W dniu 11 grudnia 2024 r. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk zapowiedział, że stacje telewizyjne TVN i Polsat zostaną wpisane do wykazu firm strategicznych, które podlegają ochronie. "Rosja coraz skuteczniej próbuje ingerować w życie państw europejskich; na wschodzie są zainteresowani przejęciem naszych mediów" - podkreślił premier. Premier Tusk wyjaśnił, że ta decyzja będzie miała kształt rozporządzenia Rady Ministrów, które zostanie przyjęte w przyszłym tygodniu.
Jest to najprawdopodobniej odpowiedź na pogłoski, że amerykański koncern medialny Warner Bros. Discovery zamierza sprzedać telewizję TVN. Wśród potencjalnych nabywców byli nieoficjalnie wymieniani: czeski koncern PPF oraz holding węgierskiego miliardera Józsefa Vidy, powiązany z Lorincem Meszarosem, [który współpracuje premierem Węgier Viktorem Orbanem.
- Tusk: TVN i Polsat będą w wykazie firm strategicznych, które podlegają ochronie
- Wicepremier Gawkowski: TVN i Polsat już w przyszłym tygodniu będą umieszczone w wykazie firm strategicznych
- Czym jest wykaz podmiotów strategicznych podlegających ochronie
- Kto jest właścicielem TVN?
- Rzecznik Prawa i Sprawiedliwości: TVN ani nie jest państwowy, ani polski
- Dr Krzysztof Grzegorzewski: polski rząd zamierza chronić grupę TVN przed przejęciem przez Węgrów
- Marszałek Hołownia: czekam na szczegóły
- Ambasador USA w Polsce: Pluralizm mediów jest fundamentem demokracji
Tusk: TVN i Polsat będą w wykazie firm strategicznych, które podlegają ochronie
W środę premier Tusk spotkał się w Warszawie z estońskim premierem Kristenem Michalem, który przyjechał do Warszawy po wizycie w Kijowie. Jak podkreślali podczas konferencji prasowej po spotkaniu premierzy, kwestie wsparcia Ukrainy oraz bezpieczeństwa Polski, Estonii i całej Europy były kluczowymi tematami rozmów.
W czasie tego spotkania dyskutowano - jak relacjonował premier Tusk na konferencji prasowej po tym spotkaniu - o kwestii bezpieczeństwa cybernetycznego i wyborach w Rumunii. Jak ocenił, potwierdziły one "nieustającą gotowość Rosji do atakowania, przy użyciu coraz bardziej wyszukanych narzędzi i operacji". "Coraz skuteczniej próbują ingerować w życie i decyzje polityczne państw europejskich" - ocenił.
W tym kontekście Tusk odniósł się do kwestii bezpieczeństwa przestrzeni medialnej. Stwierdził, że chce potwierdzić "plotki czy pogłoski o tym, że na Wschodzie odnajdujemy zainteresowanych ewentualnym przejęciem mediów albo wpływaniem na pracę mediów w Polsce (...) ta sprawa jest bardzo poważna".
Szef polskiego rządu zapowiedział, że w tej sytuacji stacje telewizyjne TVN i Polsat zostaną umieszczone w wykazie firm strategicznych, które podlegają ochronie "np. przed agresywnym i niebezpiecznym, z punktu widzenia interesów państwa, przejęciem". Szef rządu wyjaśnił, że jego decyzja będzie miała kształt rozporządzenia Rady Ministrów, które zostanie przyjęte w przyszłym tygodniu. Premier podkreślił, że "ta decyzja o uzupełnieniu listy oznacza, że bez zgody polskiego rządu nie będzie można przejąć, kupić firm, które są na tej strategicznej liście, firm, które podlegają ochronie".
