł. Obecnie jest to kwota 300 zł i obowiązuje od 1998 r. Bez uiszczenia tej opłaty nie można skutecznie wnieść do sądu prywatnego aktu oskarżenia. Gotowy jest już projekt rozporządzenia w tej sprawie (najnowsza wersja tego projektu jest datowana na 5 lutego 2025 r.). Zdaniem Tymoteusza Paprockiego, adwokata z kancelarii Paprocki Wojciechowski & Partnerzy, samo podwyższenie zryczałtowanej opłaty w żaden sposób nie wpłynie na mniejszą liczbę tego typu spraw.

Oskarżyciel prywatny i sprawy z oskarżenia prywatnego

Na podstawie art. 59. § 1 kodeksu postępowania karnego (kpk), pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Przepis ten daje prawo pokrzywdzonemu pełnienia roli oskarżyciela prywatnego w postępowaniu karnym, i bycia czynną stroną czynną procesu przed sądem. To wyjątek od zasady, że proces karny inicjuje organ państwa – prokurator (tzw. przestępstwa ścigane z urzędu).

Co więcej, inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania.

Przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego jest w znacznie mniej niż ściganych z urzędu. Są to w szczególności:
- zniesławienie (art. 212 kodeksu karnego),
- zniewaga (art. 216 kodeksu karnego),
- naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kodeksu karnego),
- lekki uszczerbek na zdrowiu, gdy pokrzywdzonym nie jest osoba najbliższa lub osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą (art. 157 § 2 kodeksu karnego),
- nieumyślny lekki uszczerbek na zdrowiu, gdy pokrzywdzonym nie jest osoba najbliższa lub osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą (art. 157 § 3 kodeksu karnego).

Przy czym – na podstawie art. 60 kpk, w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator ma również prawo wszcząć postępowanie albo jako oskarżyciel publiczny wstąpić do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego ochrona praworządności lub interes społeczny.

REKLAMA

Od przestępstw z oskarżenia prywatnego należy odróżnić przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego (np. groźba popełnienia przestępstwa – art. 190a kodeksu karnego, stalking – uporczywe nękanie – art. 190a kodeksu karnego , czy naruszenie miru domowego – art. 193 kodeksu karnego) To inny tryb wszczęcia procedury karnej, w którym oskarżycielem jest prokurator.

W sprawach z oskarżenia prywatnego stosuje się przepisy o postępowaniu zwyczajnym z wyjątkami opisanymi w art. 487-499 kodeksu postępowania karnego.

Zryczałtowana równowartość wydatków

Aby oskarżyciel prywatny mógł skutecznie wnieść do sądu akt oskarżenia, ma obowiązek wpłacić do kasy sądu tzw. zryczałtowaną równowartość wydatków (aktualnie 300 zł) i dołączyć do aktu oskarżenia ( lub wraz z oświadczeniem o przyłączeniu się do toczącego się postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił) dowód tej wpłaty. Wynika to art. 621 § 1 kodeksu postępowania karnego. Przepis ten jest wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 619 § 1 kpk, że wszelkie wydatki na koszty działania sądu wykłada tymczasowo Skarb Państwa.

Co istotne, ta zryczałtowana równowartość wydatków nie obejmuje kosztów wskazanych w art. 618 § 1 pkt 5 (ogłoszeń w prasie, radiu i telewizji) i 11 (nieopłaconej przez strony pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokatów lub radców prawnych).

Również ważne jest, że sąd może – na podstawie art. 624 § 2 kpk zwolnić oskarżyciela prywatnego z obowiązku wpłaty zryczałtowanej równowartości wydatków.

Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, ma obowiązek określić w rozporządzeniu, wysokość zryczałtowanej równowartości wydatków, mając na uwadze przeciętne koszty postępowania oraz zasadę dostępu do sądu.

Aktualna wysokość tej zryczałtowanej równowartości wydatków została określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 maja 2003 r. w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego (Dz. U. poz. 980) - wynosi 300 zł.

Zryczałtowana równowartość wydatków – podwyżka do 500 zł od 1 marca 2025 r.

Minister Sprawiedliwości uznał wreszcie, że ww. 300 zł to kwota nieadekwatna do obecnych kosztów postępowania i nie pokrywa kosztów sądowych. Zwrócił jednocześnie uwagę, że kwota 300 zł. obowiązuje de facto od 1998 r. Poprzednie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 sierpnia 1998 r. sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego (Dz. U. poz. 710), które utraciło moc na skutek wejścia w życie ww. rozporządzenia z 28 maja 2003 r., już w okresie od 1 września 1998 r. określało jej wysokość na poziomie 300 zł. A – jak zauważył Minister Sprawiedliwości - od 1 lutego 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. najniższe wynagrodzenie za pracę wynosiło 500 zł brutto. Obecnie w 2025 r. płaca minimalna wynosi 4666 zł brutto.

Minister uznał więc, że utrzymywanie w dalszym ciągu zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego w takiej samej – realnie niskiej wysokości 300 zł – powoduje, że nie odpowiada ona aktualnej wysokości wydatków wykładanych przez Skarb Państwa w celu przeprowadzenia postępowania karnego. Dlatego kwota ta ma być zwiększona od 1 lutego 2025 r. do 500 zł. Wynika to z projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego – opublikowanego na stronie Rządowego Centrum Legislacji 5 lutego 2025 r. 2025 r.
Warto wspomnieć, że pierwotnie projekt tego rozporządzenia opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji 10 stycznia 2025 r. przewidywał, że kwota ta miała być zwiększona do 500 zł od 1 lutego 2025 r. ale w toku konsultacji postanowiono zwiększyć ją do 1000 zł.

Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, podwyższenie opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia do 1000 zł:
- wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości,
- nie spowoduje ponad miarowo obciążenia społeczeństwa a przede wszystkim zainteresowanych inicjowaniem takich spraw obywateli, przy zachowaniu ich prawa do sądu,
- usprawni system sądowy i zwiększy w tej części dochody budżetu państwa.

Minister zauważył też, że gdy pokrzywdzony zdecyduje się na złożenie prywatnego aktu oskarżenia, a jednocześnie – przy zwiększonej kwocie ryczałtu – nie będzie w stanie wpłacić tej kwoty, będzie on mógł – tak jak dotychczas – wnosić o zwolnienie go od jej uiszczenia w całości lub części na podstawie art. 623 k.p.k., gdy wykaże, że ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość osiąganych dochodów, wyłożenie opłaty byłoby zbyt uciążliwe.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Komentarz adwokata dot. wzrostu opłaty za wniesienie prywatnego aktu oskarżenia

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało informację o znowelizowaniu rozporządzenia dotyczącego wysokości zryczałtowanych w równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego. Finalnie okazało się, że obecnie opłata sądowa od takiego prywatnego aktu oskarżenia będzie wynosiła nie 300 zł, a 1000 zł. Cześć ekspertów oraz ministerstwo w uzasadnieniu do zmian wskazuje, że wysokość kosztów pozwoli na uniknięcie generowania spraw błahych, których rozstrzygnięcie często nie zmienia stosunków między stronami, a wręcz je pogarsza.

W moim przekonaniu samo podwyższenie zryczałtowanej opłaty w żaden sposób nie wpłynie na mniejszą liczbę tego typu spraw. Po pierwsze, opłata 1000 zł nie jest opłatą wysoką, biorąc pod uwagę ogólne koszty postępowań karnych. Po drugie, prywatny akt oskarżenia, z uwagi na swoją specyfikę oraz fakt, że w większości przypadków powinien być sporządzany przez adwokata, i tak generuje istotne wydatki. Zwiększenie tego kosztu o 700 zł nie sprawi nagle, że osoby, które planowały złożyć taki akt, zrezygnują z tego zamiaru.

Może należałoby rozważyć znowelizowanie przepisów w zakresie katalogu spraw, w których strona mogłaby wnosić prywatny akt oskarżenia. Natomiast z praktyki wynika, że podwyższenie opłaty w żaden sposób nie osiągnie celów, które ministerstwo wskazuje w znowelizowanym rozporządzeniu.

Tymoteusz Paprocki, adwokat, kancelaria Paprocki Wojciechowski & Partnerzy

Zwrot zryczałtowanych wydatków

Warto też wiedzieć, że na podstawie art. 622. kodeksu postępowania karnego, w postępowaniu z oskarżenia prywatnego w razie pojednania się stron przed wszczęciem przewodu sądowego, warunkowego umorzenia postępowania, umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy lub znikomej społecznej szkodliwości czynu albo z powodu stwierdzenia w zarzucanym czynie znamion przestępstwa ściganego z urzędu, zmiany trybu ścigania z powodu przyłączenia się prokuratora do postępowania wszczętego przez oskarżyciela prywatnego i zakończenia tego postępowania w trybie publicznoskargowym – prezes sądu lub referendarz sądowy zarządza zwrot uiszczonych przez oskarżyciela prywatnego zryczałtowanych wydatków w całości, a w połowie – w razie pojednania się stron po rozpoczęciu przewodu sądowego.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ubezpieczenia społeczne rolników. Wysokość składek w drugim kwartale 2025 r.

