Aktualnie, w Polsce, posiadanie jakichkolwiek ilości konopi innych niż włókniste (z wyjątkiem tzw. marihuany medycznej) – jest zabronione i stanowi przestępstwo zagrożone karą do nawet 10 lat pozbawienia wolności. Stan ten, może jednak ulec zmianie, w związku z petycją obywatelską, przewidującą dekryminalizację posiadania marihuany na własny użytek, która w dniu 7 listopada br., została skierowana przez sejmową Komisję do Spraw Petycji do rozpatrzenia przez Premiera.
- Marihuana w obecnym stanie prawnym
- Posiadanie jakichkolwiek ilości marihuany (innej niż medyczna) jest przestępstwem
- Marihuana „niemedyczna” może doczekać się swojej legalizacji. Projekt ustawy trafił do rozpatrzenia przez Premiera
- W Sejmie ukonstytuował się również nowy Zespół Parlamentarny, który będzie pracował nad depenalizacją niewielkich ilości marihuany
Marihuana w obecnym stanie prawnym
W obecnym stanie prawnym – zgodnie z ustawą z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (dalej u.p.n.) – posiadanie lub uprawa jakichkolwiek ilości konopi innych niż włókniste – jest nielegalna i zagrożona surowymi sankcjami. Wyjątek od powyższej zasady, stanowi jedynie posiadanie (i używanie) konopi innych niż włókniste, jako wydanego na receptę środka leczniczego (czyli tzw. marihuany medycznej) – zgodnie z art. 33a u.p.n., który został wprowadzony do ustawy z dniem 1 listopada 2017 r.1
Zgodnie z u.p.n. – konopie dzielą się na konopie włókniste (in. siewne) i inne niż włókniste, ze względu na zawartość tzw. THC, tj. głównej substancji psychoaktywnej zawartej w roślinach. I tak:
konopie włókniste (in. siewne) – to konopie, w których łączna zawartość THC w kwiatowych lub owocujących wierzchołkach roślin nie przekracza 0,3% (art. 4 pkt 5 u.p.n.), natomiast
ziele konopi innych niż włókniste (potocznie zwane konopiami haszyszowymi lub marihuaną) – to każda naziemna część rośliny konopi z wyłączeniem nasion, zawierająca powyżej 0,3% THC (art. 4 pkt 37 u.p.n.).
Zarówno ziele konopi innych niż włókniste (czyli marihuana), wszelkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste, jak również żywica konopi – zgodnie z u.p.n., a konkretniej wydanym na jej podstawie rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17.08.2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych – stanowią środki odurzające, zaliczone do grupy I-N. Zgodnie z art. 33 ust. 1 u.p.n. – środki odurzające zaliczone do grupy I-N mogą natomiast być używane (czyli wprowadzane do organizmu człowieka) wyłącznie w celach medycznych, przemysłowych lub prowadzenia badań.
Wyjątek od zakazu posiadania, na własny użytek, ziela konopi innych niż włókniste, stanowi zatem jedynie możliwość jego zastosowania, a także wyciągów, nalewek farmaceutycznych oraz żywicy konopi, jako surowca farmaceutycznego przeznaczonego do sporządzania leków recepturowych (czyli tzw. marihuany medycznej) – zgodnie z art. 33a u.p.n. Tym samym – dopuszczone jest produkowanie, wprowadzanie do obrotu (po uzyskaniu pozwolenia Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych) i używanie jako środka leczniczego, a przez to i posiadanie (jako środka leczniczego) substancji na bazie konopi indyjskich (Cannabis indica Lam.) i konopi dzikich (Cannabis ruderalis Janisch), pomimo że ich uprawa w Polsce jest – co do zasady – zabroniona (zgodnie z art. 45 ust. 4 u.p.n.). W celu wytwarzania surowca farmaceutycznego – konopie inne niż włókniste, mogą uprawiać bowiem wyłącznie instytuty badawcze i to pod warunkiem uprzedniego uzyskania zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego.