Zaznaczył, że TVN i Polsat to nie będą pierwsze firmy prywatne objęte taką ochroną i nie jest to precedens, ponieważ w innych krajach Europy też są tego typu rozwiązania. "Będziemy podejmowali decyzję w tej kwestii w sposób transparentny, one będą także podlegały zaskarżeniom, wszystko będzie jak najbardziej przejrzyste. Ale nie odpuścimy i nie pozwolimy, aby wrogie państwa ingerowały w sposób bezczelny (...) w nasze codzienne życie, w naszą gospodarkę, czy procesy wyborcze" - powiedział Tusk.
Wicepremier Gawkowski: TVN i Polsat już w przyszłym tygodniu będą umieszczone w wykazie firm strategicznych
Do zapowiedzi Tuska nawiązał też wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. "Nie będzie w Polsce żadnej tolerancji dla siania dezinformacji.(...) TVN i Polsat już w przyszłym tygodniu będą umieszczone w wykazie firm strategicznych, a kolejne zabezpieczenia dotyczące cyberprzestrzeni i dezinformacji już niebawem" - zapowiedział we wpisie na portalu X.
Czym jest wykaz podmiotów strategicznych podlegających ochronie
Wykaz podmiotów podlegających ochronie prowadzony jest na postawie ustawy z 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji. W wykazie zamieszczane mogą być firmy np. działające na rynku energetyki, ale też zajmujące się telekomunikacją. Przypisane do nich są organy kontroli, np. resorty. Organy te mogą w drodze sprzeciwu zablokować transakcje skutkujące np. przejęciem tych firm. Zgłaszając taki sprzeciw, organ kontroli może mieć na celu m.in. ochronę niepodległości, praw obywatelskich i bezpieczeństwa Polski, a także dbałość o wypełnianie obowiązków wynikających z członkostwa Polski w NATO.
Aktualny wykaz takich firm strategicznych (obowiązujący w 2024 roku) jest zawarty w rozporządzeniu Rady Ministrów z 27 grudnia 2023 r. w sprawie wykazu podmiotów podlegających ochronie oraz właściwych dla nich organów kontroli - Dz.U. 2023 poz. 2812.
W tym wykazie znajdują się następujące firmy:
ALPETROL Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000447884)
„Baltchem” S.A. Zakłady Chemiczne w Szczecinie z siedzibą w Szczecinie (numer KRS: 0000131737)
Centrum Rozwojowo-Wdrożeniowe „Telesystem-Mesko” Sp. z o.o. z siedzibą w Lubiczowie (numer KRS: 0000096130)
Emitel S.A. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000716108)
Gaspol S.A. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000021200)
Grupa Azoty S.A. z siedzibą w Tarnowie (numer KRS: 0000075450)
HAWE TELEKOM S.A. w restrukturyzacji z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000981831)
KGHM Polska Miedź S.A. z siedzibą w Lubinie (numer KRS: 0000023302)
„Oktan Energy & V/L Service” Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie (numer KRS: 0000081566)
Orange Polska S.A. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000010681)
ORLEN S.A. z siedzibą w Płocku (numer KRS: 0000028860)
Polkomtel Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000419430)
Rafineria Gdańska Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku (numer KRS: 0000204527)
Stoen Operator Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000270640)
TAURON Polska Energia S.A. z siedzibą w Katowicach (numer KRS: 0000271562)
„TK Telekom” Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (numer KRS: 0000024788)
Unimot Terminale Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach (numer KRS: 0001048476).
Kto jest właścicielem TVN?
TVN działa jako polska spółka akcyjna TVN SA zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem 0000213007, z siedzibą w Warszawie, ul. Wiertnicza 166, 02-952 Warszawa.
Zgodnie z aktualnym odpisem pełnym z KRS, jedynym akcjonariuszem TVN SA posiadającym 100% akcji jest Polish Television Holding B.V. - spółka zarejestrowana w Holandii. Polish Television Holding BV, to z kolei spółka będąca własnością amerykańskiej grupy medialnej Warner Bros. Discovery. Jak informuje Niderlandzko-Polska Izba Gospodarcza (Netherlands-Polish Chamber of Commerce), Polish Television Holding BV jest to finansowa spółka holdingowa specjalnego przeznaczenia z siedzibą w Amsterdamie (adres: Warner Bros. Discovery Benelux B.V., Piet Heinkade 173, 1019 GM Amsterdam, Netherlands).
Rzecznik Prawa i Sprawiedliwości: TVN ani nie jest państwowy, ani polski
Decyzja Donalda Tuska ws. TVN nie ma nic wspólnego z ochroną polskich interesów; będzie to de facto bezprawne działanie, które narazi Polskę na odszkodowania - ocenili politycy PiS, komentując zapowiedź szefa rządu ws. umieszczenia TVN i Polsatu w wykazie firm strategicznych.
Do zapowiedzi premiera Tuska odnieśli się już politycy PiS w mediach społecznościowych.
Poseł Sebastian Kaleta przypomniał, że "aby przeciwdziałać takim sytuacjom, tj. kupczeniem polskojęzycznymi mediami bez udziału Polski służyło tzw #LexTVN".
"Przepisów nie udało się zmienić, więc każde działanie rządu blokujące takie transakcje będzie bezprawne i będzie rodziło ryzyko poniesienia przez Skarb Państwa gigantycznych odszkodowań, o utracie zaufania wobec inwestorów nie wspominając. Rząd zapowiada de facto bezprawne działania, w kolejnym obszarze, ponieważ ustawa o ochronie inwestycji nie obejmuje spółek medialnych" - napisał Kaleta na platformie X dołączając fragment ustawy, gdzie wskazano jaki podmioty podlegają ochronie.
"Przypominam, że żaden inwestor nie kupowałby TVN, ale spółkę prawa holenderskiego zarejestrowaną na jakąś skrytkę pocztową, która jest właścicielem TVN" - dodał Kaleta.
Rzecznik PiS Rafał Bochenek napisał z kolei, że "ruch Tuska ws. TVN-u (Polsat to listek figowy) nie ma nic wspólnego z ochroną polskich interesów". "TVN ani nie jest państwowy, ani polski... Jedyne kryterium jest takie, iż jest to strategiczna tuba propagandowa partyjnego przekazu Tuska. Cel jest jeden: konserwowanie antypolskiej propagandy" - napisał Bochenek.
Poseł PiS, b. szef MAP Jacek Sasin podał na platfomie X, że szef rządu prywatyzował strategiczny majątek Skarbu Państwa, w tym bank Pekao SA, Ciech SA, Polskie Młyny oraz Zakłady Cukrowe. "Przez lata intensywnie wyprzedawał zasoby – od ciężkiego przemysłu po sektor spożywczy. Dziś, z pobudek propagandowych, siłowo ingeruje w prywatną własność mediów, takich jak TVN czy Polsat. Carat Tuski" - czytamy we wpisie Sasina.
Dr Krzysztof Grzegorzewski: polski rząd zamierza chronić grupę TVN przed przejęciem przez Węgrów
W rozmowie z PAP dr Krzysztof Grzegorzewski z Katedry Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego ocenił, że "wygląda na to, że polski rząd zamierza chronić grupę TVN przed przejęciem przez węgierską telewizję TV 2, której właściciel jest powiązany z Viktorem Orbanem - wpisanie TVN i Polsatu na listę firm strategicznych oznacza przygotowywanie gruntu pod takie działania".
"Jak sądzę, władze RP podejrzewają, że kapitał TV 2 jest powiązany z kapitałem rosyjskim. Dodatkowo reaktywowana Komisja ds. wpływów rosyjskich koncentruje się na poszukiwaniu takich powiązań wśród polityków PiS - wiadomo zaś, że sprzedanie TVN Węgrom umożliwiłoby przejęcie tej telewizji przez ludzi związanych z PiS" - powiedział. Przypomniał, że "politycy PiS się z tym nie kryli: zarówno Daniel Obajtek, który powiedział dziennikarzowi stacji, że +wkrótce będzie tam wchodził jak do siebie+, jak i Marek Suski, który w związku ze sprawą Lex TVN powiedział: +będziemy mieli jakiś tam wpływ na to, co się dzieje w tej telewizji+".
Medioznawca zwrócił uwagę, że "w normalnej sytuacji geopolitycznej pojawiłyby się duże wątpliwości, czy takie działanie ze strony rządu - zwłaszcza w odniesieniu do własności prywatnej - jest w ogóle zasadne (wolność gospodarcza, wolność słowa)". "Potrzebujemy też rzetelnej oceny prawnej, czy na taką listę można wpisać firmy będące w całości lub w części w rękach obcego kapitału - choć tutaj jest to kapitał kraju sojuszniczego i objęty umową o wzajemnej współpracy gospodarczej, zawartą jeszcze na początku lat 90. XX w." - zaznaczył.
Dr Grzegorzewski ocenia, że sytuacja jest wyjątkowa, ponieważ wciąż trwa wojna w Ukrainie. "Władze zapewne będą uzasadniały swoje decyzje ochroną przed wpływem rosyjskiej bądź użytecznej Rosji propagandy, o które posądza się obecnie propagandę prawicową związaną z PiS (w moim przekonaniu słusznie - dowodem choćby niesławny wywiad Jacka i Michała Karnowskich z rosyjskim ambasadorem i nieustanne ataki tego środowiska wymierzone w wartości i wspólnotę świata zachodniego)" - powiedział.(PAP)
akr/ miś/ mhr/
Marszałek Hołownia: czekam na szczegóły
O sprawę pytany był podczas środowego briefingu przebywający obecnie w Helsinkach marszałek Sejmu Szymon Hołownia. Jego zdaniem należy doprecyzować kwestię zapowiedzianego przez szefa rządu rozporządzenia. Jak mówił, usłyszał informację premiera, natomiast czeka na szczegóły operacyjne i to od nich - zaznaczył - zależeć będzie jego opinia w tej sprawie.
"My się wszyscy boimy o wolność mediów w Polsce, natomiast w momencie, w którym państwo zaczyna być graczem na rynku wolnych mediów, trzeba zachować potrójną ostrożność" - ocenił. W jego opinii "czasem trzeba użyć opcji atomowych, natomiast trzeba to zawsze zrobić bez cienia wątpliwości prawnych".
Hołownia podkreślił, że państwo nie powinno przejmować wolnych mediów, jednak w przypadku, gdy "przeciwnik polskiego państwa chce je zdestabilizować przez dezinformację, przez propagandę, przez sączenie trucizny w polski obieg informacji, to państwo ma prawo na to zareagować". Jak mówił, z uwagi m.in. na przyszłoroczne wybory prezydenckie należy "ze zdwojoną uwagą" przyglądać się "wszelkim próbom ingerencji naszych przeciwników - głównie ze Wschodu - w proces demokratyczny w Polsce".
Marszałek mówił także, że od wielu miesięcy słychać "niepokojące pogłoski na temat sprzedaży TVN". "Wiemy i słyszymy o tym od bardzo dawna, że za polskim TVN +chodzi+ kapitał, który może okazać się dla Polski strategicznie niebezpieczny. (...) Nie jest żadną tajemnicą, że nie tylko chodzi o kapitał węgierski, ale też i równego rodzaju inne ruchy, które mogłyby tutaj mieć miejsce" - wskazywał.
Ambasador USA w Polsce: Pluralizm mediów jest fundamentem demokracji
Sprawę skomentował też na portalu X ambasador USA w Polsce Mark Brzezinski. "Pluralizm mediów jest fundamentem demokracji. Wiem, jak bardzo Polacy cenią sobie dostęp do wolnych i różnorodnych mediów" - napisał. "W obliczu globalnych wyzwań związanych z obcą, szkodliwą ingerencją ważne jest, aby rządy podejmowały działania na rzecz ochrony swojej strategicznej infrastruktury przed potencjalnymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa narodowego" - podkreślił.