Do 30 kwietnia należy opłacić należne składki na ubezpieczenia społeczne rolników, małżonków i domowników. Składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie nie zmieniły się, wzrosły natomiast składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

Zasiłek dla bezrobotnych na nowych zasadach jeszcze w 2025 r.?

Zasiłek dla bezrobotnych na nowych zasadach jeszcze w 2025 r.? Ile obecnie wynosi zasiłek dla bezrobotnych? Czy jest zależny od stażu pracy? Jakie będą zmiany dotyczące przyznawania zasiłku dla bezrobotnych?

Wojsko wezwie 230 tysięcy Polaków. Na tej liście są nawet 60-latkowie i kobiety

Strach obleciał tych, do których trafiło to wezwanie? Tocząca się od trzech lat wojna na Ukrainie sprawia, że rutynowe stawienie się przed wojskową komisją kwalifikacyjną, zyskuje inny wymiar. Jak co roku armia sprawdza kto nadaje się na żołnierza. Musi mieć w rezerwie tych, których weźmie w kamasze, kiedy przyjdzie najgorsze.

Komunikat ZUS: Ograniczenia w PUE/eZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o ograniczeniach w funkcjonowaniu portalu PUE/eZUS.

REKLAMA

Sąd dopuścił się licznych błędów i nadinterpretacji – polemika z wyrokiem SO w Suwałkach kwestionującym wskaźnik WIBOR

W opublikowanym 4 marca 2025 r. na portalu Infor.pl artykule pt.: „Sąd: Umowa kredytu z WIBOR-em jest nieważna - pierwszy taki wyrok w Polsce. Argumenty Sądu i komentarz radcy prawnego” pani mecenas Beata Strzyżowska – pełnomocnik kredytobiorców w tej sprawie – szeroko omawia tezy zawarte w uzasadnieniu nieprawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach o sygnaturze I C 332/24. Jako pełnomocnik banku w tej sprawie, wnoszący apelację od przywołanego wyroku, chciałbym polemicznie odnieść się do pewnych tez Sądu i Pani Mecenas, aby czytelnicy mieli zapewniony szerszy, a nie jednostronny obraz sprawy.

Rząd o mundurowych: Nie będzie transferu środków z ZUS. Jedna emerytura albo dwie emerytury (data graniczna 1 stycznia 1999 r.)

Podwójna emerytura a przeniesienie składek z ZUS do MON. Rząd nie zgadza się na takie rozwiązanie. Jest to jeden z pomysłów, aby rozwiązać problem żołnierzy, którzy po odejściu ze służby pracowali w cywilu i odprowadzali składki do ZUS. Mają więc zgromadzone składki emerytalne „żołnierskie” i „cywilne”. Inne reguły dotyczą osób służących przed 1999 r., inne dla rozpoczynających służbę po tej dacie granicznej. Problemy z tym podziałem mogłoby uratować ten pomysł: "Przenieśmy składki „zusowskie” do MON. I dokonajmy korzystnych przeliczeń emerytalnych."

Masz dużo niepotrzebnych rzeczy? Oddaj do paczkomatu InPost. Ekozwroty są za darmo. Co można oddać?

Paczkomaty InPost uruchomiły nową usługę - ekozwroty. Nie każdy jednak o niej wie. Można przesyłać bez żadnych opłat niepotrzebne rzeczy do wybranych fundacji. Co można oddać w paczkomacie?

Nie ma jeszcze wyroku TSUE w sprawie WIBOR! [Polemika]

Niniejszy artykuł jest polemiką Marcina Bartczak, partnera kancelarii ITMA z fragmentem artykułu opublikowanego na naszym portalu pt. „Umowy z WIBOR-em coraz częściej podważane przez sądy. Kredyt w złotych bez odsetek i prowizji jak dla frankowiczów?” Śródtytuły i wyróżnienia tekstu pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

REKLAMA

Paczkomaty InPost w 20 szpitalach w Polsce. Do końca 2025 r. będą w 50 placówkach

Nowość: paczkomatu InPost instalowane są w polskich szpitalach. Już 20 szpitali posiada takie miejsca. Do końca 2025 roku pacjenci będą mogli odbierać przesyłki w paczkomatach 50 szpitali i uzdrowisk. Usługa zostanie rozszerzona na sanatoria.

Pożyczka edukacyjna w wysokości do 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia

Pożyczka edukacyjna w wysokości do 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Dla kogo pożyczka edukacyjna? Na jakich zasadach będzie przyznawana? Gdzie złożyć wniosek o pożyczkę edukacyjną?

REKLAMA