Posiadanie jakichkolwiek ilości marihuany (innej niż medyczna) jest przestępstwem
Zgodnie z art. 62 u.p.n. – posiadanie środków odurzających, do których zaliczane jest ziele konopi innych niż włókniste (czyli marihuana), wszelkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste, jak również żywica konopi – stanowi przestępstwo zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli natomiast, przedmiotem czynu, byłoby posiadanie znacznej ilości ww. środków – kara może ulec zwiększeniu do nawet 10 lat pozbawienia wolności.
Ustawa dopuszcza również możliwości łagodniejszego potraktowania sprawcy (nielegalnego posiadacza marihuany):
w wypadku mniejszej wagi – sankcja może zostać ograniczona do grzywny, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności do roku,
jeżeli natomiast przedmiotem czynu, byłoby posiadanie nieznacznej ilości środków, przeznaczonych wyłącznie na własny użytek sprawcy – postępowanie może nawet zostać umorzone przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.
Jedynymi przypadkami, w których posiadanie marihuany – w obecnym stanie prawnym – nie podlega jakiejkolwiek penalizacji – jest natomiast posiadanie wydanej na receptę, marihuany medycznej.
Marihuana „niemedyczna” może doczekać się swojej legalizacji. Projekt ustawy trafił do rozpatrzenia przez Premiera
W dniu 7 listopada br. Komisja Sejmowa ds. Petycji rozpatrzyła projekt ustawy, przewidujący dekryminalizację posiadania marihuany na własny użytek, który trafił do niej w ramach petycji obywatelskiej. Projekt ten, zakłada legalizację posiadania do 15 gramów marihuany oraz uprawę krzewu konopi indyjskich na własny użytek. Efektem prac Komisji Sejmowej jest dezyderat (oficjalne pismo od Komisji) do Premiera, który zobowiązany jest do zajęcia stanowiska w niniejszej sprawie w terminie 30 dni od dnia otrzymania dezyderatu, chyba, że Marszałek Sejmu ustali odmienny termin.
Zdaniem autora projektu ustawy – „Depenalizacja posiadania niewielkich ilości marihuany oraz dopuszczenie uprawy jednego krzewu na użytek własny mogłoby znacznie ograniczyć czarny rynek oraz działalność zorganizowanych grup przestępczych. Legalizacja uprawy w skali mikro pozwoliłaby na kontrolę jakości produktu, zmniejszając ryzyko kontaktu z niebezpiecznymi mieszankami chemicznymi. Przyjęcie tego prawa stworzyłoby również fundament pod nową narrację skierowaną do młodzieży. Poprzez edukację i otwartą dyskusję publiczną, wspartą odpowiedzialnym podejściem prawnym, można zwiększyć świadomość młodych ludzi oraz zmniejszyć atrakcyjność sięgania po zakazane substancje.” Z przytoczonych przez autora danych, będących wynikami badania przeprowadzonego przez CBOS, wynika, że aż 73,4% dorosłych Polaków jest przeciwna karaniu więzieniem za posiadanie niewielkich ilości marihuany na własny użytek.
W Sejmie ukonstytuował się również nowy Zespół Parlamentarny, który będzie pracował nad depenalizacją niewielkich ilości marihuany
Niezależnie od powyższej petycji, 25 września br., w Sejmie, ukonstytuował się nowy zespół parlamentarny, który przyjął nazwę Parlamentarnego Zespołu ds. Depenalizacji Marihuany i na czele którego, stanęli posłowie Klaudia Jachira oraz Ryszard Petru. Jak informuje Rzeczpospolita – zespół ten, ma zająć się poszukiwaniem kompromisowych rozwiązań dla posiadania, na własny użytek, niewielkich ilości konopi. Jego pierwsze posiedzenie, zostało zaplanowane na 19 listopada br.
1 Ustawa z dnia 7.07.2017 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1458)
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1939)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17.08.2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1139)
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30.07.1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. M.P. z 2022 r., poz. 990 z późn. zm.)