• Świadczenie wspierające dla niepełnosprawnych - punkty i kwoty
• Niewypłacone świadczenie dla rodziny
• Niezrealizowane świadczenie a nierozpatrzony wniosek
• Nie można złożyć wniosku o świadczenie wspierające po śmierci osoby z niepełnosprawnością

Świadczenie wspierające dla niepełnosprawnych - punkty i kwoty

Osoby z niepełnosprawnością, które mają ukończone 18 lat, mogą ubiegać się o świadczenie wspierające, o ile posiadają decyzję wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności o wskazaniu poziomu potrzeby wsparcia, a ustalona liczba punktów uprawnia do przyznania świadczenia. 

Prawo i wysokość świadczenia wspierającego ustalane są przez ZUS na podstawie decyzji Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). Dlatego tak ważna jest kolejność składania dokumentów. Jeśli osoba z niepełnosprawnością najpierw złoży do ZUS-u wniosek o świadczenie wspierające i nie będzie miała wydanej decyzji  przez WZON o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, to ZUS zgodnie z przepisem pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia.

ZUS informuje, że wysokość świadczenia wspierającego obliczana jest jako procent renty socjalnej w zależności od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia. Może wynosić od 40 do 220 proc. renty socjalnej (do lutego 2024 r. wynosiła 1588,44 zł, a obecnie wynosi ona 1780,96 zł). 

Świadczenie wspierające wprowadzane jest w trzech etapach. Harmonogram wypłat uzależniony został od liczby punktów przyznawanych w decyzji Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. 

Osoby, które uzyskały od 87 do 100 pkt - mogły ubiegać się o świadczenie od 2024 roku. 
Z kolei osoby z wynikiem od 78 do 86 pkt, mają możliwość starać się o środki od 2025 roku.
Natomiast osoby, które otrzymały od 70 do 77 pkt, mogą składać wnioski o wsparcie od 2026 roku. 

Przy czym harmonogram ten nie dotyczy osób z niepełnosprawnością, których opiekunowie pobierali świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna z organu gminy w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później. Takie osoby mogły ubiegać się o przyznanie świadczenia wspierającego już w 2024 r., pod warunkiem, że w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia uzyskały co najmniej 70 punktów.

Więcej na temat świadczenia wspierającego w poniższych artykułach:

Niewypłacone świadczenie dla rodziny

W przypadku śmierci osoby uprawnionej do świadczenia wspierającego, która nie zdążyła go pobrać, a za życia złożyła wniosek do ZUS-u i miała ustalone prawo do tego świadczenia, najbliżsi mogą wystąpić do ZUS-u o wypłatę niezrealizowanego świadczenia.W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek (formularz SWN-INF) – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

- O takie świadczenie może ubiegać się osoba, która wspólnie zamieszkiwała i gospodarowała z osobą zmarłą, nawet jeśli nie jest z nią spokrewniona. Możliwość ta dotyczy jedynie sytuacji w której osoba z niepełnosprawnością w dniu śmierci miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego i świadczenie to nie zostało tej osobie wypłacone. Roszczenie o wypłatę świadczenia wspierającego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której to świadczenie przysługiwało – mówi rzeczniczka.

Niezrealizowane świadczenie a nierozpatrzony wniosek

Jeśli osoba z niepełnosprawnością miała w dniu śmierci przyznane świadczenie wspierające wraz z wyrównaniem za poprzednie miesiące i wyrównanie to nie zostało wypłacone, wówczas osoba która z nią wspólnie zamieszkiwała i gospodarowała ma prawo do wypłaty tego wyrównania.
 
O niezrealizowane świadczenie wspierające nie można jednak ubiegać się, jeśli osoba z niepełnosprawnością złożyła wniosek o świadczenie do ZUS, ale zmarła przed przyznaniem świadczenia. W takiej sytuacji ZUS nie ma już podstaw prawnych czy osoba zmarła spełniłaby warunki do świadczenia wspierającego, a tymi warunkami są:

• posiadanie decyzji wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, 
  w której  liczba punktów została ustalona na poziomie uprawniającym do przyznania świadczenia,
• złożenie wniosku do ZUS-u o świadczenie wspierające po uzyskaniu ostatecznej decyzji WZON,
• miała ukończone 18 lat,
• mieszkała w Polsce,
• była obywatelką lub obywatelem Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – to przebywała w Polsce i miała dostęp do rynku pracy.

Nie można złożyć wniosku o świadczenie wspierające po śmierci osoby z niepełnosprawnością

Świadczenie wspierające przyznawane jest osobie z niepełnosprawnością na podstawie wniosku, który inicjuje postępowanie w tej sprawie. Wniosek o świadczenie może złożyć zarówno osoba z niepełnosprawnością, jak i osoba upoważniona do jej reprezentowania. W momencie śmierci osoba fizyczna traci status podmiotu prawa, co oznacza, że przestaje posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych. 
W związku z tym wygasają wszelkie prawa i obowiązki związane z zmarłym, a także pełnomocnictwa, które ta osoba wcześniej udzieliła. To oznacza, że jeśli przed śmiercią osoby z niepełnosprawnością nie został złożony wniosek o świadczenie wspierające, to nie może go złożyć inna osoba. 
Osoba wspólnie zamieszkująca i gospodarująca z osobą z niepełnosprawnością nie ma możliwości skutecznego ubiegania się o przyznanie niezrealizowanego świadczenia wspierającego, nawet jeśli osoba z niepełnosprawnością otrzymała decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, która przyznaje jej odpowiednią liczbę punktów uprawniających do świadczenia i decyzja ta, w momencie śmierci osoby z niepełnosprawnością, była ostateczna.

W przypadku odmowy przyznania świadczenia, od decyzji można odwołać się do sądu za pośrednictwem ZUS w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji.

Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim